Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı) Nedir? Nasıl Alınır?

Mirasçılık belgesi veya veraset ilamı, bir kişinin vefatı sonrasında miras bıraktığı varlıklar üzerinde hak sahibi olan mirasçıların bu haklarını resmi olarak ispat etmelerini sağlayan bir belgedir. Bu belge, mirasçıların kimler olduğunu, mirasın nasıl paylaşılacağını belirlemek için mahkemeler tarafından verilir.

Mirasçılık belgesi, yani veraset ilamı, miras hukukunda merkezi bir öneme sahiptir. Bir kişinin vefatı sonrası, miras bırakılan mal ve hakların yasal mirasçılara devredilmesi sürecinde zorunlu bir belgedir. Bu belge, mahkeme tarafından verilir ve mirasçıların kimler olduğunu, mirasın nasıl paylaşılacağını resmi olarak belirler. Mirasçılık belgesinin alınması, mirasın yasal mirasçılar arasında adil bir şekilde paylaştırılmasını sağlar, aynı zamanda mirasla ilgili olası anlaşmazlıkların önüne geçer.

Mirasçılık belgesi olmadan, mirasçılar vefat eden kişinin banka hesaplarına, gayrimenkullerine veya diğer varlıklarına erişemez, bu varlıkları kendi adlarına resmi olarak tescil ettiremezler. Bu belge aynı zamanda, mirasçıların miras vergisi, borçlar ve diğer yasal yükümlülükler konusunda da sorumluluklarını belirler. Dolayısıyla, mirasçılık belgesi, miras işlemlerinin yasal, düzenli ve adil bir şekilde yürütülmesinde kritik bir role sahiptir. Bu nedenle, miras hukukunda mirasçılık belgesinin alınması, tüm mirasçılar için hem bir hak hem de bir zorunluluktur diyebilirim.

Veraset İlamı ve Mirasçılık Belgesi Aynı Şey Mi?

Evet, veraset ilamı ve mirasçılık belgesi aynı şeydir. Eski Medeni Kanunda ‘Veraset İlamı’ şeklinde anılırken, 2002 yılında yayımlanan yeni kanunda ‘Mirasçılık Belgesi’ olarak anılmaktadır. Türk hukuk sisteminde, bir kişinin vefatı sonrasında mirasçıların miras haklarını belirlemek ve resmi olarak tespit etmek için kullanılan resmi belgeye veraset ilamı veya mirasçılık belgesi denir.

Veraset ilamında mal varlığı çıkar mı?

Bu belge, mirasçıların kimlik bilgilerini ve miras pay oranlarını belirler; ancak, doğrudan miras bırakanın mal varlığının detaylarını içermez. Yani, veraset ilamında miras bırakanın mal varlığının detaylı bir listesi bulunmaz. Mirasın içeriği ve miras bırakanın mal varlığının detayları ayrı bir süreçte, miras taksimatı veya terekenin tasfiyesi sırasında ele alınır. Bu nedenle, mirasçıların miras bırakanın mal varlığı hakkında bilgi edinmeleri için ek süreçler ve yasal işlemler gereklidir.

Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı) Nasıl ve Nereden Alınır?

Mirasçılık belgesi, Türkiye’deki herhangi bir noterden veya miras bırakanın son yerleşim yerinin Sulh Hukuk Mahkemesinden alınabilir. Noterden alınması genellikle daha basit ve hızlı bir süreçtir. Ancak nüfus kayıtlarında belirsizlikler varsa veya yabancı uyruklular söz konusuysa, Sulh Hukuk Mahkemesine başvurulmalıdır. Çünkü bu durumda noterin mirasçılık belgesi düzenlemesine sistem izin vermez.

