1. Nafaka Ödenmezse Ne Olur? İcra Takibi Süreci
Mahkeme kararıyla belirlenmiş nafaka yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişi, öncelikle icra takibine maruz kalır. İcra İflas Kanunu’nun 344. maddesi uyarınca, nafaka alacaklısı, ödeme yapılmayan nafaka için icra takibi başlatabilir. İcra takibi başlatıldığında:
- Nafaka borçlusunun malvarlığı üzerine haciz konulur.
- Maaş veya ücretinin 1/4’üne kadar olan kısmına haciz uygulanır.
- Nafaka borcunun tamamı ödeninceye kadar bu haciz devam eder.
- Borçlu kişi nafaka borcunu ödemediği takdirde, ayrı bir şikayetle 3 aya kadar tazyik hapsi cezasına çarptırılır.

2. Nafaka Ödememenin Cezası (Tazyik Hapsi) Nedir? Nafaka Ödememe Ceza Davası
Nafaka ödememenin en ciddi cezai yaptırımı tazyik hapsidir. Tazyik hapsi, nafaka borçlusunu borcunu ödemeye zorlamak amacıyla uygulanan bir hapis cezasıdır. Türk Medeni Kanunu ve İcra İflas Kanunu’nda düzenlenen bu yaptırım, aşağıdaki unsurları içerir:
- İcra İflas Kanunu’nun 344. maddesine göre, nafaka ödememe suçu şikayete bağlı bir suçtur.
- İcra takibinden sonuç alınamazsa, borçlunun yerleşim yerindeki İcra Ceza Mahkemesi’ne tazyik hapsi talepli şikayet dilekçesi verilir.
- Şikayet dilekçesinde nafaka kararı, icra takip belgeleri, borçluya yapılan tebligat ve ödenmeyen miktarlar belirtilmelidir.
- İcra Ceza Mahkemesi, şikayet üzerine nafaka borçlusunun yargılanması için duruşma açar.
- Nafaka borçlusunun ödeme yapmaktan kaçındığı tespit edilirse, 3 aya kadar tazyik hapsi cezası verilir.
- Hapis cezası kesinleştiğinde infaz edilir.
- Bu ceza ertelenmez, para cezasına çevrilmez ve adli sicil kaydına işlenir.
- Borçlu cezaevindeyken dahi nafaka borcunu öderse hemen tahliye edilir.
- Tekrar nafaka ödenmemesi halinde yeniden şikayet yapılabilir ve yeni ceza verilir.
Yargıtay 16. Ceza Dairesi’nin istikrarlı kararlarında, nafaka borcunu ödeyebilecek ekonomik güce sahip olmasına rağmen ödemeyen borçlunun cezalandırılmasının hukuka uygun olduğu vurgulanmıştır.
Anayasa Mahkemesi’ni birçok kararında, tazyik hapsinin amacının cezalandırmaktan ziyade nafaka ödemesini sağlamak olduğu belirtilmiştir.
İcra İflas Kanunu’nun 346. maddesine göre, nafaka alacaklısı şikayetten vazgeçerse, ceza davası ve cezanın infazı düşer. Ancak aynı nafaka taksidi için tekrar şikayet edilemez.
2.1. Tazyik Hapsi Cezası İçin Hangi Şartlar Gereklidir?
Nafaka borcunu ödememe (nafaka hükümlerini ihlal) suçunun oluşabilmesi için aşağıdaki şartların bir arada bulunması gerekir:
- Nafaka ödenmesinin kesinleşmiş bir mahkeme kararına dayanması
- Aylık nafakanın tahsili için icra takibine başlanılmış olması
- İcra emrinin borçlunun bizzat kendisine (avukatına değil) usulüne uygun tebliğ edilmiş olması
- Borçlunun ilamda yazılı ödeme koşullarına uymaması
- İcra emrinin tebliği ile şikayet tarihi arasında işlemiş en az bir aylık cari nafaka borcunun bulunması
- Borçlu tarafından nafakanın kaldırılması veya azaltılması davası açılmamış olması (dava açılmışsa sonuçlanmış olması)
- Şikayetin, suçun işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren 3 ay ve her halde işlenmesinden itibaren 1 yıl içinde yapılmış olması
3. Nafaka Ödememe Şikayet Süresi
Nafaka kaç ay ödenmezse dava açılabilir? İcra takibi için nafakanın bir ay ödenmemesi yeterlidir. Hapis şikayeti davası için ise İcra İflas Kanunu’nun 347. maddesine göre yasal süre, vadesi gelmiş (muaccel olan) her nafaka taksiti için ayrı ayrı işleyen 3 aylık süredir. Bu süre, nafaka taksitinin ödenmesi gereken tarihten itibaren başlar. Şikayet (hapis cezası davası) süresi, hak düşürücü nitelikte olduğundan 3 aylık süre içinde yapılmayan şikayetler kabul edilmez. Ayrıca, İcra İflas Kanunu’nda belirtilen genel kural uyarınca, nafaka ödememe fiilinin işlendiği tarihten itibaren her halükârda 1 yıl geçtikten sonra şikayet hakkı tamamen düşer.
