Yabancıların Türkiye'de Miras Hakkı

Özellikle son yıllarda gayrimenkul yatırımlarının artmasıyla birlikte, yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’deki miras hakları konusu daha da önem kazanmıştır. Bu yazımızda, yabancıların Türkiye’de mirasçı olma haklarını tüm yönleriyle ele alacağız.

Temel prensip olarak, Türk hukukunda yabancı devlet vatandaşı olmak, mirasçı olmaya engel teşkil etmemektedir. Yabancıların miras hakkı değerlendirilirken, miras bırakanın (muris) vatandaşlığı, mirasçının vatandaşlığı, mirasa konu malların niteliği (taşınır/taşınmaz) ve bulunduğu yer gibi faktörler belirleyici olmaktadır. Her bir durum, farklı hukuki sonuçlar doğurabilmekte ve uygulanacak hukuk kuralları değişebilmektedir.

1.1. Türk Hukukunda Yabancıların Miras Ehliyetinin Yasal Dayanakları

Türk hukukunda, yabancı bir gerçek kişinin veya Türk vatandaşlığından çıkan birinin, Türkiye’de mirasçı olabilmesi mümkündür. Yabancıların Türkiye’de miras hakkına sahip olabilmelerinin hukuki temelini oluşturan başlıca yasal düzenlemeler şunlardır:

• Türk Medeni Kanunu (TMK): Medeni Kanun’da mirasçılık bakımından yabancılar ile Türk vatandaşları arasında genel olarak bir ayrım yapılmaz; mirasçılık sıfatı ve ehliyeti için aynı koşullar geçerlidir.
• 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK): Miras bırakanın yabancı olması durumunda miras, ölenin milli hukukuna tabidir. Ancak Türkiye’de bulunan taşınmazlar açısından ise istisnai olarak Türk hukuku uygulanır. Örneğin; bir yabancıya Türkiye’de taşınmaz kalırsa, mirasçı olup olamayacağı Türk hukukuna göre değerlendirilir.
• 2644 sayılı Tapu Kanunu m.35: Yabancıların Türkiye’de taşınmaz edinmesi (satın alma veya miras yoluyla) belli ülke vatandaşları için ve bazı sınırlamalar dahilinde mümkündür. Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen ülkelerin vatandaşları, kanuni sınırlamalar çerçevesinde miras yoluyla taşınmaz edinebilir.
• Mavi Kartlılar: Ayrıca, TVK’nın 28. maddesi, doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin, belirli istisnalar dışında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam edeceklerini düzenlemektedir. Bu kişiler (Mavi Kart sahipleri), miras hakları bakımından Türk vatandaşları gibi işlem görmektedir.

Özetle: Yabancılar, Türkiye’de mirasçı olabilirler. Ancak, taşınmazlar ve mirasçılığın tespiti için Türk hukuku öncelikli olarak dikkate alınır ve başvuru için Türk mahkemelerine gitmek şarttır. Taşınmaz dışındaki mallar için ise miras bırakanın vatandaşı olduğu ülke hukuku uygulanır.

1.2. Yabancı Gerçek Kişiler ile Yabancı Tüzel Kişilerin Mirasçılık Farkları

Gerçek Kişiler:

Yabancı gerçek kişiler, gerekli koşulları sağlamaları ve Türkiye’de mirasçılık belgesi almaları koşuluyla Türkiye’de mirasçı olabilirler. Mirasçı olabilmek için:

• Miras bırakan ile aralarındaki soybağı resmi belgelerle ispatlanmalıdır.
• Taşınmaz edinimi bakımından Tapu Kanunu’ndaki ülke listesi ve diğer sınırlamalar dikkate alınır.

Tüzel Kişiler:

Yabancı tüzel kişilerin (yani şirketlerin, vakıfların, derneklerin) Türkiye’de mirasçı olma hakkı sınırlıdır:

• Yabancı tüzel kişiler doğrudan mirasçı olamazlar. Türk hukukunda mirasçılık hakları esasen gerçek kişilere tanınmıştır.
• Yabancı tüzel kişilere Türkiye’de taşınmaz edinme hakkı, ancak özel kanunlarla veya Bakanlar Kurulu/Cumhurbaşkanlığı kararı ile mümkündür.
• Tüzel kişiler ancak vasiyetname yoluyla taşınmaz veya taşınır mal edinebilirler; yasal mirasçı sıfatı taşımazlar.