Mirasçılık belgesi talebi için gerekli şartlar arasında murisin ölmüş olması, talepte bulunacak kişilerin yetkili olması ve veraset ilamı talep edilmeden önce mirasçıların tamamının bilinmesi gibi koşullar bulunmaktadır. Noter vasıtasıyla başvuru yapıldığında, noter aynı gün içinde veraset ilamını düzenleyebilir. Mahkeme yolu seçildiğinde ise, yargılama sürecinin sonuçlanması gerekmektedir. Veraset ilamı için herhangi bir hak düşürücü süre bulunmamakla birlikte, mirasçıların ölümden sonra 4 ay içerisinde veraset ve intikal vergisi beyannamesi düzenlemeleri gerekmektedir.

E-Devlet üzerinden de mirasçılık belgesi sorgulaması yapabilirsiniz. Bu işlemi, mirasbırakana ait TC kimlik numarası ile kolayca gerçekleştirilebilirsiniz. E-Devlet sorgulaması yapabilmek için öncelikle ‘www.turkiye.gov.tr’ adresine girmeniz, kullanıcı bölümünden kimlik numaranızı ve şifrenizi girerek giriş yapmanız, sonra ana sayfada bulunan arama butonuna ‘veraset ilamı sorgulama’ yazmanız yeterlidir. Bu işlemle yakınınızdan miras kalıp kalmadığını öğrenebilirsiniz.

E-Devlet üzerinden mirasçılık belgesi sorgulanabilir mi?

Evet, TC kimlik numaranızla e-Devlet üzerinden mirasçılık belgesi sorgulaması yapabilirsiniz. Bu sorgu sonucunda daha önce çıkarttığınız mirasçılık belgelerini görürsünüz.

E-devlet üzerinden mirasçılık belgesi nasıl alınır?

E-devlet üzerinden ilk kez mirasçılık belgesi almanız mümkün değildir. Noterden veya mahkemeye başvurarak mirasçılık belgesi alabilirsiniz. E-devlet üzerinden sadece bugüne kadar aldığınız mirasçılık belgelerini sorgulayabilirsiniz.

Veraset İlamı Ücreti 2024 Ne Kadardır?

Noterden mirasçılık belgesi almanın maliyeti yaklaşık 1.000 TL civarındadır, ancak talep edilen nüsha sayısı arttıkça ücret de artar. Mahkemeye başvurarak mirasçılık belgesi almanın maliyeti ise yaklaşık 3.000 TL’dir.

Noterin mirasçılık belgesi veremediği haller

Noterlik tarafından mirasçılık belgesi (veraset ilamı) verilemeyeceği durumlar, Türk Medeni Kanunu, Noterlik Kanunu ve ilgili yasal düzenlemelerle belirlenmiştir. Bu durumlar genellikle noterin yeterli inceleme yapma yetkisine sahip olmadığı veya belirli yasal koşulların karşılanamadığı halleri kapsar. Bu durumlara örnekler:

  1. Nüfus Kayıtlarından Soybağı Tespit Edilememe: Mirasbırakan ile mirasçı arasındaki soybağının nüfus kayıtlarından tespit edilemediği durumlar. Bu, genellikle kayıtlarda eksiklik veya belirsizlik olduğunda ortaya çıkar.
  2. Yabancılar Tarafından Talep Edilmesi: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan yabancıların veya çift vatandaşlığı olan kişilerin mirasçılık belgesi talebinde bulunmaları. Noterler, bu tür uluslararası hukuki durumları değerlendirme yetkisine sahip değildir.
  3. Karmaşık Hukuki Durumlar (Gaiplik, evlatlık, diğer mirasçıyla aynı gün vefat): Bilirkişi incelemesi, tanık dinlenmesi gibi karmaşık hukuki incelemeler gerektiren durumlar. Örneğin, mirasbırakanın ölüm tehlikesi altında kaybolduğu veya birden fazla kişinin birlikte vefat ettiği durumlar ve bu durumların ölüm zamanlarının tespiti gibi.
  4. Mirasçılık Durumunun Yeterli Düzeyde Tespit Edilememesi: Mirasçılık hakkının varlığına dair yeterli kanıtın sunulamadığı durumlar, noter tarafından mirasçılık belgesi düzenlenmesini engeller.
  5. Vefat tarihinin 04/04/1926 öncesi olması.
  6. Vefat tarihinin 23/11/1990 tarihinden önce olması ve talep tarihinde eşinin sağ olması,
  7. Vasiyetname bulunması.