Yargıtay 16. Ceza Dairesi’nin kararında açıkça belirtildiği üzere, “3 aylık şikayet süresi hak düşürücü niteliktedir ve bu süre geçtikten sonra yapılacak şikayetler kabul edilemez.” Bu nedenle, nafaka alacaklılarının her taksit için ayrı ayrı işleyen şikayet sürelerini dikkatle takip etmesi gerekir.
Yargıtay 11. Ceza Dairesi “şikayetçi vekilinin icra dosyasında, birikmiş nafaka alacağı yanında işleyecek nafakayı da talep etmiş olması ve borçlu tarafından dosyaya yapılmış bir ödeme bulunmaması karşısında, ödenmeyen her güncel aylık nafaka için yeni şikayet süresinin başlayacağı”nı hüküm altına almıştır.
3.1. 1 Ay Nafaka Ödenmezse Sonuçları
Bir aylık nafaka ödenmediğinde ortaya çıkan hukuki sonuçlar:
- Nafaka alacaklısı hemen icra takibi başlatabilir.
- İcra emri tebliğinden sonra borçluya 7 günlük ödeme süresi verilir.
- Bu süre içinde ödeme yapılmazsa, borçlunun malvarlığına haciz uygulanır.
- Aynı zamanda alacaklı, İcra Ceza Mahkemesi’ne şikayet dilekçesi verebilir.
- Şikayet üzerine İcra Ceza Mahkemesi’nde hapis istemli dava açılır.
3.2. 3 Ay Nafaka Ödenmezse Sonuçları
Üç ay veya daha uzun süre nafaka ödenmemesi durumunda:
- Birikmiş nafaka borcu nedeniyle icra takibinin kapsamı genişler.
- Birden fazla nafaka taksiti için ayrı ayrı tazyik hapsi tek bir şikayetle talep edilebilir.
- Velayet sahibi ebeveynin talebi üzerine kişisel ilişki kısıtlanabilir.
- Çocuğun psikolojik ve ekonomik yararı düşünülerek gerekli önlemler alınabilir.
4. Nafaka Ödememe Şikayet Dilekçesi Nasıl Hazırlanır?
Uygulamada dilekçeler şikayet tarihinden önceki 3 aylık dönemleri kapsar halde hazırlanır. Bu sayede her bir ay için tek tek ceza davası açmak yerine üçerli aylar şeklinde daha az çabayla netice alınır. Şikayetlerin en fazla üçer aylık dönemleri kapsamasının sebebi ise kanunda “nafakanın ödenmediği tarihten itibaren” 3 aylık hak düşürücü sürenin bulunmasıdır.

Etkili bir nafaka ödememe şikayet dilekçesi şu unsurları içermelidir:
- Dilekçede şikayetçi ve şikayet edilen kişinin açık kimlik ve adres bilgileri
- Nafakaya ilişkin mahkeme kararının tarih ve sayısı (tedbire dair ara karar da olabilir)
- İcra takip dosya numarası ve takip süreci bilgileri
- Hangi aylara ait nafaka ödemelerinin yapılmadığı (şikayet öncesi 3 aylık dönemi belirtin)
- Toplam birikmiş nafaka borcu miktarı
- Borçlunun ödeme gücü olduğuna dair deliller (zorunlu değil)
- Şikayetçinin talebi (tazyik hapsi cezası verilmesi)
- Şikayetçinin imzası
4.1. Nafaka Ödememe Şikayet Dilekçesi Örneği
ADANA NÖBETÇİ İCRA CEZA MAHKEMESİ SAYIN HAKİMLİĞİNE
ŞİKAYETÇİ (ALACAKLI) : Ayşe YILMAZ – TC: 12345678910
Adres: Çukurova Mahallesi, 1234 Sokak, No: 56, D: 3, Çukurova/ADANA
VEKİLİ : Av. SAİM İNCEKAŞ – Adana Barosu
Adres: Ziya Algan İş Merkezi, Kat: 5, D:41 , Seyhan/ADANA
SANIK (BORÇLU) : Ali YILMAZ – TC: 10987654321
Adres: Yüreğir Mahallesi, 789 Sokak, No: 12, D: 5, Yüreğir/ADANA
SUÇ : Nafakanın ödenmesine ilişkin mahkeme kararına uymayan borçlunun cezalandırılması istemidir.
