Anlaşmalı Boşanma: Nedir, Şartları ve Süreç Detayları

Anlaşmalı Boşanma Nedir?

Anlaşmalı boşanma, evlilik birliğinin tarafların ortak iradesiyle ve belirli şartlar altında hâkim tarafından sona erdirilmesidir. Bu tür boşanmada, eşler nafaka, velayet ve mal paylaşımı gibi konularda mutabık kalır ve bu anlaşmalarını bir protokol hâlinde mahkemeye sunar. Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesinin 3. fıkrasında düzenlenen bu boşanma türü, tarafların belirli şartları yerine getirmesiyle gerçekleştirilebilir. En hızlı ve çözüm odaklı boşanma yollarından biri olarak bilinir.

Anlaşmalı Boşanma Şartları Nelerdir?

Anlaşmalı boşanma için yerine getirilmesi gereken şartlar:

1. Evlilik Süresinin En Az Bir Yıl Olması: Evlilik birliğinin en az bir yıl sürmüş olması şarttır. Bir yıldan daha kısa süren evliliklerde anlaşmalı boşanma mümkün değildir; bu durumda taraflar çekişmeli boşanma davası açabilir. Evlilik süresi, resmi nikâh tarihinden itibaren hesaplanır ve hâkim tarafından resen incelenir.
2. Tarafların Anlaşması: Eşlerin boşanma, mali sonuçlar (tazminat, nafaka) ve çocukların durumu gibi konularda tam bir mutabakata varmış olmaları gerekir. Mal paylaşımını dahil etmeleri zorunlu değildir. Anlaşma, yazılı bir protokol şeklinde mahkemeye sunulur veya duruşmada sözlü olarak beyan edilir. Her iki tarafın da boşanmayı kabul etmesi, davanın anlaşmalı olarak devam edebilmesi için zorunludur.
3. Uzlaşma Protokolü: Nafaka, tazminat, mal paylaşımı ve çocuklarla ilgili konuları kapsayan bir protokol hazırlanmalıdır. Hâkim, bu protokolü uygun bulduğu takdirde onaylar. Eğer protokolde hukuka veya çocukların yararına aykırılıklar varsa, hâkim gerekli değişiklikleri yapabilir​.
4. Tarafların Mahkemede Hazır Bulunması: Eşlerin mahkemede bizzat bulunarak boşanma iradelerini serbestçe açıkladıklarını beyan etmeleri gereklidir. Hâkim, tarafların özgür iradeleriyle hareket ettiğinden emin olmalıdır. SEGBİS gibi uzaktan bağlantı sistemleri kullanılabilir; ancak vekâleten beyan kabul edilmez.
5. Hâkimin Onayı: Hâkim, boşanmanın mali sonuçları ve çocukların durumu gibi konularda taraflar arasında anlaşma sağlandığını onaylamalıdır. Eğer taraflar hâkimin önerdiği değişiklikleri kabul etmezse, dava çekişmeli boşanma davasına dönüşür.

Yukarıda detaylı şekilde açıkladığım şartların eksiksiz yerine getirilmesi, anlaşmalı boşanma sürecinin hızlı ve sorunsuz tamamlanmasını sağlar.

Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?

1. Dilekçe ve Protokol Hazırlığı: Dava açmak için öncelikle bir boşanma dilekçesi ve eşlerin anlaşma sağladığı tüm konuları içeren bir anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanır. Örnekleri yazımızın devamında bulabilirsiniz.
2. Mahkeme Başvurusu: Eşlerden biri, hazırlanan dilekçe ve protokol ile birlikte yetkili mahkemeye başvurur. Anlaşmalı boşanma davaları, aile mahkemelerinde açılır. Aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise asliye hukuk mahkemesi, aile mahkemesi sıfatıyla davayı görür. Yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya son altı aydır birlikte yaşadıkları yer mahkemesidir.
3. Harç ve Masrafların Ödenmesi: Dava açılışında belirli harçlar ve gider avansı ödenir.
4. Duruşmaya tarafların katılımı: Başvuru sonrası, mahkeme kalemi ile görüşülerek duruşma günü öğrenilir. Duruşma gününde her iki tarafın da mahkemede bizzat bulunması ve serbest iradeleriyle boşanma talebini doğrulamaları gereklidir. Hâkim, tarafları dinleyerek protokolde yer alan hususları kabul edip etmediklerini sorar. Hâkim gerekli görürse, protokolde değişiklik yapabilir. Taraflar, bu değişiklikleri kabul ettiklerini beyan etmez ise dava çekişmeli boşanmaya döner ve süreç oldukça uzar.
5. Avukat Desteği: Anlaşmalı boşanma davası için avukat tutmak zorunlu değildir. Ancak, sürecin sorunsuz ve hızlı ilerlemesi, hak kayıplarının önlenmesi için bir avukattan destek almanızı öneririm.