Pratik Farklar:

• Gerçek kişiler için yasal mirasçılık ve miras payı hesaplaması mümkündür; tüzel kişiler için bu yol yoktur.
• Gerçek kişiler, taşınmazın intikalinde ve tapu işlemlerinde başvurabilir; tüzel kişilere ise ancak özel hükümlerle bu hak tanınabilir.

Yabancıların Türkiye’deki mirası konusunun cevabı malın taşınır mı yoksa taşınmaz mı olduğuna göre değişmektedir. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un (MÖHUK) 20. maddesi bu konuyu açık bir şekilde düzenliyor.

MÖHUK’un 20. maddesi şu şekildedir:

“(1) Miras ölenin millî hukukuna tâbidir. Türkiye’de bulunan taşınmazlar hakkında Türk hukuku uygulanır.

(2) Mirasın açılması sebeplerine, iktisabına ve taksimine ilişkin hükümler terekenin bulunduğu ülke hukukuna tâbidir.

(3) Türkiye’de bulunan mirasçısız tereke Devlete kalır.

(4) Ölüme bağlı tasarrufun şekline 7. madde hükmü uygulanır. Ölenin millî hukukuna uygun şekilde yapılan ölüme bağlı tasarruflar da geçerlidir.

(5) Ölüme bağlı tasarruf ehliyeti, tasarrufta bulunanın, tasarrufun yapıldığı andaki millî hukukuna tâbidir.”

Bu madde, önceki 2675 sayılı MÖHUK’un 22. maddesinin yerini almış olup, mirasa uygulanacak hukukun belirlenmesinde “parçalanma sistemi”ni benimsemiştir. Yani miras konusu mallara, niteliklerine göre farklı hukuklar uygulanmaktadır.

2.1. Taşınır Mallar İçin Uygulanacak Hukuk

Yabancı bir kişinin mirasında, taşınır mallar (ör. para, banka hesabı, otomobil, ziynet eşyası) söz konusu olduğunda esas olan ölenin milli hukukudur. Yani muris hangi ülke vatandaşıysa, o ülkenin miras hukuku taşınır malların paylaşımı için uygulanır. Örneğin; Almanya vatandaşı bir kişinin Türkiye’de parası veya otomobili varsa, bu taşınır malların kimlere ve hangi oranlarla geçeceği Alman hukukuna göre belirlenir.

Türk Mahkemeleri, taşınır mallar için açılan miras davalarında, murisin milli hukukunu bir bilirkişi aracılığıyla tespit edebilir.

2.2. Taşınmaz Mallar İçin Uygulanacak Hukuk

Türkiye’de bulunan taşınmazların miras yoluyla intikalinde Türk hukuku uygulanır. Yani miras bırakan ister Türk ister yabancı uyruklu olsun, Türkiye’deki taşınmazların paylaşımında ve mirasçılığın tespitinde Türk Medeni Kanunu ve diğer Türk mevzuatı uygulanır.

Ayrıca, Tapu Kanunu m.35 gereği, taşınmaz ediniminde Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen ülkelerin vatandaşlarına izin verilir. Bu listede olmayan ülke vatandaşları taşınmazı doğrudan miras yoluyla edinemeyebilir, ancak satış bedeli üzerinde hak sahibi olur.

Taşınmazın Türkiye’de bulunması halinde yabancı ülke mahkemesinden alınan mirasçılık belgesi doğrudan geçerli değildir; mutlaka Türk mahkemesinden veraset ilamı alınmalıdır.

