Tanık Listesi Ne Zaman Verilir? Yazar: Avukat Saim İncekaş Yayınlandı: 15 Kasım 2023 Güncellendi: 07 Ocak 2025 Usul Hukuku Tanık bildirme, hukuk davalarında önemli bir yer tutar. Dava konusu olayın aydınlatılması ve gerçeğin ortaya çıkarılması için tanıkların dinlenmesi ve ifadelerinin alınması gereklidir. Pek tabii ki tanıkların mahkemece dinlenmesi için öncesinde tanıkların isim ve adreslerinin yer aldığı bir liste sunulması gerekir. Tanık isim ve adreslerinin yer aldığı bu liste mahkemeye en geç ne zaman sunulabilir, ön inceleme duruşmasından sonra tanık listesi sunulabilir mi? Bu soruları hızlıca cevaplayalım. Taraflar tanıklarını ön inceleme tamamlanana kadar her zaman mahkemeye bildirebilirler. En geç ise ön inceleme duruşmasında hakimden ek süre isteyerek, bu süre içerisinde tanık listesini mahkemeye sunabilirler. Tanık listesi, yargılama sürecinde tarafların iddia ve savunmalarını ispat etmek için mahkemeye sundukları tanık isimlerinden oluşan listedir. Tanık dinletmek, tarafların en temel haklarından biridir. Çünkü bir davada karar, hâkimin vicdani kanaatiyle verilir. Hâkim, kararını oluştururken tarafların iddia ve savunmalarını destekleyen delillerden faydalanır. Tanık beyanları da mahkemedeki en önemli delillerden biridir. Tanık listesi, davanın aydınlatılması ve adil bir karar verilebilmesi için büyük önem taşır. Tarafların, iddia ve savunmalarını ispat edebilmek için gerekli gördükleri tanıkları mahkemeye bildirme hakları vardır. Aksi takdirde karar eksik incelemeye dayalı olarak verilmiş olur ve adil olmaz. Dava dosyasına sunulan tanık listesi sayesinde taraflar, hangi tanıkların dinleneceğini önceden bilir ve kendilerini tanıkların ifadelerine göre savunmaya hazırlayabilir. Sayfa içeriği: Toggle 7 Dakikalık OkumaYeni Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Tanık Listesi Ne Zaman Verilir?Bazı hakimler tanık listesi sunulması için ön inceleme duruşmasından önce hukuka aykırı şekilde kesin süre veriyorHMK’da tanık bildirme süresi var mı?Kesin Sürede Tanık Listesi VerilmemesiUygulamada Neler Oluyor?Sonuçİlgili Kanun MaddeleriSık Sorulan SorularYeni Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Tanık Listesi Ne Zaman Verilir? Tanık listesinin verilme zamanı, yasal sürecin niteliğine bağlı olarak değişebilir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca yazılı yargılama usulüne göre görülen davalarda tanık listesi 3 farklı zaman diliminde sunulabilir: Dava dilekçesiyle birlikte, Cevap dilekçesiyle birlikte Ön inceleme duruşmasından sonra verilecek 2 haftalık kesin süre içerisinde Uygulamada benim de benimsediğim gibi, tanık listesi genellikle ön inceleme duruşmasından sonra sunuluyor. Bunun sebebi öncelikle sulhe yönelik tüm adımları atmak, duruşma öncesi anlaşmaya çalışmak ve uyuşmazlığın kapsamının tam olarak belirlenmesini beklemektir. Ancak, tanık listesi belirlenen süre içinde sunulmazsa, bu durum bazı hak kayıplarına yol açar. Örneğin tanık dinletme hakkınızı kaybedebilirsiniz. Davanın basit yargılama veya yazılı yargılama usulünde olması bu kuralı etkilemez. Her iki dava türünde de dilekçeler aşamasında veya ön inceleme duruşmasından sonraki iki haftalık süre içerisinde tanık listesi sunmanız mümkün. Bazı hakimler tanık listesi sunulması için ön inceleme duruşmasından önce hukuka aykırı şekilde kesin süre veriyor Uygulamada tanık listesi sunmak için bazı hakimlerin ön inceleme duruşmasında ek süre vermediği ve hatta ön inceleme duruşmasından önce ilk tensiple birlikte kesin süre vererek tanık listesi talep ettikleri, aksi taktirde davanın reddedileceği ihtarında bulundukları görülmektedir. Böyle bir davranış hukuka aykırıdır. Öyle ki Yargıtay ön inceleme duruşması yapılmadan tarafların tanık listesi vermesinin zorunlu olmadığını kabul etmektedir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2013-16048 esas sayılı verdiği bir kararında ön inceleme duruşmasından sonra kesin süre içerisinde tanık listesi verilebileceğine dair görüşünü şu şekilde açıklamıştır: “Ön inceleme duruşması yapılmadan, tarafların üzerinde anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar