Medeni Hukuk bir gerçek kişiyi (insanı) daha doğmadan önce karşılamakta, öldükten sonra da bir süre izlemektedir. Yani insanın birçok temel davranışı medeni hukukça düzenlenir.
Medeni Hukuk terimi sözlük anlamı bakımından “şehir hukuku” demektir; zira medeni sözcüğü Arapça’da şehir anlamındaki Medine kelimesinden gelmektedir. Ancak, medeni hukuk sözlük anlamındaki gibi sadece şehirdekilerin hukukunu değil tüm yurttaşların hukukunu kapsamaktadır. Medeni hukuk her bir vatandaşın aile, eşya, miras ve mülkiyet gibi son derece önemli hayat alanlarını düzenlemektedir.
Medeni hukuk tüm özel hukuk ilişkilerinde uygulanır
Medeni Kanunu’muzun başlangıç hükümlerinden birincisi hukukun uygulanması ve kaynakları, ikincisi dürüst davranma, üçüncüsü iyiniyet, dördüncüsü hakimin takdir yetkisi, beşincisi Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu’nun genel nitelikli hükümlerinin, uygun düştüğü ölçüde tüm özel hukuk ilişkilerine uygulanacağını belirtmektedir.
Başlangıç hükümlerinin altıncısı uyarınca, taraflardan her biri hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür. Bu maddede düzenlenen husus, ispat yüküdür. Başlangıç hükümlerinin yedincisine göre, “resmi sicil ve senetler belgeledikleri olguların doğruluğuna kanıt oluşturur. Bunların içeriğinin doğru olmadığının ispatı, kanunlarda başka bir hüküm bulunmadıkça, herhangi bir şekle bağlı değildir.”
Medeni Hukukun Dalları Nelerdir?
- Kişiler Hukuku
Kişiler hukuku; kişiliğin başlangıcı, sona ermesi ve korunmasını düzenleyen Medeni Hukuk dalıdır. - Aile hukuku
Aile hukuku, adından anlaşılacağı üzere aile içi tüm ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. Nişanlanma, evliliğin meydana gelmesi, eşlerin karşılıklı hak ve ödevleri, ana-babanın çocukların kişiliği ve malları üzerindeki hak ve ödevleri (velayet), evliliğin ortadan kalkması, ana baba ile çocuklar arasındaki hukuki bağ (soybağı), aile üyeleri arasındaki ilişkiler, korunmaya muhtaç olan kişilerle ilgili önlemler (vesayet) gibi konular Aile Hukukunun alanına girmektedir. - Miras hukuku
Miras hukuku, bir insanın ölümünden sonra onun para ile ölçülebilen bütün hak ve borçlarının (tereke) kimlere ve nasıl dağıtılacağı hususunu düzenleyen hukuk kurallarından ibarettir. - Eşya hukuku
Eşya hukuku, kişilerin bir eşya üzerindeki egemenlik (hâkimiyet) ve tasarrufların mahiyet ve türlerini, onların bu egemenlik dolayısıyla diğer kişilerle olan ilişkilerini düzenleyen medeni hukuk dalıdır.
Medeni Hukukun Kaynakları Nelerdir?
Asli Kaynaklar
Hakimin ilk önce başvuracağı kaynağın ne olduğu Medeni Kanunumuzun 1. maddesinden anlaşılmaktadır. Gerçekten MK m.1 uyarınca “Kanun sözüyle ve özüyle değindiği bütün konularda uygulanır. Kanunda uygulanabilir bir hüküm yoksa, hakim, örf ve adet hukukuna göre, bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir. Medeni hukukun ilk başvurduğu kaynaklara asli kaynaklar denir. Asli kaynaklar aşağıdaki gibidir:
1-) Anayasa
2-) Kanunlar
3-) KHK
4-) Tüzükler
5-) Yönetmelikler
6-) YİBK
Tali Kaynaklar
Hakimin medeni hukukla ilgili bir anlaşmazlığı çözüme bağlarken asli kaynaklarda bu anlaşmazlığın çözüme bağlanmasını sağlayacak bir hukuk kuralı bulamaması halinde başvuracağı kaynaklardır. Bu kaynaklar aşağıdaki şekildedir:
1-) Örf ve Adet Hukuku
2-) Hakimin Yarattığı Hukuk
Yardımcı Kaynaklar
Asli ve tali kaynaklar, hakimin medeni hukukla ilgili bir anlaşmazlığı çözmek üzere başvuracağı, daha doğru bir deyişle başvurmak zorunda olduğu kaynaklardır; yani bunların mecburilik niteliği vardır. Hakimin diğer yandan isterse başvurabileceği başka kaynaklar da bulunmaktadır. Bunlara yardımcı kaynaklar adı verilmektedir. Bunlar hakimler için sadece yol gösterici niteliktedirler. Yardımcı kaynaklar ise şu şekildedir:
1-) Bilimsel Görüşler
2-) Yargı Kararları