2.3. Mirasın Açılması, İktisabı ve Taksimi

MÖHUK madde 20/2, mirasın açılması sebeplerine, iktisabına ve taksimine ilişkin hükümlerin “terekenin bulunduğu ülke hukukuna” tabi olduğunu düzenlemektedir. Yani ölüm anı, gaiplik, birlikte ölüm, kendiliğinden intikal, mirasın reddi ve kabulü gibi tespitlerin yapılmasında kural olarak malın bulunduğu ülke hukuku uygulanır. Bu aşamada ilgili ülke ile Türkiye arasında karşılıklılık ilkesi uygulaması olup olmadığı da kontrol edilir.

• Mirasın Açılması: Miras, murisin ölümüyle açılır ve hangi ülkede mal varlığı varsa, o ülkenin hukukuna göre işleme alınır. Türkiye’deki mallar için mirasın açılmasına ilişkin hükümler Türk hukukuna tabidir.
• Mirasın İktisabı: Mirasçılar, miras bırakanın milli hukukuna veya taşınmazlar için Türk hukukuna göre mirası kazanırlar. Örneğin Türkiye’de taşınmaz söz konusuysa, intikal Türk hukukuna göre yapılır ve gerekli resmi işlemler (veraset ilamı, tapu tescili vs.) Türk makamlarında yürütülür.
• Mirasın Taksimi: Malların fiili olarak paylaşılması da terekenin bulunduğu ülke hukukuna tabidir. Türkiye’deki taşınmazların paylaşımı Türk Medeni Kanunu’na göre, taşınır malların paylaşımı ise murisin vatandaşı olduğu ülkenin hukukuna göre yapılır. Tereke hem Türkiye’de hem de başka ülkede bulunuyorsa, her ülke kendi mevzuatına göre taksim yapar.

“Almanya’da yaşayan yabancı babam vefat etti. Antalya’da evi var. Mirasçılık belgesi için ne yapmam gerekiyor?” Bu soru, hukuk büromuzun en sık karşılaştığı sorulardan biri. Yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’deki miras işlemleri için mirasçılık belgesi (veraset ilamı) alması zorunlu. Peki bu belge nasıl alınır? Hangi mahkemeye başvurulur? Yurt dışından alınan belgeler Türkiye’de geçerli mi?

3.1. Yabancının Türkiye’de Mirasçılık Belgesi Alma Şartları

Yabancı bir kişi, Türkiye’de mirasçı olduğunu iddia ediyorsa, mirasçılık belgesi (veraset ilamı) alması şarttır. Türk hukuku, yabancıya mirasçılık hakkı tanımaktadır. Şartlar şunlardır:

• Miras bırakan ile mirasçı arasında soy bağı veya yasal bağın ispatı gerekir (nüfus kaydı, mahkeme kararı, doğum belgesi gibi).
• Türkiye’de taşınmaz mallar için mutlaka Türk mahkemesinden mirasçılık belgesi alınmalıdır. Yabancı bir mahkemeden alınan veraset ilamı, taşınmazlar için Türkiye’de doğrudan geçerli değildir.
• Yabancı kişinin mirasçılık ehliyeti, hem kendi ülkesinin hukukuna hem de Türk hukukunun emredici kurallarına uygun olmalıdır.

Süreç:

1. Gerekli belgeler hazırlanır.
2. Türkiye’de yetkili Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuru yapılır.
3. Mahkeme, başvuruyu ve belgeleri inceler; gerekirse bilirkişi veya ek belge ister.
4. Tüm şartlar sağlanırsa, mirasçılık belgesi düzenlenir.

3.2. Yabancı Mahkemeden Alınan Mirasçılık Belgesinin Türkiye’de Geçerliliği

Yargıtay’ın yerleşik içtihadına göre, yabancı mahkemelerden alınan mirasçılık belgeleri Türkiye’de tanıma ve tenfize konu edilemez. Bunun temel nedeni mirasçılık belgesinin “Kesin Hüküm Niteliği Olmamasıdır” Mirasçılık belgesi, aksi ispat edilinceye kadar mirasçıları gösterir. Bunun doğru olmadığı herhangi bir davada ileri sürülebileceği gibi, iptali ve düzeltilmesi de istenebilir. MÖHUK ise sadece kesim hüküm niteliğindeki mahkeme kararlarının tanınmasına izin vermektedir.