SUÇ TARİHİ : 15/02/2025, 15/03/2025, 15/04/2025 tarihli nafakalar
AÇIKLAMALAR :
1- Adana 3. Aile Mahkemesi’nin 2024/450 E. Sayılı 15/10/2024 tarihli 2024/342 Karar numaralı kararı uyarınca borçlunun müşterek çocuğumuz için dava tarihinden itibaren her ayın 15’inde 5.000,00 TL iştirak nafakası ödenmesine ilişkin karar verilmiş ve karar 24/11/2024 tarihinde kesinleşmiştir.
2- Müvekkilime nafaka borcunu vadesinde ödemeyen borçlu sanık hakkında Adana 1. İcra Müd. 2025/4211 Sayılı dosyası üzerinden birikmiş nafaka borcu ile birlikte DEVAM EDEN AYLARA İLİŞKİN NAFAKA BORCUNUN tahsiline ilişkin 05/01/2025 tarihinde icra takibi başlatılmıştır. İcra emri usulüne uygun olarak borçluya 15/01/2025 tarihinde tebliğ edilmiş ve takip kesinleşmiştir.
3- Borçlu ilamda yazan ödeme koşullarına uymamış, bu zamana kadar herhangi bir ödemede bulunmamıştır. Borçlu, nafaka borcunu ödemekte kasıtlı olarak kaçınmaktadır. Maddi durumu iyi olmasına rağmen, müvekkilime olan nafaka borcunu ödememektedir.
4- Borçlu sanık tarafından nafakanın kaldırılmasına ya da indirilmesine yönelik açılmış bir dava bulunmamaktadır.
5- Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında belirtildiği üzere ödenmeyen her güncel aylık nafaka için yeni şikayet süresinin başlayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu nedenle, şikayet tarihimiz itibariyle 15/02/2025, 15/03/2025 ve 15/04/2025 tarihli üç aylık nafaka ödemelerinin yapılmaması nedeniyle yasal 3 aylık şikayet süresi içerisinde şikayetimizi yapmaktayız.
6- Nafaka ödemesi gereken borçlu, İcra ve İflas Kanunu’nun 344. maddesi uyarınca, 3 aya kadar tazyik hapsi cezası ile cezalandırılması gereken bir eylem içindedir.
DELİLLER : Adana 3. Aile Mahkemesi’nin 2024/450 E. Sayılı 15/10/2024 tarihli 2024/342 Karar numaralı kararı, Adana 1. İcra Müd. 2025/4211 Sayılı takip dosyası ve her türlü delil.
HUKUKİ NEDENLER : İİK m. 344,(346 ila 354) ve ilgili tüm mevzuat.
NETİCE VE TALEP : Yukarıda arz edilen nedenlerle nafaka borcunu ödemeyen borçlunun kötü niyetli olması nedeni ile azami hadden hapisle tazyiki ile cezalandırılmasına, vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin borçluya yükletilmesini saygıyla bilvekale arz ve talep ederim. 20/04/2025
ŞİKAYET EDEN VEKİLİ
Av. SAİM İNCEKAŞ
İmza/Kaşe
Nafaka Borcunu Ödememe Şikayet Dilekçesine dair daha fazla örnek incelemek için yazımızı inceleyin.
5. Nafaka Ödeme Süresi Nedir, Nafaka Ne Zamana Dek Ödenir?
Nafaka ödeme süreleri nafaka türüne göre farklılık gösterir:
- İştirak Nafakası: Çocuğun bakım ve eğitim masraflarına katkı olarak, çocuk 18 yaşını doldurana kadar devam eder, velayet sahibi ebeveyne ödenir. Eğer çocuk eğitimine devam ediyorsa, eğitim tamamlanana kadar yardım nafakası adı altında sürebilir.
- Yoksulluk Nafakası: Türk Medeni Kanunu’nun 175. maddesine göre, süresiz olarak belirlenir ancak yükümlünün veya alacaklının durumundaki değişikliklerle (evlilik, sigortalı işte çalışma, düzenli gelir sahibi olma gibi) sona erebilir.
- Tedbir Nafakası: Boşanma davası süresince geçici olarak ödenir, davanın sonuçlanmasıyla sona erer.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun kararında, yoksulluk nafakasının süresiz olarak belirlenmesinin Anayasa’ya aykırı olmadığı belirtilmiştir.
6. Nafaka Ödemeyen Baba Çocuğunu Görebilir Mi?
Nafaka ödememe tek başına çocukla kişisel ilişki kurma hakkını ortadan kaldırmaz.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi kararında, sürekli ve kasıtlı olarak nafaka ödemeyen ebeveynin çocukla kişisel ilişki kurma hakkının sınırlandırılabileceği kabul edilmiştir. Mahkeme bu kararında, “çocuğun ekonomik ve psikolojik menfaatlerini gözetmeyen babanın, kişisel ilişki kurma hakkının çocuğun üstün yararı gözetilerek yeniden düzenlenmesi gerektiği” yönünde hüküm vermiştir.
