İFTİRA SUÇU VE CEZASI
Yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla, işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat edilmesi iftira suçunu oluşturur. (TCK md 267)
Örnek: Kızına aşık olan Ü’den kurtulmak isteyen K, karakola gidip Ü’nün geçen hafta mahalledeki bakkal soygununu yapan kişi olduğunu ihbaer ederse, iftira suçunu işlemiş olur.
İftira suçunda işlenmiş veya işlenmemiş bir fiilin, belirlenebilir bir kişiye yönlendirilmesi söz konusudur. İftira suçunda failin, fiili bir kişiye iliştirme kastı vardır. Suç uydurmada hedefsiz bir suç beyanı vardır.
- İftira suçunda iftira konusu suçun işlenmiş olup olmamasının bir önemi yoktur. İftirada işlenmiş ya da işlenmemiş olan bu suç bir kişiye yönlendirilmektedir. Suç uydurmada ise fail gerçekleşmediğini bildiği bir suçu kurmaktadır. Kurduğu bu suçu yetkili makamlara bildirerek soruşturma yapılmasını sağlamaktadır. Bu durumda fail, suç uydurma suçundan sorumlu olur.
Örnek: M, kurumun paralarını kumarda kaybetmiştir. M, paraların aracına giren bir hırsız tarafından çalındığını yetkili makamlara bildirmiştir. M, suç uydurma suçunu işlemiştir. M, aracına giren H’nin paralarını çaldığını söylerse iftira suçundan sorumlu olur.
İftira suçunun konusunu hukuka aykırı fiil oluşturabilir. Bu fiilin mutlaka suç olması gerekmez. Kurumun iç düzenine ilişkin disiplin yaptırımını veya herhangi başka bir idari yaptırımı gerekli kılan fiiller iftira suçunu oluşturabilir.
Örnek: M, köyün öğretmeni B’nin kızı K ile ilgilenmesinden rahatsız olmuştur. M, kızından uzak durmasını istediği için köy öğretmeninin yerinin değiştirilmesi amacıyla; çocuklara bir şey öğretmediği, mesaiye geç geldiği gerekçesiyle ilçe milli eğitim müdürlüğüne asılsız bir ihbarda bulunmuştur. İlçe milli eğitim müdürlüğü B hakkında idari soruşturma başlatmış, isnatlar nedeniyle kınama cezası vermiştir. M, iftira suçundan sorumlu olur.
- İftira suçunda dava zamanaşımı süresi fiil tarihinde işlemeye başlamaz. İftira atılan kişi aklanırken zamanaşımı süresi dolmasın isteyen kanun koyucu, zamanaşımı süresinin başlangıcı olarak mağdurun fiili işlemediğinin sabit olduğu tarihi belirlemiştir. (TCK md 267/8)
Kanun koyucu basın yoluyla yapılan iftira fiilleri için özel bir güvenlik tedbiri düzenlemiştir. Basun ve yayın yoluyla işlenen iftira suçundan dolayı verilen mahkumiyet kararı, aynı veya eşdeğerde basın ve yayın organıyla ilan olunur. İlan masrafları hükümlüden tahsil edilir.
- TCK’da düzenlenen bu suçla ‘masum kişilerin usulsüz isnatlarla lekelenmemesi’ sağlanmaya çalışılmıştır.
İFTİRA SUÇU NASIL İŞLENİR, MADDİ UNSURLARI NELERDİR?
Fail, yetkili makamlara, işlemediğini bildiği halde, soruşturma ve kovuşturma başlatmak amacıyla hukuka aykırı bir fiil isnat ederek suçu işleyebilir. Fail basın yayın araçlarını kullanarak da iftira suçunu işleyebilir. (TCK m.267)
İftira suçu için yetkili mercilere yapılan ihbar ve şikayet olmalıdır. Şikayet ve ihbar için yetkili merciler kanunda gösterilmiştir. (CMK m. 158) Şikayet yoluyla iftira suçunun işlenebilmesi için iftiraya konu suç, takibi şikayete bağlı olmalıdır. Şikayete tabi suçlarda soruşturmanın başlamasını sağlayabilen ancak suçtan zarar gören olduğu için, bir başkası iftira suçunu işleyemez. Ancak suçtan zarar gören işleyebilir.
Örnek: A, B’ye hakaret etmemiştir. Fakat C, A’yı sevmediği için A’nın B ye hakaret ettiğini yetkili mercilere bildirmiştir. C iftira suçundan sorumlu olmaz. Takibi şikayete bağlı bu hakaret suçunda iftira suçunu ancak B işleyebilir.
İftira suçunun basın-yayın araçlarıyla işlenmesi de mümkündür.
Örnek: A’nın küçük bir kız çocuğunu istismar ettiği haberleri üzerine C. savcılığı gazete haberini ihbar kabul edip soruşturma başlatmıştır. Bu durumda haberi yapan, haberi veren, iftira suçundan sorumlu olabilir.