Diğer yandan bu yabancı mahkemeden alınan mirasçılık belgesi MÖHUK madde 58 uyarınca takdiri delil olarak değerlendirilebilir. Dolayısıyla, yabancı mahkemeden alınan mirasçılık belgesi, Türk mahkemesinde mirasçılık belgesi alınması sırasında bir ispat aracı olarak sunulabilir.

3.3. Yabancının Türkiye’de Sulh Hukuk Mahkemesi’ne Başvuru Usulü ve Gerekli Belgeler

Yabancı tarafından yapılacak mirasçılık belgesi başvurusu, miras bırakanın son yerleşim yerindeki veya terekenin bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesi’ne yapılır. Dava dilekçesinde, mirasçı ile muris arasındaki soy bağı ve mirasçılık iddiası net şekilde belirtilmelidir. Mahkeme, başvuran yabancının mirasçılığını gösteren belgeleri ister. Basit yargılama usulü uygulanır. Duruşma yapılması zorunlu değildir. Mahkeme gerekli görürse tanık dinleyebilir.

3.3.1. Apostil Şerhi, Ölüm Belgesi ve Diğer Resmi Evraklar

Başvuru dilekçesine eklenecek belgeler:

• Yabancı ülkeden alınmış ölüm belgesi (apostil şerhli olmalı; eğer ülke Lahey Anlaşması’na taraf değilse apostil alınamazsa, Türk Konsolosluğu’ndan onaylı olmalı).
• Mirasçılığı gösteren yabancı mahkeme kararı veya vukuatlı nüfus kayıt belgesi (apostilli, noter onaylı ve yeminli tercümesiyle).
• Başvuranın pasaport, kimlik fotokopileri.
• Varsa evlilik/aile cüzdanı/boşanma belgeleri, muris ve mirasçı arasındaki bağa dair diğer tüm resmi belgeler.
• Varsa vasiyetname,
• Adres belgeleri (Türkiye veya yurtdışı).
• Noter veya konsolosluk onaylı vekaletname (avukat aracılığıyla başvuru yapılacaksa).

3.3.2. Türkiye Nüfus Kayıtlarında Yer Almayan Yabancılar İçin İspat Araçları

Eğer Türkiye’de mirasçılık belgesi almak isteyen mirasçılar veya muris Türkiye nüfus sisteminde kayıtlı değilse aşağıdaki belgeler mahkemeye sunulur, mahkeme mirasçılık belgesi verir.

• Yabancı ülke nüfus müdürlüğünden alınacak doğum, evlilik, ölüm, soy bağı belgeleri (apostilli ve tercümeli olarak).
• Yabancı mahkeme kararları, aile cüzdanları, resmi evraklar.
• Tüm belgelerin Türkçe tercümesi, noter veya konsolosluk onayı gereklidir.
• Tanık Beyanları: Yargıtay içtihadına göre, nüfus kaydı bulunmayan hallerde her türlü delille ispat mümkündür.
• Bilirkişi İncelemesi: Belgelerin gerçekliği konusunda şüphe varsa bilirkişi incelemesi yaptırılabilir.
• Milletlerarası İstinabe: Yabancı ülkelerden resmi yollarla belge talep edilebilir.
• Mülteci veya Sığınmacılar: UNHCR belgeleri, Geçici koruma kimlik belgesi, İltica başvuru belgeleri.
• Evlilik Dışı Çocuklar: Tanıma belgesi, DNA testi raporu, Babalık davası kararı.

3.3.3. Yabancı Uyruklu Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Dilekçe Örneği

Aşağıda yabancı uyruklu bir kişi adına Türkiye’de veraset ilamı (mirasçılık belgesi) almak için kullanılabilecek örnek bir dilekçe yer almaktadır.

3.4. Yabancıların Noterden Mirasçılık Belgesi Alamaması

6217 sayılı Kanun ile Noterlik Kanunu’na eklenen 71/A, 71/B ve 71/C maddeleri ile 1 Ekim 2011 tarihinden itibaren noterlere de mirasçılık belgesi verme yetkisi tanınmıştır. Ancak bu yetki, yabancılık unsuru içeren mirasçılık belgeleri açısından sınırlandırılmıştır. Noterlik Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca, mirasçılık belgesi isteyenler arasında yabancı uyruklu bir kimsenin bulunması durumunda, noterler mirasçılık belgesi veremez.