Mahkeme, nafaka ödememenin sistematik ve kasıtlı olduğu durumlarda, bu davranışın çocuğun üstün yararına aykırı olduğunu ve kişisel ilişki düzenlemesinde dikkate alınması gerektiğini vurgulamıştır.
7. Nafaka Ödememe (Nafaka Yükümlülüğünü İhlal) Emsal Yargıtay Kararları
7.1. Nafakanın Kaldırılması Davası, Önceki Nafaka Borçlarına İlişkin Tazyik Hapsi Kararının İnfazını Durdurmaz
Yargıtay, nafaka yükümlülüğünün kaldırılmasına ilişkin açılan davanın, önceki dönemlere ait nafaka borçlarının icra takibine ve tazyik hapsi kararına etkisi konusunda önemli bir karar vermiştir. Kararda, “taraflar arasındaki nafakanın kaldırılması konulu İstanbul 8. Aile Mahkemesinindeki davanın 26/09/2017 tarihinde açılmış olmasına nazaran mahkemesince verilecek kararın geçmişe yönelik İstanbul 16. İcra Ceza Mahkemesindeki dosyaya sirayet etmeyeceği, infazda tereddüt oluşturacak şekilde karar verildiği” belirtilmiştir. Böylece, nafaka borçlusunun nafakanın kaldırılması davası açması, daha önceki dönemlere ait ödenmeyen nafaka borçları için verilmiş tazyik hapsi kararının infazını durdurmayacağı, zira yeni davanın sonucunun geçmişe etkili olmayacağı işaret edilmiştir. (🧾 T.C. Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Esas: 2018/4315, Karar: 2018/9837, Tarih: 04.10.2018)
7.2. Her Ödenmemiş Aylık Nafaka İçin Ayrı Tazyik Hapsi Kararı Verilebilir
Yargıtay Ceza Dairesi, nafaka borcunun ödenmemesi durumunda, her bir aylık nafakanın bağımsız olarak tazyik hapsi yaptırımına konu olabileceğine dair önemli bir karara imza atmıştır. Kararda, “ödenmeyen her güncel aylık nafaka için yeni şikâyet süresinin başlayacağı” ve “her bir aya ilişkin taksit borcunun o ayın 30. günü başlayarak takip eden ayın aynı gününe kadar 1 ay zarfında ödenmesi gerektiği” açıkça belirtilmiştir. Mahkeme, daha önce başka aylara ilişkin tazyik hapsi kararı verilmiş ve borçlu tarafından ödenmiş olsa bile, “şikayet dilekçesi tarihi itibari ile 2015 yılı Ağustos ve Eylül aylarına ilişkin nafaka borcunun muaccel hale geldiği ve bu aylara ilişkin daha önce verilmiş bir tazyik hapsi cezası bulunmadığı cihetle, cari nafaka borcunu ödemeyen sanığın hapsen tazyikine karar verilmesi gerektiği” sonucuna varmıştır. Bu kararla, aynı icra dosyasında takip edilen farklı dönemlere ait nafaka borçları için ayrı ayrı tazyik hapsi kararları verilebileceği hususu netleştirilmiştir. (🧾 T.C. Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Esas: 2016/15184, Karar: 2017/2239, Tarih: 15.03.2017)
7.3. Nafaka Ödemeyenlere Yönelik Tazyik Hapsi Kararları İçin Önceki Cezanın İnfazı Şartı Aranmaz
Yargıtay Ceza Dairesi tarafından verilen bu emsal kararda, alacaklının nafaka tahsili için yapacağı şikayetlerde önceki tazyik hapsi kararlarının infaz edilmiş olma şartının aranmayacağı açıkça belirtilmiştir. Kararda, “01/06/2005 tarihinde yürürlüğe giren 5358 sayılı Kanun ile değişiklik öncesi 2004 sayılı Kanun’un 344. maddesinde ‘Nafaka vermeye mahkum olup da ilamda gösterilen ödeme şartlarına riayet etmeyen borçlu, alacaklının şikayeti üzerine icra mahkemesince tarafların hal ve vaziyetlerine göre on günden üç aya kadar hafif hapse mahkum edilir. Cezanın infazından sonra işleyecek nafaka hakkında aynı hüküm cereyan eder’ şeklindeki düzenleme gereğince, nafaka yükümlülüğünün ihlali suçlarında önceden verilen tazyik hapsinin infaz edilmesi şartının arandığı, ancak bahse konu kanun değişikliği ile infaz şartının kaldırılmış olduğu” vurgulanmıştır. Bu kararla, nafaka alacaklılarının haklarını korumada önemli bir engel ortadan kaldırılmış, alacaklıların her aylık ödenmeyen nafaka için ayrı tazyik hapsi talep edebilecekleri, bunun için önceki kararların infaz edilmiş olma şartının aranmayacağı hükme bağlanmıştır. (🧾 T.C. Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Esas: 2016/10803, Karar: 2017/2286, Tarih: 16.03.2017)
