Davanın İşlemden Kaldırılması ve Açılmamış Sayılması

Dava Dosyasının İşlemden Kaldırılması Ne Demektir?

Bazen görülmekte olan bir hukuk davasının duruşmasına iki taraf da gelmezler, mazeret de bildirmezler, (varsa) vekilleri de mazeret sunmaksızın duruşmaya gelmezler. Bazen de davacı taraf mazeretsiz gelmez, gelen davalı taraf da davayı takip etmeyecekleri beyanında bulunur. İşte bu gibi hallerde dosyanın İşlemden kaldırılması kararı verilmesi söz konusu olur.

Dosyanın işlemden kaldırılması deyimi yerine daha çok davanın müracaata bırakılması, davanın müracaata kalması, davanın takipsiz bırakılması, davanın düşmesi, atiye bırakılması ve davanın muameleden kaldırılması gibi ifadeler kullanılır.

Hangi Durumlarda Dosya İşlemden Kaldırılır?

Aşağıda sıralanan hallerde “dosyanın işlemden kaldırılmasına kararı” verilir:

1. İki taraf da usulüne uygun davete rağmen duruşmaya mazeretsiz gelmezlerse (HMK. Md. 150/1).
2. İki taraf da duruşmaya gelip de davayı takip etmeyeceklerini beyan ederlerse (HMK. Md. 15/1).
3. Usulüne uygun davete rağmen davacı taraf duruşmaya gelmez, gelen davalı taraf da davayı takip etmeyeceği beyanında bulunursa,
4. Duruşma gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hallerde, gün tespit ettirilmemişse, son işlem tarihinden başlayarak bir aylık süre geçmişse (HMK. Md. 150/3).

Dosyanın İşlemden Kaldırılmasının Sonuçları Nelerdir?

Dosyası işlemden kaldırılmış bulunan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak 3 ay içinde taraflardan birinin yenileme dilekçesi vermesiyle yenilenebilir. Yenileme dilekçesinin verilmesi ile birlikte yeni duruşma günü, saati ve yeri mahkemece taraflara tebliğ olunur. Dava bu süreçte derdest yani açık haldedir.

Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak ilk bir ay içinde yenileme olursa, harç alınmaz; aksi halde harç alınır. Bu harcı yenileyen taraf öder ve karşı tarafa yüklenemez. Harç verilerek yenilenen dava, eski davanın devamı sayılır.

İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak 3 ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibariyle açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.

İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilenmeden sonra 1 defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi halde, dava açılmamış sayılır. Davanın açılmamış sayılmasına dair verilen karar usulü ilişkin nihai bir karardır. Bu karar tek başına temyiz edilebilir ancak karar düzeltme yoluna götürülemez.

Davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi davacının davasından feragat ettiği anlamını taşımaz. Davacı aynı davayı tekrardan açabilir.

Davanın açılmamış sayılması ile davanın açılmasıyla meydana gelen bütün sonuçlar ortadan kalkar.

DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI KARARI VERİLEMEYECEK HALLER

Özel hukuk yargılamasında bazı hallerde dava dosyasının işlemden kaldırılması kararı verilemez. Bu hallerin başlıcaları şunlardır:

Kadastro Davaları: Kadastro mahkemesinde görülen davlarda, dava dosyasının işlemden kaldırılması kararı verilemez. Dava, gelmeyen taraf yokluğunda da yürütülür. Duruşmaya taraflar gelmemiş olsa bile, dosya işlemden kaldırılamaz.

İhalenin Feshi Davaları: İhalenin feshi davalarında, dosyanın işlemden kaldırılması kararı verilemez. İcra hukuk mahkemesi, taraflar gelmemiş olsa bile, duruşma yapmak zorundadır.

Vasi Atanması Davaları: İlke olarak vasi atanması davalarında, talepte bulunanın duruşmaya gelmemesi halinde dosya işlemden kaldırılamaz. Ancak, isteğe bağlı kısıtlılıkta ergin kişi duruşmaya gelmezse bu durumda dosyanın işlemden kaldırılması kararı verilir.

Vasiyetnamenin Açılması Davaları: Vasiyetnamenin açılması davaları sırasında hiçbir mirasçı gelmemiş olsa bile, “işlemden kaldırılma” kararı verilemez.

İhtiyari Tahkim Davaları: İhtiyari Tahkim yargılamasında taraflardan biri mazeretsiz duruşmaya katılmasa ve kanıt sunmasa bile, hakem veya hakem kurulu, yargılamayı sürdürür ve mevcut delil durumuna göre gerekli kararı verebilir.

Zorunlu Tahkim Davaları: Zorunla tahkimde de taraflar gelmese bile, Zorunlu Hakem, dosyanın işlemden kaldırılması kararı veremez. Davayı sonuçlandırmakla yükümlüdür.

Avukat Saim İNCEKAŞ – Adana Avukatlık ve Hukuk Ofisi