Yabancılık unsuru içeren mirasçılık belgelerinin düzenlenmesi, milletlerarası özel hukuk bilgisi gerektirir. Bu sebeple noterlere bu yetki tanınmamıştır. Yabancılık unsuru içeren tüm mirasçılık belgesi başvuruları, yalnızca Sulh Hukuk Mahkemeleri tarafından değerlendirilip karara bağlanır.

Murisin Türk vatandaşı olması durumunda, MÖHUK madde 20/1 uyarınca miras Türk hukukuna tabi olacaktır. Bu kural hem taşınır hem de taşınmaz mallar için geçerlidir. Yabancı mirasçının hangi ülke vatandaşı olduğunun, uygulanacak hukuk açısından bir önemi bulunmamaktadır.

Önemli olan tek husus murisin Türkiye’de taşınmazı bulunması halinde, yabancı mirasçının bu taşınmazı miras yoluyla edinebilmesi 2644 sayılı Tapu Kanunu’nun 35. maddesindeki sınırlamalara tabidir. Yabancı mirasçının, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen ülkelerden birinin vatandaşı olması gerekmektedir. Bu liste kamuya açık olmayıp, ilgili Tapu Müdürlüğü’nden öğrenilebilir. 6 no’lu başlıkta bu hususu detaylı inceledik.

Muris yabancı, mirasçı Türk veya yabancı olsun; mirasın Türkiye’deki taşınmaz kısmı Türk hukukuna tabidir ve veraset ilamı için Türk mahkemelerine başvuru zorunludur. Taşınır mallar murisin milli hukukuna tabidir. Yabancı ülke belgeleri ispat aracı olup, doğrudan işlem için yeterli değildir. Hem taşınır hem taşınmaz malvarlığı bulunduğu durumlarda taşınır için ayrı taşınmaz için ayrı mirasçılık belgesi düzenlenir.

Göreceğiniz üzere aynı anda yönetilmesi gereken birçok iş vardır. İki veya daha fazla ülke hukuku uygulanmakta, farklı dillerde belgeler düzenlenmekte, değişik miras sistemleri, vergi kuralları ve taşınmaz edinim sınırları uzman bir avukat tarafından yönetilmelidir.

Yabancı muris söz konusuysa, ilk iş olarak bu alanda uzman bir hukuk bürosuna danışın. Yabancı muris mirasında yapılan hataların maliyetli büyüktür. Hukuk büromuz Adana’da, yabancı muris mirasları konusunda ön değerlendirme hizmeti sunmaktadır. Durumunuzu analiz edelim, risklerinizi belirleyelim ve size özel bir yol haritası çizelim. Adana uzman miras avukatı hizmetimiz için Hemen iletişime geçin.

Türkiye’de taşınmaz edinimi, sadece Cumhurbaşkanı tarafından taşınmaz edinimine izin verilen ülkelerin vatandaşlarına açıktır. Miras kalan taşınmazın devralınabilmesi için, mirasçının vatandaşı olduğu ülkenin bu listede bulunması şarttır. Ancak listede bulunmayan yabancı kişi üzerine intikal ve devir işlemi yapamasa da taşınmaz satılırsa satış bedeli üzerinden pay alma hakkı vardır; yani taşınmazı doğrudan edinemezler fakat nakit karşılığını alabilirler. Yabancı tüzel kişiler ise (şirket, vakıf, dernek vb.) kural olarak Türkiye’de miras yoluyla taşınmaz edinemezler.

Ayrıca, bir yabancı gerçek kişi, ülke genelinde en fazla 30 hektar (300.000 m²) taşınmaz edinebilir. Yabancıların edindiği taşınmazlar, özel mülkiyete konu ilçe yüzölçümünün %10’unu aşamaz.