7.4. İcra Emrinde Hem Birikmiş Hem Cari Nafaka Talep Edilebilir ve Birlikte Değerlendirilmelidir
Yargıtay Hukuk Dairesi’nin emsal niteliğindeki bu kararında, icra takibinde talep edilen nafaka türlerinin doğru değerlendirilmesinin önemi vurgulanmıştır. Yüksek Mahkeme, yerel mahkemenin “sanığa çıkartılan icra emrinin alt bölümünde birikmiş nafaka alacağı yanında cari nafaka alacağının da istenmiş olduğu gözetilmeden, şikayet dilekçesindeki 10 aydır nafakanın ödenmediği sözünün birikmiş nafaka istendiği biçiminde yanlış yorumlanması sonucu yazılı biçimde hüküm kurulması” gerekçesiyle kararı bozmuştur. Bu karar, nafaka icra takiplerinde hem birikmiş (geçmiş) hem de cari (devam eden) nafaka alacaklarının aynı icra emrinde talep edilebileceğini ve bu emre dayalı sanık hakkında nafakayı ihlal nedeniyle hapis cezası verilebileceği hüküm altına alınmıştır. (🧾 T.C. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, Esas: 2003/307, Karar: 2003/2463, Tarih: 27.03.2003)
7.5. Birikmiş Nafaka Borçlarında Tazyik Hapsi Yaptırımı Uygulanamaz
Yargıtay 19. Ceza Dairesi, sadece birikmiş nafaka borçları için tazyik hapsi cezası verilemeyeceğine dair önemli bir karara imza atmıştır. Kararda açıkça belirtildiği üzere, “borçlu hakkında Sinanpaşa İcra Müdürlüğü’nün 2013/44 Esas sayılı takip dosyası ile birikmiş nafaka borcunu ödemediğinden dolayı şikâyette bulunulduğu, takip talebinde cari nafaka alacağı talep edilmeyip adi alacak niteliğindeki geçmiş dönem nafaka borçlarının tahsilinin talep edildiği, bu haliyle atılı suçun unsurlarının oluşmadığı” gerekçesiyle yerel mahkemenin kararını bozmuştur. Bu karar, İcra ve İflas Kanunu’nun 344. maddesinde düzenlenen tazyik hapsi yaptırımının sadece devam eden (cari) nafaka ödemelerinin yapılmaması durumunda uygulanabileceğini, geçmiş dönem nafaka borçlarının ise “adi alacak” niteliğinde olduğunu ve tazyik hapsi yaptırımı için yeterli olmadığını açıkça ortaya koymuştur. (🧾 T.C. Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Esas: 2017/978, Karar: 2017/1978, Tarih: 08.03.2017)
7.6. Çocuğun Reşit Olması Durumunda Nafaka Borcu İçin Tazyik Hapsi Verilmez
Yargıtay Ceza Dairesi, çocuk nafakası alacaklısının reşit olması halinde tazyik hapsi uygulamasına ilişkin önemli bir karara imza atmıştır. Kararda belirtildiği üzere, “nafaka alacaklısının 15/08/1997 doğumlu olduğu ve 15/08/2015 tarihinde reşit olduğu gözetilmeden” alt mahkeme tarafından tazyik hapsi kararı verilmiştir. Şikayet dilekçesi 11/02/2016 tarihinde verilmiş olup, bu tarihte çocuğun 18 yaşını doldurmuş olması kritik bir faktördür ve icra takibini etkilemesi gerekirdi. (🧾 T.C. Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Esas No: 2017/4299, Karar No: 2017/11323, Tarih: 19.12.2017)
7.7. Tedbir Nafakasını Ödemeyenlere de Tazyik Hapsi Cezası Uygulanabilir
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, tedbir nafakasına ilişkin ara kararların da kesinleşmiş nafaka ilamları gibi tazyik hapsi yoluyla icra edilebileceğine hükmetmiştir. Kararda açıkça belirtildiği üzere, “borçlunun yerine getirmediği nafakaya ilişkin karar, nafaka ilamı olabileceği gibi, nafaka veya tedbir nafakası verilmesine ilişkin ara kararı da olabileceği, her halde borçlu tarafından kararın gereğinin yerine getirilmediği takdirde atılı suçun oluşacağı” vurgulanmıştır. Alt mahkemenin, takibin kesinleşmiş bir mahkeme kararına dayanmadığı gerekçesiyle beraat kararı vermesi hatalı bulunmuş, tedbir nafakası ödemeleri de İcra ve İflas Kanunu’nun 344. maddesi kapsamındaki cezai yaptırımlar açısından nafaka kararlarıyla aynı korumadan yararlanmaktadır. (🧾 T.C. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, Esas: 2019/4029, Karar: 2019/5398, Tarih: 03.04.2019)