Bu tür durumlarda, mirasçıların veya ilgili tarafların, mirasçılık belgesini almak için Sulh Hukuk Mahkemesine başvurması gerekmektedir. Mahkeme, gerekli incelemeleri yaparak ve yasal şartları değerlendirerek mirasçılık belgesinin düzenlenip düzenlenemeyeceğine karar verir. Noterler, daha basit ve açıkça belirlenebilen mirasçılık durumlarında mirasçılık belgesi düzenleyebilirken, yukarıda belirtilen gibi özel ve karmaşık durumlar mahkeme sürecini gerektirir.

Veraset ilamının alınması, mirasçıların miras haklarını yasal olarak kullanmaları için önemli bir adımdır. Bu süreçte, özellikle karmaşık durumlar varsa veya noterden belge alınamıyorsa, bir avukattan hukuki destek almak faydalı olabilir.

Kimler Veraset İlamı Talep Edebilir?

Yasal mirasçılar ve muris tarafından atanmış mirasçılar veraset ilamı talep edebilir. Yasal mirasçılar, kanunla belirlenen sıraya göre mirasçı olma hakkına sahip olan kişilerdir; bunlar genellikle miras bırakanın çocukları, eşi ve yakın akrabalarıdır. Atanmış mirasçılar ise, miras bırakanın vasiyetnamesi aracılığıyla mirasını bıraktığı kişilerdir.

Ayrıca, miras bırakanın alacaklıları da, alacaklarını tahsil edebilmek amacıyla, belirli şartlar altında veraset ilamı talep edebilir. Bunun için alacaklının icra takibi başlatmış olması veya icra müdürlüğünden gerekli yetkinin alınmış olması gerekmektedir.

Özetle, veraset ilamını talep edebilecek kişiler arasında yasal mirasçılar, vasiyetname ile belirlenen mirasçılar ve miras bırakanın alacaklıları bulunmaktadır. Her bir durumda, talepte bulunacak kişilerin belirli şartları sağlaması ve gerekli belgeleri sunması gerekmektedir.

Mirasçılık Belgesi Kimlere Verilir?

Mirasçılık belgesi (veraset ilamı), yasal mirasçılara ve miras bırakan tarafından vasiyetname ile atanmış mirasçılara verilir. Bazı durumlarda mirasbırakanın veya mirasçıların alacaklıları da mirasçılık belgesi çıkartabilir.

Mirasçılık Belgesi Alındıktan Sonra Ne Olur?

Mirasçılık belgesi (veraset ilamı) alındıktan sonra, mirasçılar resmi olarak miras haklarına sahip olur. Bu belge ile mirasçılar, mirasa konu mal ve haklar üzerinde yasal işlemler yapabilir, banka hesaplarına erişebilir, taşınmazları adlarına tescil ettirebilir ve mirasın paylaşımı gibi işlemleri yasal olarak gerçekleştirebilirler.

Veraset ilamı yapılmazsa ne olur?

Veraset ilamı yapılmazsa, miras bırakanın mal varlığının resmi olarak mirasçılara devri ve tescili gerçekleşmez. Bu durum, mirasçıların miras bırakanın mal varlığı üzerindeki haklarını yasal olarak kullanmalarını engeller. Banka hesaplarına erişim, taşınmazların devri, araçların üzerine alınması gibi işlemler yapılamaz.

Veraset ilamı 4 ay içinde alınmazsa ne olur?