Anlaşmalı Boşanma İçin Gerekli Evraklar

Anlaşmalı boşanma sürecinin sorunsuz bir şekilde ilerlemesi için bazı belgelerin eksiksiz hazırlanması gerekir. Bu evraklar, tarafların anlaşma şartlarını ispatlamak ve mahkeme sürecini hızlandırmak amacıyla talep edilir. Anlaşmalı boşanma için gerekli belgeleri sıralayalım:

---

Temel Belgeler:

• Boşanma Dilekçesi: Eşlerden birinin mahkemeye sunacağı boşanma talebini içeren yazılı belge.
• Kimlik Fotokopileri: Her iki tarafın ve varsa çocukların kimlik fotokopileri.
• Nüfus Kayıt Örneği: Aile nüfus bilgilerini gösteren belge.
• Evlilik Cüzdanı Fotokopisi: Evlilik birliğini belgelemek için istenir.

---

Hukuki ve Finansal Belgeler:

• Anlaşmalı Boşanma Protokolü: Tarafların boşanma, nafaka, velayet ve mal paylaşımı gibi konularda uzlaşmaya vardıklarını gösteren resmi belge.
• Mal Paylaşımına İlişkin Belgeler: Araç, ev, arsa gibi taşınmazların tapuları veya devir işlemlerine dair belgeler.
• Nafaka ve Tazminat Anlaşmaları: Nafaka veya tazminata ilişkin belirlemeleri içeren yazılı belgeler. Protokolün içerisinde de bahsedebilirsiniz.

---

Çocuklarla İlgili Belgeler (Varsa):

• Velayet Anlaşması: Çocukların velayetiyle ilgili tarafların anlaşmaya vardığını gösterir belge. Protokolün içerisinde de bahsedebilirsiniz.
• Çocukların Eğitim veya Sağlık Belgeleri: Çocuğun eğitim ve sağlık durumu hakkında bilgi sağlayan belgeler.

---

Ek Belgeler (Duruma Göre):

• Adli Sicil Kaydı: Gerekli görülmesi hâlinde istenebilir.
• Tapu ve Ruhsat Belgeleri: Protokole konu olan taşınmaz veya taşıtların belgeleri.

---

Evrakların eksiksiz hazırlanması, sürecin hızlı ve sağlam bir şekilde tamamlanmasını sağlar.

Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi ve Protokolü Nasıl Hazırlanır?

Anlaşmalı boşanma sürecinin en kritik adımlarından biri, dilekçe ve protokolün doğru bir şekilde hazırlanmasıdır. Dilekçe, davanın temelini oluştururken, protokol tarafların tüm anlaşma şartlarını net bir şekilde ortaya koyar. Protokol evrakı dilekçenin ekine iliştirilir. Bu belgelerin hatasız ve detaylı olması, hukuki süreçte olası hak kayıplarını önlemek açısından büyük önem taşır.

• Dilekçe Hazırlığı: Anlaşmalı boşanma dilekçesinde, evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı ve tarafların uzlaşmaya vardıkları belirtilmelidir. Dilekçe, şu bilgileri içermelidir:
  • 1) Tarafların Kimlik Bilgileri: Davacı ve davalının T.C. kimlik numaraları ve adresleri.
  • 2) Dava Konusu: “Evlilik birliğinin temelden sarsılması sebebiyle boşanma talebi.”
  • 3) Açıklamalar: Evliliğin sona erme nedenleri ve tarafların protokol doğrultusunda anlaşmaya vardığı belirtilmelidir.

Detaylı metin ve yazdırabilir dosya şeklinde anlaşmalı boşanma dilekçe örneklerini ilgili yazımda bulabilirsiniz.

• Protokol Hazırlığı: Protokol, tarafların üzerinde uzlaştığı tüm konuları içerir ve mahkemeye sunulur. Protokolde şu başlıklar eksiksiz yer almalıdır:
  • 1) Nafaka ve Tazminat: Ödenecek tazminat, nafaka türü (yoksulluk veya iştirak nafakası) ve miktarı. Nafaka veya tazminat ödenmeyecekse bu husus da belirtilmelidir.
  • 2) Mal Paylaşımı: Evlilik süresince edinilen malların paylaşım detayları.
  • 3) Velayet ve Görüş Hakları: Çocukların velayeti ve kişisel ilişki düzenlemeleri.
  • 4) Ziynet ve Eşyalar: Ziynet eşyalarının durumu ve ev eşyalarının paylaşımı.
  • 5) Ortak Konut: Boşanma sonrası konutun hangi eş tarafından kullanılacağı.