7.8. Nafaka Taksit Ödeme Süresi Dolmadan Yapılan Şikayet Geçersizdir
Kararda açıkça belirtildiği üzere, “her bir aya ilişkin taksit borcunun o ayın 23’ünden başlayarak takip eden ayın aynı gününe kadar 1 ay zarfında ödenmesi gerektiği, dosya kapsamı ve şikâyet dilekçesine nazaran suça konu nafaka borcunun 2015 yılı Ağustos ayına ilişkin olduğu, müşteki vekilince 2015 yılı Ağustos ayı nafaka borcunun ödenmediğinden bahisle 18/08/2015 tarihinde şikâyet dilekçesi verildiği anlaşıldığından, ağustos ayına ilişkin nafaka borcunun henüz ödeme süresinin dolmadığı bir dönemde yapılan şikayet üzerine sanığın yazılı şekilde cezalandırılmasına dair karar verilmesinde isabet görülmediği” vurgulanmıştır. Bu karar, her nafaka taksiti için ödeme süresinin tam olarak dolması gerektiğini ve vade sonu gelmeden yapılan şikayetlerin geçersiz olduğunu bize anlatmaktadır. (🧾 T.C. Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Esas: 2016/13011, Karar: 2017/2324, Tarih: 16.03.2017)
7.9. Yoksulluk veya İştirak Nafakasına Dönüşen Tedbir Nafakası Borçluya Yeni Ödeme Emriyle Tebliğ Edilmelidir
Yargıtay Ceza Dairesi tarafından verilen bu emsal kararda, tedbir nafakasından iştirak ve yoksulluk nafakasına dönüşüm sürecinde icra takibinin nasıl yapılması gerektiği açıklanmıştır. Kararda, “tedbir nafakasının boşanma ilamının kesinleşmesi ile son bulacağının (4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 197-169. maddeleri), bu ilama dayanılarak yapılmış ek bir talep ve gönderilmiş yeni bir icra emri bulunmadığının, iştirak ve yoksulluk nafakasına dönüşen tedbir nafakasının İcra Müdürlüğünce tahsilinin ise ancak kesinleşen kararın ayrıca takibe konulması veya aynı dosya üzerinden yeni talep açılarak buna ilişkin icra emrinin tebliğiyle mümkün olacağının” altı çizilmiştir. Bu nedenle, boşanma kararının kesinleşmesinden sonra tedbir nafakası için başlatılan icra takibine dayanarak iştirak ve yoksulluk nafakası için doğrudan tazyik hapsi uygulanamayacağına, yeni bir icra takibi yapılması gerektiğine hükmedilmiştir. (🧾 T.C. Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Esas: 2017/3263, Karar: 2017/5197, Tarih: 01.06.2017)
7.10. Tazyik Hapsi İçin İcra Emri Borçluya Şahsen Tebliğ Edilmelidir, Sadece Vekiline Tebliğ Tazyik Hapsi İçin Yeterli Değildir
Yargıtay, nafaka yükümlülüğünden doğan icra takiplerinde, tazyik hapsi cezasının verilebilmesi için icra emrinin borçlunun vekiline değil, bizzat borçlunun kendisine tebliğ edilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Kararda açıkça belirtildiği üzere, “İcra ve İflas Kanununun cezaya ilişkin hükümlerinin uygulanabilmesi için, ceza hukuku açısından ve cezaların şahsiliği prensibinin bir gereği olarak öncelikle icra emrinin borçlu sanığa tebliğinin gerekmesi karşısında, yalnızca borçlu sanık vekiline icra emrinin tebliği ile yetinildiği gözetilmeden, sanığın nafaka hükümlerine uymamak suçundan 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 344/1. maddesi uyarınca gerek mahkumiyetlerine karar verilmesi, gerekse merciilerince belirtilen gerekçeyle itirazların kabulü yerine reddine karar verilmesinde isabet görülmediği” ifade edilmiştir. Bu karar, cezaların şahsiliği ilkesi gereğince, borçlunun kendisine tebligat yapılmadan nafaka borcundan dolayı tazyik hapsine hükmedilemeyeceğini açıkça ortaya koymaktadır. (🧾 T.C. Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Esas: 2018/1688, Karar: 2018/2782, Tarih: 14.03.2018)
7.11. Mahkumiyet Kararı Sonrası Farklı Dönem Nafaka Ödemesi Cezayı Düşürmez