2644 sayılı Tapu Kanunu’nun 6302 sayılı Kanun ile değişik 35. maddesi uyarınca: “Kanuni sınırlamalara uyulmak kaydıyla, uluslararası ikili ilişkiler yönünden ve ülke menfaatlerinin gerektirdiği hallerde Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen ülkelerin vatandaşı olan yabancı uyruklu gerçek kişiler Türkiye’de taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinebilirler.”

Bu düzenleme, miras yoluyla edinimi de kapsamaktadır. Yani yabancıların taşınmaz edinme hakları, ister satın alma ister miras yoluyla olsun, aynı kurallara tabidir.

Yabancıların Türkiye’de vasiyetname düzenleyerek miras bırakması mümkündür. Bu konuda esas hükümler Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) m. 20 ve m. 7 ile Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir.

• MÖHUK m. 20: “Miras, ölenin milli hukukuna tabidir. Türkiye’de bulunan taşınmazlar hakkında Türk hukuku uygulanır.”
• MÖHUK m. 7: “Hukuki işlemler, yapıldıkları ülke hukukunun veya o hukuki işlemin esası hakkında yetkili olan hukukun maddi hukuk hükümlerinin öngördüğü şekle uygun olarak yapılabilir.”
• Özetle: Bir yabancı, hem kendi milli hukukuna göre hem de Türk hukukunun şekil ve esas kurallarına uygun şekilde Türkiye’de vasiyetname bırakabilir.

Yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de mirasçı olmaları durumunda, miras kalan mal varlığının kendilerine intikali için belirli idari ve mali işlemlerin tamamlanması gerekmektedir. Bu süreç, Türk vatandaşlarının tabi olduğu işlemlerle büyük ölçüde benzerlik göstermekle birlikte, yabancılık unsuru nedeniyle bazı ek prosedürleri ve belgeleri gerektirir. Vergilendirme açısından ise yabancı mirasçılar, kural olarak Türk vatandaşları ile aynı yükümlülüklere tabidir.

• Mirasçılık Belgesinin Alınması: Tüm intikal işlemlerinin başlangıç noktası, yetkili Sulh Hukuk Mahkemesi’nden mirasçılık belgesi (veraset ilamı) alınmasıdır. Yabancı mirasçılar için bu belge olmadan hiçbir intikal işlemi yapılamaz.
• Veraset ve İntikal Vergisi İşlemleri: 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu uyarınca, miras yoluyla intikal eden mal varlığı veraset vergisine tabidir. Yabancı mirasçılar da bu verginin mükellefidir. Taşınır ve taşınmaz intikali için öncelikle veraset ilişiğinin kesilmesi yani vergi dairesinden borcu yoktur yazısı alınması gerekir.
• Taşınır Malların İntikali: Araç İntikali, Banka Hesapları ve Menkul Kıymetler
• Belediye İşlemleri: Veraset vergisi için gerekli olan rayiç bedel, ilgili belediyeden alınır
• Taşınmaz İntikal İşlemleri: Taşınmazlar tespit edilerek tapu müdürlüğüne mirasçının adına intikal için başvuru yapılır.

9.1. Yabancıların Taşınmaz Ediniminde 30 Hektar ve İlçe Yüzölçümünün %10’u Sınırlaması ile Mirasın Ölüm Tarihindeki Hükümlere Tabi Olması

Yargıtay 14. Hukuk Dairesi, yabancıların Türkiye’de taşınmaz edinimi konusundaki tarihsel gelişimi detaylı şekilde ele alarak, “1868 tarihine kadar Osmanlı Devletinde bir kısım istisnalar hariç yabancı gerçek kişilerin taşınmaz mal edinmelerine ilişkin bir hak tanınmamış” olduğunu, 1868-1914 arası kapitülasyonlar döneminde yabancıların Osmanlı tebaasıyla eşit haklara sahip olduğunu, “24.07.1923 tarihinde imzalanan Lozan Antlaşması ile yabancıların taşınmaz edinmelerinde karşılıklılık aranacağı hükme bağlanmış” olduğunu belirtmiştir. Kararda, “6302 sayılı yasa ile Tapu Kanununun 35. maddesinde değişiklik yapılarak yabancı uyruklu gerçek kişilerin edindikleri taşınmazlar ile bağımsız ve sürekli nitelikteki sınırlı ayni hakların toplam alanının özel mülkiyete konu ilçe yüzölçümünün yüzde onunu ve kişi başına ülke genelinde otuz hektarı geçemeyeceği” vurgulanmış, ayrıca “4722 sayılı Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 17. maddesine göre mirasçılık ve mirasın geçişi murisin ölümü tarihinde yürürlükte olan hükümlere göre belirlenir” ilkesi ortaya konulmuştur. (🧾 Yargıtay 14. HD., E. 2016/5219, K. 2016/8837, T. 31.10.2016)

