İLETİŞİMİN TESPİTİ VE FAİLİN BULUNDUĞU YERİN TESPİTİ
Şüpheli ve sanığın telekomünikasyon araçları ile kurduğu “iletişimin tespiti” ve şüpheli ve sanığın telefonunun “bulunduğu yerin tespiti” tedbirine başvurmak, yukarıda anlatılan “dinleme, kayda alma ve sinyal bilgilerini değerlendirme” tedbirinden daha kolaydır. Bunun için “somut delillere dayalı kuvvetli şüpheye”, “başka suretle delil ele geçirme imkanının bulunmamasına” ve “katalog suçlardan birinden yürüyen soruşturma ve kovuşturmaya” ihtiyaç yoktur.
İletişimin tespiti ve failin yer tespitine ilişkin; karar ve yapılan işlemler, tedbir süresince gizli tutulur (CMK m. 135/7).
Failin Bulunduğu Yerin Tespiti
Şüpheli veya sanığın yakalanabilmesi için mobil telefonun yeri hakim veya gecikmesince sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının kararına istinaden tespit edilebilir. Kanun koyucu, kararı C.savcısı verdiğinde hakime onay için gönderme zorunluluğu getirmemiştir. Kovuşturma evresinde sanık hakkında yer tespitine ilişkin bu kararı hakimin vermiş olduğu dikkatten kaçmamalıdır. Karara itiraz ile ilgili kanunda açık bir düzenleme yoktur (CMK m. 135/5).
Yer tespitine ilişkin verilen kararda mobil telefon numarası ve tespit işleminin süresi belirtilir. Tespit işlemi en çok iki ay için yapılabilir. Fakat bu süre bir ay daha uzatılabilir.
İletişimin Tespiti
İletişimin tespiti; şüpheli veya sanığın telekomünikasyon araçları ile hangi kişilerle iletişime geçtiğine ilişkin saptamalardır. Bu saptama, dinleme ve kayda alma yapılmadan gerçekleştirilir.
Şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişiminin tespiti, soruşturma aşamasında hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma aşamasında mahkeme kararına istinaden yapılır. Cumhuriyet savcısı kararını yirmidört saat içinde hakim onayına sunar ve hakim, kararını en geç yirmidört saat içinde verir. Sürenin dolması veya hakim tarafından aksine karar verilmesi halinde kayıtlar derhal imha edilir.
Kararda yüklenen suçun türü, hakkında tedbir uygulanacak kişinin kimliği, iletişim aracının türü, telefon numarası veya iletişim bağlantısını tespite imkan veren kodu ve tedbirin süresi belirtilir.
Kanunda tedbirin ne kadar süreyle devam edebileceğine ilişkin açık düzenleme yoktur.
Yer tespiti için kararı şüpheli ve sanık hakkında ancak hakim verir. Kovuşturma evresinde de kararı ancak hakimin verdiğine mahkemenin vermediğine dikkat edilmelidir. Karara itiraz ile ilgili kanunda açık düzenleme yoktur. Fakat C.savcısı, hakimlik kararlarına itiraz edebilir. Şüpheli veya sanık hakkında tedbire başvurulduğunda gizli olarak yürüyen bu tedbirden haberi olamayacağı için itirazı söz konusu olamaz ( CMK m. 35/2,135/1-7, 267).
Kaynak: Murat Yayınları