belirlenmeden, tarafların tanık listesi vermeleri de beklenemez.”HMK’da tanık bildirme süresi var mı? 2011 yılında yeni HMK’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte tanık listesinin ne zaman sunulacağı tartışması tekrardan canlanmıştı. Zira yeni HMK’nın yürürlüğe girmesinden önce tanık listesinin ne zaman sunulacağı hakkında Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı varken, yeni kanunun yürürlüğe girmesi ardından yerel mahkemelerin fevri bir şekilde kendi uygulamalarını gerçekleştirdiğine şahit olmuştuk. Uygulamada birliğin sağlanamamasının sebebi HMK’da tanıkların ne zaman bildirileceğine dair açık bir kanun hükmünün olmamasıydı. Yargıtay Hukuk Dairesi Başkanı Ömer Uğur Gençcan bu konuyla ilgili yaptığı açıklamada tanık listesinin belge niteliğini taşımadığını, dolayısıyla tanık listesi sunulması için ön inceleme duruşmasında 2 haftalık kesin süre verilmesi gerektiğini ifade ederek bu tartışmaya son noktayı koydu.Tanık listesinin belge niteliğinde olup olmamasının önemi HMK md 139 kaynaklıdır. Zira ilgili maddede ön inceleme duruşmasından önce yollanan davetiye ile birlikte 2 haftalık süre içerisinde sunulmayan tüm belgelerin sunulması emredilmiştir. Ancak tanık listesi bir belge niteliğinde sayılmadığından bu sınırlamaya takılmaz. Böylece ön inceleme duruşmasında tanık listesinin sunulması için 2 haftalık kesin süre verilmesi gerekir. Kesin Sürede Tanık Listesi Verilmemesi Yukarıda açıkladığım süreçler içerisinde tanık listesini vermediniz ve süreyi mi kaçırdınız? Böyle bir durumda ön inceleme duruşmasından hemen sonraki duruşmada tanıklarınızı hazır tutarak dinletmeniz mümkündür. Bu kural kanundan doğmasa da Yargıtay içtihatları buna imkan tanımıştır. Gerçekten de Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2017 yılında verdiği 2692 esas numaralı bir kararında süresi içerisinde tanık listesi vermeyen ancak bir sonraki duruşmada tanıklarını hazır tutan tarafın tanıklarının dinlenmesi gerektiğini ifade etmiştir. Kararın ilgili kesiti şu şekildedir: “Şu durumda mahkemece, duruşma sırasında davacı tanıkları hazır bulunduğuna göre emredici hüküm olan HMK 243/1. maddesi uyarınca davacı tanıklarının dinlenilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması doğru değildir. Kararın bu nedenle bozulması gerekir.” Tanık listesinin belirlenen sürede sunulmaması durumunda, ciddi sonuçlar ve yaptırımlar olabilir. Bu nedenle, her dava tarafının, yargı süreci ve ilgili yasalar hakkında iyice bilgi sahibi olması ve tanık listesi sunma süresini takip etmesi önemlidir. Ayrıca, tanık listesinin doğru ve eksiksiz bir şekilde hazırlanması da önemlidir. Türk Yargı sisteminde birçok dava türünde iddiaların ispatında tanıklar önemli bir yer tutar. Uygulamada Neler Oluyor? Bazı mahkemelerce, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda yapılan değişiklik sonrası, iş mahkemelerinde tanık deliline dayanan tarafın tanık listesini, davanın en başında ön inceleme zaptının tebliğinden itibaren 2 hafta içinde sunma zorunluluğuna yönelik tensipler yazılıyor. Bu durum açıkça Anayasa’nın Hak Arama Hürriyetine engel teşkil etmektedir. Yüksek Mahkemeler de uygulamada yaşanan bu durumun hukuka aykırı olduğunu kabul etmektedir. Örnek olarak Antalya Bölge Mahkemesi ilk tensiple tanık listesi sunma yönündeki uygulamanın yanlış olduğunu şu şekilde ifade etmiştir: “Eldeki somut davada, ihtaratlı tensip zaptı 25/09/2021 tarihinde davacı vekiline tebliğ edilmiş, 16/03/2022 tarihli ön inceleme duruşmasında davacı vekili tarafından delil ve tanık bildirme talebinde bulunulmuştur. 