9.2. Yabancı Uyruklu Mirasçıların Türkiye’de Taşınmaz Ediniminde Karşılıklılık Araştırılmadan Karar Verilmesinin Hukuka Aykırılığı

Yargıtay 7. Hukuk Dairesi, 17.05.2006 tarihinde vefat eden murisin 12.08.2006 tarihinde vefat eden eşinin Bosna Hersek vatandaşı mirasçısının, Türkiye’deki taşınmazları miras yoluyla edinebilmesi için karşılıklılık şartının araştırılması gerektiğine hükmetmiştir. Kararda, “Miras bırakan ya da mirasçıları yabancı ülke uyrukluğunda olduğunda ise içinde yabancılık unsuru, diğer bir anlatımla milletlerarası unsur taşıdığından, terekenin miras bırakanın ölüm günü itibariyle açıldığı tarihte taşınmazların iktisabı yönünden karşılıklılık aranacaktır” denilerek, “12.08.2006 tarihinde Türkiye ile Bosna Hersek Cumhuriyeti arasında taşınmazların miras yoluyla intikaline ilişkin olarak hukuki veya fiili karşılıklılık mevcut olup olmadığı konusunda Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü aracılığıyla Dışişleri Bakanlığından sorulmalı” gerektiği belirtilmiş, ayrıca “yabancı uyruklu kişilerin taşınır mallar ile para veya diğer haklar yönünden mirasçı olmalarında yasal herhangi bir engel bulunmamaktadır” vurgulanarak, ilk derece mahkemesinin karşılıklılık araştırması yapmadan karar vermesi nedeniyle hüküm bozulmuştur. (🧾 Yargıtay 7. HD., E. 2021/8035, K. 2022/1135, T. 17.02.2022)

9.3. Almanya’daki Mirasçılık Belgesinin Türkiye’de Tanıma ve Tenfizinin Mümkün Olmaması ve Taşınmazlarda Türk Hukukunun Uygulanması Gerekir

Yargıtay, Almanya vatandaşı bir murisin Türkiye’de taşınır ve taşınmaz bırakması durumunda, taşınmazlar üzerinde Türk hukukunun, taşınırlar için ise murisin milli hukukunun uygulanacağını; ayrıca yabancı mahkemelerden alınan veraset ilamlarının kesinleşmiş mahkeme kararı niteliği taşımadığından, Türkiye’de tanıma ve tenfizinin istenemeyeceğini belirtmiştir. Kararda, veraset ilamı yalnızca mirasçılık ve miras üzerindeki hakları gösteren bir belge olup, aksi ispat edilinceye kadar geçerli sayılmakta ve gerektiğinde iptal veya düzeltilmesi mümkündür. Bu nedenle, Türkiye’de taşınmaz intikal işlemleri için yabancı veraset ilamı yeterli olmayıp, Türk mahkemesinden ayrıca mirasçılık belgesi alınması gerekmektedir (🧾 T.C. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 19.07.2006, 2006/4387 E., 2006/11476 K.).

10.1. Yabancı bir kişi Türkiye’de mirasçı olabilir mi?

Evet. Türk Medeni Kanunu’na ve uluslararası özel hukuk kurallarına göre yabancı gerçek kişiler Türkiye’de mirasçı olabilir. Ancak taşınmaz ediniminde Tapu Kanunu’nda öngörülen ülke ve alan sınırlamalarına tabidirler.