Yargıtay 11. Ceza Dairesi kararında, “şikayet tarihinin 06/05/2013 olduğu, tahsilat makbuzunda ödenen nafaka borcunun kasım, ekim ve eylül aylarına ait olduğunun belirtildiği, sanığın mahkûmiyetine dair verilen karar kesinleştikten sonra, şikâyet tarihinden sonraki döneme ait 3 aylık nafaka borcunu ifa ettiği” belirtilmiştir. Yüksek Mahkeme, mahkumiyet kararından sonra, şikayete konu dönemden farklı bir döneme ait nafaka borcunun ödenmesinin İcra ve İflas Kanunu’nun 354/1. maddesi kapsamında “borcun itfa edildiği” anlamına gelmeyeceğine, dolayısıyla cezanın düşürülmesini gerektirmeyeceğine hükmetmiştir. Bu karar, tazyik hapsi cezasından kurtulmak isteyen nafaka borçlularının, tam olarak şikayete konu olan döneme ait borçları ödemeleri gerektiğini, farklı dönemlere ait ödemelerin cezayı ortadan kaldırmayacağını açıkça ortaya koymaktadır. (🧾 T.C. Yargıtay 11. Ceza Dairesi, Esas: 2014/11441, Karar: 2014/10008, Tarih: 22.05.2014)
7.12. Alacaklının Nafakaların Ödenmediğini Öğrenme Tarihi Şikayet Tarihi Kabul Edilir
Yargıtay 19. Ceza Dairesi, nafaka ödememe şikayetlerinde süre hesabına ilişkin kritik bir karara imza atmıştır. Kararda, “icra emrinin tebliğinden sonra nafaka borcunu ödememek suçunun 26/11/2013 tarihinde oluştuğu, İcra ve İflas Kanunu’nun 347. maddesi uyarınca şikayet hakkının fiilin öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay olduğu” belirtilmiş, ancak şikayete konu nafaka borçları için “alacaklı tarafından icra dosyasında herhangi bir işlem yapılmadığı, borcun ödenmediğine muttali olduğuna ilişkin dosya kapsamı itibari ile herhangi bir bilgi ve belge de bulunmadığı, buna göre öğrenme tarihinin İcra Mahkemesine şikayetin yapıldığı 19/06/2014 tarihi olarak kabulünün gerektiği” vurgulanmıştır. Böylece Yüksek Mahkeme, nafaka alacaklısının ödememe durumunu öğrendiği tarihin, aksi kanıtlanmadıkça şikayet tarihi olarak kabul edilmesi gerektiğine hükmetmiştir. (🧾 T.C. Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Esas: 2015/17807, Karar: 2015/9225, Tarih: 24.12.2015)
7.13. Ödemede Harç Kesintisi Yapılması Nafaka Borcunun Ödendiği Gerçeğini Değiştirmez
Ceza Dairesi, nafaka ödemesi yapıldığında tahsil harcının borçlu tarafından ödenmiş sayılacağına dair önemli bir karara imza atmıştır. Yüksek mahkeme, “sanığın mahkeme kararında belirtilen ve sorumlu olduğu miktarın üç aylık toplamı olan 7.500 TL’yi icra müdürlüğüne ödediği, fakat icra müdürlüğünün ayrıca tahsil harcını da sanıktan tahsil ederek maliye hazinesine yatırması gerekirken, ödeme miktarı üzerinden 682.50 TL’yi tahsil harcı olarak kesip Maliye Hazinesine ödeyerek kalan miktar olan 6.817.50 TL’yi şikayetçiye ödemesi” durumunda, “sanığın sorumlu olduğu borç miktarını tam olarak ödeme iradesi gösterdiğinin ve atılı suçu işleme kastıyla hareket etmediğinin anlaşılması” gerekçesiyle İcra ve İflas Kanunu’nun 354. maddesi uyarınca davanın düşmesi gerektiğine hükmetmiştir. Bu karar, nafaka borçlusunun icra dairesine tam ödeme yapması halinde, tahsil harcı kesintisi nedeniyle alacaklıya daha az ödeme yapılmış olsa bile, borcun tamamen ödenmiş sayılacağını ve tazyik hapsi davasının düşeceğini bize anlatmaktadır. (🧾 T.C. Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Esas: 2016/182, Karar: 2016/16752, Tarih: 28.04.2016)
8. Sık Sorulan Sorular
Çocuğa nafaka ödenmemesi durumunda, diğer nafaka türlerinde (yoksulluk nafakası gibi) olduğu gibi aynı hukuki sonuçlar ortaya çıkar. İcra ve İflas Kanunu (İİK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında, nafaka ödememek hem hukuki hem de cezai yaptırımlara tabi bir eylemdir. İcra takibi açılır, haciz uygulanır ve hapis cezası verilir.