Detaylı metin ve yazdırabilir dosya şeklinde anlaşmalı boşanma protokol örneklerini ilgili yazımda bulabilirsiniz.

Protokoldeki en ufak bir eksiklik dahi hak kayıplarına yol açabileceğinden, sürecin uzman bir boşanma avukatı eşliğinde yürütülmesini öneriyorum.

Anlaşmalı Boşanma Ne Kadar Sürer?

Anlaşmalı boşanma davaları, çekişmeli boşanma davalarına göre çok daha kısa sürede sonuçlanır ve tek duruşmada tamamlanır. Dava süresi, mahkemenin iş yüküne ve tarafların sürece uyumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Mahkemeye dilekçe ve protokol sunulmasından itibaren duruşma günü genellikle 1-2 ay içinde belirlenir. Yoğun olmayan mahkemelerde bu süre daha da kısalabilir.

Duruşma sonrası hâkimin boşanma kararını vermesiyle süreç sona erer; ancak kararın kesinleşmesi için taraflara tebliğ yapılması ve 2 haftalık istinaf süresinin dolması gerekir. Bu süreyi kısaltmak isteyen taraflar, istinaftan feragat dilekçesi vererek kararın kesinleşmesini hızlandırabilir. Tüm işlemler dikkate alındığında, anlaşmalı boşanma süreci genellikle 1-3 ay içinde tamamlanır​.

Anlaşmalı Boşanma Ücreti ve Masrafları Nelerdir?

Masraflar Avukatlık Ücreti ve Dava Harçlarından oluşmaktadır. Şu şekilde açıklayalım:

Avukat Ücretleri:

• Minimum Ücret: 2025 yılı itibarıyla Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre, anlaşmalı boşanma davalarında avukatlık ücreti 30.000 TL + KDV‘den başlar. Bu tutar, belirlenen minimum ücret olup, avukatlar bu tutarın üzerinde ücret talep edebilir.
• Bölgesel Farklılıklar: Adana Barosu gibi bazı barolar, anlaşmalı boşanma için tavsiye niteliğinde daha yüksek ücret tarifesi belirlemiştir. Örneğin, Adana için bu tutar 65.000 TL olarak ifade edilmektedir.
• Ücreti Etkileyen Faktörler: Davanın karmaşıklığı (mal paylaşımı, nafaka gibi unsurların sayısı ve niteliği), Avukatın tecrübesi ve uzmanlığı, Bölgesel ekonomik farklılıklar.

---

Dava Harç ve Giderleri:

• Başvuru Harcı: 615,40 TL.
• Peşin Harç: 615,40 TL.
• Gider Avansı: Ortalama 3.000 TL.
• Ek Masraflar: Bilirkişi veya tercüme ücreti (gerekirse), tanık ücretleri (gerektiğinde).

Toplamda, 2025 yılında güncel dava açılış masrafları yaklaşık olarak 4.000-5.000 TL civarında olmaktadır. Avukatlık ücreti ve dava giderleri bir araya geldiğinde toplam maliyet 70.000 TL’den başlamaktadır.

Anlaşmalı Boşanma Davasına Gidilmezse Ne Olur?

Anlaşmalı boşanma davalarında tarafların duruşmada bizzat hazır bulunmaları zorunludur. Eğer taraflar duruşmaya katılmazsa, sonuçlar şu şekilde olur:

1. Her İki Taraf Duruşmaya Gelmezse: Her iki taraf da duruşmaya katılmazsa, mahkeme HMK Madde 150 gereğince dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verir. Ancak taraflardan biri, dosyanın işlemden kaldırılmasından itibaren üç ay içinde mahkemeye başvurursa dava yenilenebilir​.
2. Taraflardan Biri Gelmezse: Eşlerden biri duruşmaya katılmazsa, anlaşmalı boşanma gerçekleşemez. Mahkeme, duruşmaya gelen tarafın talebi üzerine davayı çekişmeli boşanma davasına dönüştürebilir. Bu durumda, gelen tarafın yeni bir dava dilekçesi sunması ve delillerini hazırlaması gerekecektir​.