10.2. Türkiye’de taşınmaz miras kalan yabancı, tapuyu üzerine alabilir mi?

Yabancı mirasçının vatandaşı olduğu ülke, taşınmaz edinimine izin verilen ülkeler arasında ise taşınmazı miras yoluyla edinebilir. Listede olmayan ülke vatandaşları taşınmazı doğrudan devralamaz; ancak satış bedelini alma hakkı vardır.

10.3. Yabancıların mirasçılık belgesi Türkiye’de nasıl alınır?

Yabancı mirasçılar, Türkiye’de miras bırakanın son yerleşim yeri veya taşınmazın bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesi’nden gerekli belgelerle başvurarak mirasçılık belgesi (veraset ilamı) alabilirler.

10.4. Yabancı mahkemeden alınan mirasçılık belgesi Türkiye’de geçerli mi?

Hayır. Yabancı ülkeden alınan veraset ilamı, Türkiye’de özellikle taşınmazlar üzerinde doğrudan geçerli değildir; ancak ispat aracı olarak kullanılabilir. Türkiye’de işlem yapmak için Türk mahkemesinden ayrıca mirasçılık belgesi alınması gerekir.

10.5. Yabancıların miras yoluyla taşınmaz edinmesinde hangi belgeler gerekir?

Mirasçılık belgesi (Türk mahkemesinden), murisin ölüm belgesi, mirasçı ile muris arasındaki soy bağını gösteren belgeler (apostilli ve tercümeli), kimlik ve pasaport bilgileri gerekir.

10.6. Yabancıların Türkiye’de taşınmaz edinimi ve miras işlemleri için avukat tutması zorunlu mu?

Yasal olarak zorunlu değildir; ancak sürecin karmaşıklığı nedeniyle deneyimli ve güvenilir bir adana miras avukatıyla çalışılması şiddetle tavsiye edilir.

10.7. Yabancılar Türkiye’de noterden mirasçılık belgesi alabilir mi?

Hayır, yabancılık unsuru içeren mirasçılık belgeleri yalnızca Sulh Hukuk Mahkemeleri tarafından verilebilir. Mirasçılar arasında yabancı uyruklu kişi bulunması durumunda, noterler mirasçılık belgesi veremezler. Bu sınırlama, yabancılık unsurunun getirdiği karmaşık hukuki değerlendirmeler nedeniyledir.

10.8. Yurt dışında ölen bir kişinin veraset ilamı nasıl alınır?

Yurt dışında ölen kişinin veraset ilamı için Türkiye’deki Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurulur. MÖHUK madde 43 uyarınca, murisin Türkiye’deki son yerleşim yeri, yoksa terekeye dahil malların bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Yabancı ülkeden alınacak ölüm belgesi, nüfus kayıtları ve mirasçılık ilişkisini gösteren belgelerin apostilli/konsolosluk onaylı ve tercümeli olması gerekir.

10.9. Vatandaşlıktan çıkan mirasçı olur mu?

Evet, vatandaşlıktan çıkan kişiler mirasçı olabilir. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu madde 28 uyarınca, doğumla Türk vatandaşı olup çıkma izniyle vatandaşlıktan çıkan Mavi Kart sahipleri, miras hakları bakımından Türk vatandaşları gibi işlem görür. Taşınmaz edinme sınırlamaları bunlar için geçerli değildir. Ancak başka yollarla (örneğin vatandaşlıktan çıkarma) vatandaşlığını kaybedenler, yabancı statüsünde değerlendirilir ve ilgili sınırlamalara tabidir.

Türkiye’de miras işlemleri ve yabancıların taşınmaz intikali hakkında Adana’daki Avukat Saim İncekaş hukuk büromuzdan danışmanlık alabilirsiniz.

📍 Adres: Kayalıbağ Mah. Ziya Algan İş Merkezi Kat:5 Daire:41 Seyhan / Adana
📞 Telefon: 0534 910 97 43  |  0322 245 00 44
📧 E-posta: av.saimincekas@gmail.com