22.07.2020 gün ve 7251 sayılı Yasa’yla değişik HMK 121, 129/1-e ve 129/2 maddelerindeki düzenlemelerin sonuca etkisi yoktur. Davacı vekilince ön inceleme duruşmasında delil ve tanık listesinin sunulması talebi karşısında davanın esasına girilerek yargılamaya devam edilmemesi hukuki dinlenilme hakkı ve bu hakkın alt unsurları olan ” iddia ve savunma hakkı” ile “açıklama ve ispat hakkının” ihlali niteliğindedir.” (Antalya Bölge Mahkemesi 10. HD 2022/3783 E. sayılı kararı) Sonuç Sonuç olarak, tanık listesi dilekçeler aşamasında veya ön inceleme duruşmasından sonraki 2 haftalık süre içerisinde sunulabilir. Ancak her zaman yerel yasaları ve güncel bilgileri takip etmek için bir hukuk uzmanına danışmanızı tavsiye ederim. İlgili Kanun Maddeleri Hukuk Muhakemeleri Kanunu Madde 139: Ön inceleme duruşmasına davet Madde 139 (1) Mahkeme, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden ve yukarıdaki maddelerde belirtilen incelemeyi tamamladıktan sonra, ön inceleme için bir duruşma günü tespit ederek taraflara bildirir. Çıkarılacak davetiyede aşağıdaki hususlar ihtar edilir: a) Duruşma davetiyesine ve sonuçlarına ilişkin diğer hususlar. b) Tarafların sulh için gerekli hazırlığı yapmaları. c) Duruşmaya sadece taraflardan birinin gelmesi ve yargılamaya devam etmek istemesidurumunda gelmeyen tarafın yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemeyeceği. ç) Davetiyenin tebliğinden itibaren iki haftalık kesin süre içinde tarafların dilekçelerinde gösterdikleri, ancak henüz sunmadıkları belgeleri mahkemeye sunmaları veya başka yerden getirtilecek belgelerin getirtilebilmesi amacıyla gereken açıklamayı yapmaları, bu hususların verilen süre içinde yerine getirilmemesi hâlinde o delile dayanmaktan vazgeçmiş sayılacaklarına karar verileceği. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Madde 240: Tanık gösterme şekli Madde 240 (1) Davada taraf olmayan kişiler tanık olarak gösterilebilir. (2) Tanık gösteren taraf, tanık dinletmek istediği vakıayı ve dinlenilmesi istenen tanıkların adı ve soyadı ile tebliğe elverişli adreslerini içeren listeyi mahkemeye sunar. Bu listede gösterilmemiş olan kimseler tanık olarak dinlenemez ve ikinci bir liste verilemez. (3) Tanık listesinde adres gösterilmemiş veya gösterilen adreste tanık bulunamamışsa, tarafa adres göstermesi için, işin niteliğine uygun kesin süre verilir. Bu süre içinde adres gösterilmez veya gösterilen yeni adres de doğru değilse, bu tanığın dinlenilmesinden vazgeçilmiş sayılır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Madde 243: Tanığın davet edilmesi Madde 243 (1) Tanık davetiye ile çağrılır. Ancak, davetiye gönderilmeden taraflarca hazır bulundurulan tanık da dinlenir. Şu kadar ki, tanık listesi için kesin süre verildiği ve dinlenme gününün belirlendiği hallerde, liste verilmemiş olsa dahi taraf, o duruşmada hazır bulundurursa tanıklar dinlenir. (2) Davetiyenin duruşma gününden en az bir hafta önce tebliğ edilmiş olması gerekir. Acele hallerde tanığın daha önce gelmesine karar verilebilir. (3) Tanığı davet, gerektiğinde telefon, faks, elektronik posta gibi araçlardan yararlanılmak suretiyle de yapılabilir. Ancak, davete rağmen gelmemeye bağlanan sonuçlar, bu durumda uygulanmaz.Sık Sorulan Sorular Basit yargılama usulünde tanık listesi ne zaman verilir? Basit yargılama usulünde de dilekçeler aşamasında veya ön inceleme duruşmasında talebiniz üzerine verilen 2 haftalık süre içerisinde tanık listesi sunabilirsiniz. Basit yargılama usulünün tek farkı dilekçeler aşamasında her iki taraf da tek bir dilekçe sunar, yani davacı iseniz dava dilekçesi ekinde, davalı iseniz cevap dilekçesi ekinde tanık listesi sunabilirsiniz. Yazılı yargılamada tanık bildirme süresi nedir? Yukarıda açıkladığımız gibi yazılı yargılamada dilekçeler aşaması boyunca tanık bildirebilirsiniz. Sürenin sonu ise ön inceleme duruşması akabinde verilen 2 haftalık kesin süredir. Tanık listesi sunma dilekçesi nasıl yazılır? Tanık listesi sunma dilekçesine dair sitemizde birçok örnek var. Şu linki inceleyebilirsiniz: Mahkemeye Tanık Bildirme Dilekçesi Tanık listesi hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hukuki detaylar vardır. Özellikle Adana’daki mahkemelerde dava süreçleri ve tanık listesi sunma süreleri hakkında bilgi almak için Adana Avukatlık Hizmetlerimizi inceleyebilirsiniz. ilgiliKaynakHaberLog Hukuk Mahkemesine Tanık Bildirme Dilekçesi Ceza Davası Tanık Bildirme Dilekçesi Tanık Değiştirme Talebine Muvafakat Etmeme Beyanı Bu sayfadaki bilgiler şu kişi ve kurumlarca teyit edilmiştir: Avukat Saim İncekaş İncekaş Hukuk Bürosu Mevzuat ve içtihatlar Yargıtay 2 HD Başkanı Ömer Uğur Gençcan Paylaşın Facebook Twitter LinkedIn