Yargıtay Kararlarıyla Anlaşmalı Boşanma

Yargıtay’ın anlaşmalı boşanmaya yönelik verdiği kararlar uygulamayı şekillendirmektedir. Bu nedenle önemli kararlara kısaca değinmemizde fayda var:

• Evlilik en az 1 yıl sürmelidir: Yargıtay kararına göre, anlaşmalı boşanma için evliliğin en az bir yıl sürmesi şarttır. Bu süre dolmamışsa hakim diğer şartları değerlendirmeden davayı reddeder. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2017/2642 esas no’lu dosyası)
• Mali sonuçlar hakkında tam bir anlaşma yapılmalıdır: Yargıtay kararına göre, taraflar boşanma ve mali sonuçlarda tam bir anlaşmaya varmadıkça Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesi uyarınca anlaşmalı boşanma kararı verilemez. Bu durumda dava, çekişmeli boşanma olarak devam ettirilmelidir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2013/26214 esas no’lu dosyası)
• Taraflar tazminat hakkını saklı tutamaz, ya istemeli ya istememelidir: Yargıtay’a göre, tazminat haklarının saklı tutulması anlaşmazlıkların devam ettiğini gösterir. Bu nedenle, tazminat hakları netleşmeden anlaşmalı boşanma kararı verilemez. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2014/16344 esas no’lu dosyası)
• Ziynet ve kişisel eşyalar protokol şartı değildir: Boşanan eşlerin kişisel eşya ve ziynet talepleri, boşanmanın fer’i niteliğinde değildir. Bu nedenle, anlaşmalı boşanma protokolünde bu konuların yer alması zorunlu değildir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2014/589 esas no’lu dosyası)
• Mali sonuçlar ve çocukların durumunun tanımı: Boşanmanın mali sonuçları maddi-manevi tazminat ve yoksulluk nafakasını, çocukların durumu ise velayet, kişisel ilişki ve iştirak nafakasını kapsar. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2017/2643 esas no’lu dosyası)
• Çocukların durumu hakkında tam bir anlaşma sağlanmalıdır: Yargıtay’a göre, çocukların durumu konusunda taraflar arasında tam bir anlaşma sağlanmadıkça, Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesi uyarınca anlaşmalı boşanma kararı verilemez. Velayet konusunda anlaşmazlık varsa ve mahkemenin önerisi kabul edilmezse, dava çekişmeli boşanma olarak devam ettirilmelidir. Bu durumda, tarafların iddia ve savunmalarını delilleriyle birlikte sunmaları gerekir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2015/4801 esas no’lu dosyası)
• Duruşmada sözlü beyan verilerek de protokol düzenlenebilir: Anlaşmalı boşanma için taraflar, mali sonuçlar ve çocukların durumu hakkında anlaşmalı ve bunu hâkime sunmalıdır. Bu, yazılı protokol ile veya sözlü beyanla yapılabilir; sözlü beyanlar zapta geçirilip taraflarca imzalanmalıdır. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2017/2643 esas no’lu dosyası)
• Hakim tarafların özgür iradesini denetlemelidir: Hakim, eşlerin özgür iradeyle hareket ettiğini tespit etmek için tarafları dinlemeli ve her türlü baskıdan uzak olduklarını denetlemelidir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2017/2643 esas no’lu dosyası)
• Eşlerden birisi cezaevinde olsa dahi bizzat beyanı alınmalıdır: Yargıtay kararına göre, tutuklu davalının duruşmada bizzat dinlenmeden boşanmaya karar verilmesi, Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesine aykırıdır ve usul hatasıdır. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2014/1617 esas no’lu dosyası)
• Avukatların beyanı anlaşmalı boşanma için yeterli olmaz: Tarafların bizzat anlaştığını açıklamaması veya hâkimin anlaşmayı uygun bulmaması hâlinde, deliller toplanmadan vekil beyanıyla boşanma kararı verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2018/5527 esas no’lu dosyası)
• Hakim gerekli görürse protokolde değişiklik isteyebilir: Hakim, hukuka veya çocukların menfaatine aykırı protokolü onaylayamaz ve gerekirse değişiklik yapılmasını isteyebilir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2020/3774 esas no’lu dosyası)
• Anlaşmalı boşanma kararından son ana kadar dönülebilir: Anlaşmalı boşanma kararı kesinleşene kadar taraflar irade beyanlarından dönebilir; bu durumda dava çekişmeli boşanma olarak devam etmelidir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2017/1450 esas no’lu dosyası)
• Çekişmeli boşanma her aşamada anlaşmalıya dönebilir: Tarafların temyiz aşamasında protokol düzenlediği anlaşıldığından, mahkeme tarafları dinleyerek yeniden karar vermeli, bu nedenle hüküm bozulmalıdır. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2016/17115 esas no’lu dosyası)

SSS: Sık Sorulan Sorular

1. Anlaşmalı boşanma protokolü ne zaman hazırlanmalıdır?
   Mahkemeye başvurudan önce hazırlanmalı ve taraflarca imzalanmalıdır.