Veraset ilamı 4 ay içinde alınmazsa, özellikle mirasın vergisel yükümlülükleri ile ilgili sorunlar ortaya çıkabilir. Türkiye’de mirasçıların, miras bırakanın ölümünden sonra 4 ay içinde veraset ve intikal vergisi beyannamesi vermeleri gerekmektedir. Veraset ilamının bu süre içinde alınmaması, vergi beyannamesinin zamanında verilememesi anlamına gelir, bu durum da gecikme faizi veya cezaları gibi mali sonuçlara yol açar.

Veraset İlamının İptali

Veraset ilamı, yanlışlık veya eksiklikler nedeniyle iptal edilebilir. Bu, mirasçılar tarafından belgenin geçersiz olduğunun kanıtlanması durumunda mümkündür.

İptal gerekçeleri arasında; miras bırakanın vasiyetnamesinin sonradan bulunması, yanlış veya eksik bilgilere dayalı olarak veraset ilamının düzenlenmiş olması, mirasçıların yanlış tespit edilmiş olması veya mirasçıların haklarında değişiklik olması gibi durumları sayılabilirim.

Veraset ilamının iptali için, ilgilinin mahkemeye başvurması ve iptal sebebini kanıtlaması gerekir. Mahkeme, sunulan delilleri değerlendirerek veraset ilamının iptaline karar verebilir. İptal işlemi, mirasın yeniden paylaşımını veya mirasçıların yeniden belirlenmesine yol açar.

Veraset İlamı İçin Gerekli Belgeler

Veraset ilamı için gerekli belgeler, başvuruyu yapacak kişi tarafından noter veya mahkemeye sunulmalıdır. 2024 yılında artık ölüm belgesi, nüfus kayıt belgesi gibi belgeler sistem tarafından direkt tespit edilebilmektedir. Ancak yine de yanınızda bulundurmanızda fayda var. İhtiyaç duyacağınız belgeler şunlardır:

  1. Miras Bırakanın Ölüm Belgesi: Miras bırakanın ölümünü kanıtlayan resmi belge.
  2. Nüfus Kayıt Örneği: Hem miras bırakanın hem de mirasçıların nüfus kayıtlarını içeren belge.
  3. Talep Dilekçesi: Veraset ilamı talebini içeren, başvuruyu yapan kişi veya avukatı tarafından yazılmış resmi dilekçe.
  4. Kimlik Belgesi: Başvuruyu yapan kişinin kimliğini kanıtlayan resmi belge (nüfus cüzdanı, pasaport vb.).
  5. Vasiyetname (varsa): Miras bırakanın bıraktığı vasiyetname, mirasçıların kimler olduğunu ve mirasın nasıl paylaşılacağını belirtir.
  6. Diğer Gerekli Belgeler: Duruma göre, mirasçılık statüsünü kanıtlayan ek belgeler de talep edilebilir, örneğin, miras bırakanla olan aile ilişkisini gösterir belgeler veya mahkeme kararları.

Hangi belgelerin gerektiği başvurunun notere mi yoksa mahkemeye mi yapılacağına göre değişiklik gösterir. Noterdeki başvurunuzda çoğu zaman kimliğiniz ve mirasbırakanın kimlik numarasını söylemeniz yeterli oluyor.

Veraset İlamı İçin Zamanaşımı Var Mı?

Veraset ilamı almak için herhangi bir hak düşürücü süre bulunmamaktadır. Ancak, mirasçıların ölümden sonra 4 ay içinde veraset ve intikal vergisi beyannamesi düzenlemeleri gerekmektedir.

Veraset ilamından sonra tapu işlemleri nasıl yapılır?

Veraset ilamından sonra tapu işlemleri için mirasçılar, ilam ile birlikte tapu dairesine başvurmalıdır. Başvuru sırasında veraset ilamı, miras bırakanın ölüm belgesi ve mirasçıların kimlik belgeleri gibi gerekli belgeler sunulur. Tapu dairesi, veraset ilamını ve diğer belgeleri inceleyerek, miras kalan taşınmazın yeni sahipleri olarak mirasçıların adını tapu kayıtlarına işler. Bu işlem, miras yoluyla taşınmazın devri için resmi ve yasal bir adımdır. Tapu işlemleri sırasında oluşabilecek vergiler ve harçlar da mirasçılar tarafından ödenir.