Nafaka alacaklısı, nafakanın ödenmemesi halinde herhangi bir süre beklemeksizin icra takibi başlatabilir, ancak ödenmeyen her bir aylık nafaka için şikayet dilekçesi verme süresi 3 aydır. Üst üste 3 aylık nafaka ödenmediğinde İcra Ceza Mahkemesi’ne şikayet dilekçesi verilmesi yaygın bir uygulamadır. Zira zamanaşımı 3 aydır ve en yüksek maddi yarar 3 ay biriktirerek şikayette olur. Unutulmamalıdır ki şikayet hakkının kullanılması için en az bir aylık nafakanın ödenmemiş olması yeterlidir; bekleme zorunluluğu yoktur.
Evet, nafaka ödemeyen baba, alacaklının şikayeti üzerine İcra ve İflas Kanunu’nun 344. maddesi uyarınca 3 aya kadar tazyik hapsi cezasına çarptırılabilir. Çocuğa verilen nafaka ödenmediğinde, öncelikle icra takibi başlatılabilir, borçlunun maaşına veya malvarlığına haciz konulabilir ve İcra Ceza Mahkemesi’ne yapılacak şikayet sonucunda borçlu hapis cezasıyla karşı karşıya kalabilir. Nafaka alacaklısı, sadece birikmiş nafaka alacaklarını değil, işleyecek nafakaları da icra takibi kapsamına alabilir ve böylece sürekli yeni takip açma külfetinden kurtulabilir.
Bir yıl boyunca nafaka ödenmemesi halinde, birikmiş nafaka alacağı için icra takibi başlatılabilir, İcra Ceza Mahkemesi’ne şikayet dilekçesi verilebilir ve borçlu hakkında 3 aya kadar tazyik hapsi cezası uygulanabilir.
Nafaka yükümlülüğünden yasal olarak kurtulmanın en temel yolu, koşulların değiştiğini kanıtlayarak mahkemeye nafakanın kaldırılması veya azaltılması için dava açmaktır. Yoksulluk nafakası, alacaklının yeniden evlenmesi, fiilen evlilik benzeri yaşam sürmesi veya mali durumunun iyileşmesi halinde sonlandırılabilirken; çocuk nafakası ise çocuğun ergin olması ve eğitim hayatının tamamlanması durumunda sona erer.
Nafaka kararlarına uymayan borçlular, İcra ve İflas Kanunu’nun 344. maddesi uyarınca alacaklının şikayeti üzerine üç aya kadar tazyik hapsi cezasıyla cezalandırılabilir, ancak hapsin uygulanmasına başlandıktan sonra nafaka ödenirse borçlu derhal tahliye edilir.
Nafaka borçlusuna verilen 3 aylık tazyik hapsi cezası, borçlu nafakayı ödemediği sürece tam olarak 3 ay (90 gün) infaz edilir, ancak borçlu hapisteyken herhangi bir zamanda nafaka borcunu öderse derhal serbest bırakılır.
Nafaka ödenmediğinde, elinizdeki mahkeme kararıyla icra dairesine başvurarak nafaka borçlusu hakkında icra takibi başlatabilir ve borçlunun maaşına, mal varlığına haciz koydurabilirsiniz. İcra takibine rağmen ödeme yapılmazsa, İcra Ceza Mahkemesi’ne şikayet dilekçesi vererek borçlunun 3 aya kadar tazyik hapsi cezası almasını sağlayabilirsiniz.
Adana’da Nafaka Davalarında Profesyonel Destek
Boşanma sonrası nafaka tahsili, çocuk nafakası artırımı ve nafaka icrası konularında uzmanlaşmış Adana Boşanma Avukatı ekibimiz, haklarınızı korumak için yanınızda. Nafaka alacakları konusunda yaşadığınız sorunları çözmek için ilk adımı atın ve Adana’daki deneyimli aile hukuku avukatlarımızla bugün iletişime geçin. Profesyonel hukuki danışmanlık, nafaka alacaklarınızı tahsil etmenin en güvenli yoludur. Nafaka ödenmemesi durumunda yapılacaklar konusunda detaylı bilgi ve hukuki destek için hemen arayın:
📞 Avukat Saim İncekaş’a ulaşmak ve randevu almak için: 0534 910 97 43 – 0322 245 00 44
📧 E-posta: av.saimincekas@gmail.com
📍 Adres: Ziya Algan İş Merkezi K:5 D:41 Seyhan/Adana