2. Anlaşmalı boşanma ne kadar sürede sonuçlanır?
   Tüm şartlar yerine getirilirse 1-2 hafta içinde tamamlanabilir.

3. Anlaşmalı boşanma reddedilirse ne olur?
   Reddedilmesi durumunda çekişmeli boşanma davasına dönülmesi gerekir.

4. Hangi durumlarda hâkim protokolü kabul etmez?
   Çocuğun yararına aykırı kararlar veya kamu düzenine aykırı unsurlar içeren protokoller reddedilebilir.

5. Anlaşmalı boşanma davası için hangi mahkemeye başvurulur?
   Aile mahkemesine başvurulması gereklidir.

6. Anlaşmalı Boşanma Protokolü Kabul Edilmezse Ne Olur?
   Hâkim, taraflar arasındaki protokolün kamu düzenine aykırı olduğuna kanaat getirirse, protokolü reddedebilir. Bu durumda, taraflar yeni bir protokol hazırlamak zorunda kalır veya dava çekişmeli boşanmaya dönüşür.

7. Avukatsız anlaşmalı boşanma mümkün mü?
   Taraflar bu yazıda anlattığımız süreci takip ederek avukatsız bir şekilde de süreci başlatıp neticelendirebilir.

8. Anlaşmalı boşanma davasından vazgeçebilir miyim?
   Evet, anlaşmalı boşanma davasından, karar kesinleşene kadar vazgeçebilirsiniz. Karşı taraf da vazgeçmenize onay verirse dava açılmamış sayılır, dosya kapanır.

9. Anlaşmalı boşanma davası ertelenir mi?
   Evet, anlaşmalı boşanma davası, tarafların talebi veya mahkemenin gerekli görmesi hâlinde ertelenebilir. Örneğin karşı tarafla müzakerelere devam ediyoruz diyerek ileri bir tarihe duruşmayı erteletebilirsiniz.

10. Anlaşmalı boşanmada kadın neler isteyebilir?
    Anlaşmalı boşanmada kadın; nafaka, maddi ve manevi tazminat, mal paylaşımı ve çocukların velayetini talep edebilir. Bu talepler üzerindeki mutabakat protokolde belirtilmelidir.

11. Anlaşmalı boşanmada şahit gerekir mi?
    Hayır, anlaşmalı boşanmada şahit gerekmez. Tarafların duruşmada protokolü onaylaması yeterlidir.

12. Anlaşmalı boşanmada aynı gün boşanılır mı?
    Evet, tüm belgeler eksiksiz hazırlanmışsa ve duruşmada taraflar hazır bulunup protokolü onaylarsa, aynı gün boşanma kararı verilir.

13. Anlaşmalıda hakim nelere dikkat eder?
    Hakim, tarafların özgür iradeleriyle boşanma talep ettiğine, protokolün hukuka uygunluğuna ve çocukların menfaatine uygun düzenlemelere dikkat eder.

14. Anlaşmalı boşanmada parayı kim öder?
    Anlaşmalı boşanmada dava masraflarını ve avukat ücretini taraflar kendi aralarında belirleyebilir. Genellikle, masraflar protokolde kararlaştırılır ve yarı yarıya ödenir.

15. Anlaşmalı boşanmada eşler aynı evde kalabilir mi?
    Evet, anlaşmalı boşanma sonrası eşlerin aynı evde kalması hukuken mümkündür, ancak bu durum pratikte sorunlara yol açabilir. Örneğin sigortadan ölüm aylığı alıyorsa kadın, sigorta tarafından muvazaalı boşanma iddiasıyla ödemeler iade istenebilir.

16. Anlaşmalı boşanmada hakim boşamak zorunda mı?
    Hayır, hakim protokolü hukuka veya çocukların menfaatine aykırı bulursa boşanma talebini reddedebilir.

---

Anlaşmalı boşanma davası açma, dilekçe ve protokol hazırlama süreçlerinde destek almak için Adana Avukatlık Hizmetlerimize göz atabilirsiniz. Zorlu karar sürecinizde sizlere destek olmaktan mutluluk duyarız.