İFTİRA SUÇUNDA KAST ve MANEVİ UNSUR
İftira suçunun oluşabilmesi için, kendisine hukuka aykırı bir fiil isnat edilen kişinin bu fiili işlemediğinin bilinmesi gerekir. Bu bakımdan , söz konusu suç, ancak doğrudan kastla işlenebilir. Başka bir deyişle iftira suçu olası kastla işlenemez.
Bu suçun oluşabilmesi için, failin kendisine hukuka aykırı fiil isnat edilen kişi hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak amacıyla hareket etmesi gerekir.
İFTİRA SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ
Fiilin maddi eser ve delillerini uydurarak işlenmesi halinde, ceza yarı oranında arttırılır. Yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş mağdur hakkında gözaltı ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanırsa, ceza yarı oranında arttırılır.
Mağdurun ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkumiyeti halinde, 20 yıldan 30 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Mağdurun süreli hapis cezasına mahkumiyeti halinde, mahkum olunan cezanın üçte kisi kadar hapis cezasına hükmolunur.
Mağdurun mahkum olduğu hapis cezasının infazına başlanmış ise ceza yarısı kadar arttırılır.
- İftira atılan mağdurun ağırlaştırılmış veya müebbet hapis cezasının infazı başlamışsa fail hakkında 30 yıldan 45 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Ceza kanununda süreli hapis cezaları içinde en ağır cezayı gerektiren suçlardan birisi budur. Bu durumda 61. maddenin yedinci fıkrasında yer alan 30 yıl sınırını dikkate almamak gerekir kanaatindeyiz.
İftira suçunda etkin pişmanlıktan faydalanmak mümkündür. İftira eden kişinin etkin pişmanlığını soruşturma başlamadan önce, kovuşturma başlamadan önce veya hüküm verilmeden önce göstermesi halinde cezada indirim oranları farklı olur. Basın ve yayın yoluyla yapılan iftiradan dolayı failin etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilmesi için, bunun aynı yöntemle yayınlanması gerekir.
Merhaba,
Bir önceki işyerimdeki yönetici son çalıştığım şirketteki yöneticiye eposta yoluyla , benim kendi şirketlerinde hırsızlık yaptığımı ve bana dava açtıklarını belirten bir yazı göndermiş;bunun sonrasında son çalıştığım iş yeri bu bilgiyi bana iletip güven ilişkisinin zedelenmesi nedeniyle iş akdimi feshetmiştir. Konuyu araştırdığımda bir önceki işyerimin bu konuda bir suç duyurusunda bulunduğunu öğrendim ancak bu konuda adıma açılmış bir dava bulunmamaktadır. Kendilerinin suç duyurusunda bulunduğu tarih yaklaşık 45 gün öncedir. İş akdimin fesedildiği işyerinde 4,5 ay çalıştığım için işe iade davası açamıyorum. Sormak istediğim konu ise şu: İşimden ayrılmama neden oldukları için ilk işyerime dava açabilir miyim? Yapılan suç duyurusunun sonucunu mu beklemeliyim?
Teşekkürler
Murat G.
Selamlar Murat Bey, soruşturma sonucunu beklemeniz gerekmektedir.
Merhabalar.yaklaşık 16 yıl çalıştığım işyerinden sağlık sorunlarından dolayı verdğim raporlarda imzaların sahte olduğu ve bu imzaları benim attığım öne sürülerek tazminatsız olarak işten atıldım ve karşı taraf suç duyurusunda da bulunmadı.mahkeme imza örneğide almadan aleyhime karar verdi .üstüne üstük avukatın birde temyiz sürecini kaçırmış ne yapmalıyım . şimdiden teşekkürler
Biz adanadaydik iki gun once oldu bu olay enistemle sevgilim anlasamiyorlardi sevgilim enistemden habersiz is yerini terk eti ve eve yuruyerek gelmeye calisti o sira telefonla konusuyorduk bana kendini guvende hisetmedigini soyledi eve gelicem dedi ardindan enistem onu buldu bana telefonda askim yardim et dedi ondan sonra ben korktum polisi aradim sevgilimle yanyana geldik bogazinda cizik vardi o mu yapti dedim evet dedi bende onu polise goturdum ondan sonra orda enistemin yaptigini soyledi polis abilerde sorusturma acti sonra sikayetci olmadik ama enisteme kasten yaralamaktan ariyorlar sevgilim bana kendisini panik aninda cebinden cikardigi falcatayla bogazina dayiyip enisteme yaklasma yoksa bogazimi keserim dedi enistemde kes dedi oda yaklasma dedi enistemde elinden almaya calisirken sevgilim kolunu itrrken bogazini hafiften cizdi ve kacmis simdide polisler enistemi ariyor sevgilimde ifitra atigi icin ceza almak istemiyor cok pisman olmus ama her iki tarafta yana abilir bunun icin napa bilirim