Veraset işlemleri sırasıyla nasıl yapılır?

Veraset işlemleri sırasıyla şu adımları takip eder: Öncelikle miras bırakanın ölüm belgesi alınır. Ardından veraset ilamı için Sulh Hukuk Mahkemesi’ne veya notere başvurulur. Veraset ilamı alındıktan sonra, mirasın arasında taşınmaz varsa tapu dairesinde devir işlemleri yapılır. Bu süreçte, veraset ve intikal vergisi beyannamesi verilerek gerekli vergiler ödenir. Son olarak, banka hesapları, hisse senetleri ve diğer mali hakların devri için ilgili kurum ve kuruluşlara başvurulur. Her aşamada, gerekli belgelerin hazırlanması ve sunulması önemlidir. Bu işlemler, mirasçıların miras bırakanın mal varlığı üzerindeki yasal haklarını kullanmalarını sağlar.

Sonuç

Veraset ilamı, yasal mirasçıların kim olduğunu ve mirasın nasıl paylaşılacağını resmi olarak belirleyen önemli bir belgedir. Bu süreç, ölüm belgesinin temin edilmesi, veraset ilamının alınması, tapu ve diğer mal varlıkları üzerindeki devir işlemleri gibi adımları içerir. Veraset ilamı olmadan, mirasçıların miras haklarını yasal olarak kullanmaları mümkün olmaz. Bu nedenle, miras bırakanın vefatı halinde ilgili yasal işlemlerin zamanında ve doğru bir şekilde yerine getirilmesi büyük önem taşır. Miras işlemlerini doğru bir şekilde tamamlamak, mirasçıların miras bırakanın mal varlığı üzerindeki haklarını korur ve hukuki anlamda olası sorunların önüne geçer.

İlgili Kanun Maddeleri

Türk Medeni Kanunu Madde 598 - Mirasçılık Belgesi

Madde 598- Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince  veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir.

Mirasçı atamaya veya vasiyete ilişkin ölüme bağlı tasarrufa mirasçılar veya başka vasiyet alacaklıları tarafından kendilerine bildirilmesinden başlayarak bir ay içinde itiraz edilmedikçe, lehine tasarrufta bulunulan kimseye, sulh mahkemesince atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu gösteren bir belge verilir.

Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir.

Ölüme bağlı tasarrufun iptaline ilişkin dava hakkı saklıdır.

Yazar Hakkında: Avukat Saim İncekaş

Saim İncekaş, Adana Barosu'na kayıtlı bir avukattır. 2016 yılından bu yana Merkezi Adana'da bulunan ve kurucusu olduğu İncekaş Hukuk Bürosu'nda çalışmaktadır. Yüksek lisans derecesi ile hukuk eğitimini tamamladıktan sonra bu alanda birçok farklı çalışma yürütmüştür. Özellikle aile hukuku, boşanma, velayet davaları, çocuk hakları, ceza davaları, ticari uyuşmazlıklar, gayrimenkul, miras ve iş hukuku gibi alanlarda uzmandır. Saim İncekaş, sadece Adana Barosu'nda değil, aynı zamanda Avrupa Hukukçular Derneği, Türkiye Barolar Birliği ve Adil Yargılanma Hakkına Erişim gibi dernek ve kuruluşlarda da aktif olarak görev almaktadır. Bu sayede, hukukun evrenselliği konusundaki farkındalık ve hukuk sistemine olan güveni arttırmaya yönelik birçok çalışmada yer almaktadır. Randevu ve Ön Görüşme İçin WhatsApp Üzerinden Hemen İletişime Geçin

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir