Ceza Davalarında Yargılama Giderleri Nelerdir?
Yargılama giderleri kanunda gösterilmiştir (CMK m. 324/1).
- Harçlar ve tarifesine göre ödenmesi gereken avukatlık ücretleri,
- Soruşturma ve kovuşturma evrelerinde yargılamanın yürütülmesi amacıyla Devlet Hâzinesinden yapılan her türlü harcamalar,
- Taraflarca yapılan ödemeler yargılama gideri sayılır.
Yargılama mercileri tarafından verilen hüküm ve kararlarda yargılama giderlerinin kimlere yükletileceği açıkça gösterilir (CMK m. 324/2).
Giderlerin ve tarafların birbirine ödemesi gereken paranın miktarı mahkeme başkanı veya hâkim tarafından belirlenir (CMK m. 324/3).
Yargılama Gideri Sayılamayacak ve İstenmeyecek Masraflar
Bazı giderler yargılama masrafı sayılıp taraflara yüklenemez. Türkçe bilmeyen ya da engelli olan şüpheli, sanık, mağdur veya tanık için görevlendirilen tercümanın giderleri, yargılama gideri sayılmaz. Bu giderler Devlet Hâzinesinden karşılanır (CMK m. 324/5).
Devlete ait yargılama giderleri, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda gösterilen terkin edilmesi gereken tutarlar (kanunda bu tutar 20, olarak belirlenmiştir) az ise, bu miktar talep edilmez, bu giderin Devlet Hâzinesine yüklenmesine karar verilir (AATUHK m. 106, CMK m. 324/4).
Yargılama Giderlerini Kim Öder?
Yargılama giderlerinin kime yükleneceği uyuşmazlığın niteliğine göre farklılık gösterir.
Sanığın Ödeyeceği Giderler
Sanık cezaya veya güvenlik tedbirine mahkûm edilirse, sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve cezanın ertelenmesi kararı verilirse bütün yargılama giderleri sanığa yüklenir (CMK m. 325/1,2).
Sanığın sebep olmadığı yargılama giderleri sanığa yüklenmez. Yargılamanın değişik evrelerinde araştırma yapılması veya işlemler nedeniyle gider meydana geldiğinde, bu işlemler sonunda sonuç sanık lehine çıkmışsa bu giderleri sanığa yüklemek hakkaniyete aykırı olur. Bu giderlerin sanığa yüklenmesinin hakkaniyete aykırı olacağını anlayan mahkeme, bunların kısmen veya tamamen Devlet Hâzinesine yüklenmesine karar verebilir (CMK m. 325/3)
Hüküm kesinleşmeden önce sanık ölürse giderlerin ödenmesi için mirasçılar yükümlü tutulmaz (CMK m. 325/4).
Bağlantılı Davalarda Giderler
Bağlantı bulunması nedeniyle sanık birden çok suçtan, davaların birleştirilmesi suretiyle yargılanabilir (CMK m. 8,9,10,11,16). Birden fazla suçtan yargılanan sanık, yargılandığı davaların bir kısmından mahkûm olduğunda, beraat ettiği suçların duruşmasının gerektirdiği giderleri ödemekle yükümlü tutulmaz (CMK m. 326/1)
İştirak halinde işlenmiş bir suç nedeniyle dava birleştirilerek görüldüğünde fiilden mahkûm edilenlere sebebiyet verdikleri yargılama giderleri ayrı ayrı yüklenir (CMK m. 326/2).
Beraat ve Ceza Verilmesine Yer Olmadığında Giderler
Hakkında beraat veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verilen kişi, sadece kendi kusurundan ileri gelen giderleri ödemeye mahkûm edilir, Bu kişinin önceden ödemek zorunda kaldığı giderler, Devlet Hazinesince üstlenilir (CMK m. 327/1,2).
Karşılıklı Hakaret Halinde Giderler
Karşılıklı hakaret hâllerinde taraflardan biri veya her ikisi hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararının verilmesi; bunlardan birinin veya her ikisinin giderleri karşılamaya mahkûm edilmelerine engel olmaz (CMK m. 328/1).
Suç Uydurma ve İftira Halinde Giderler
Suç uydurup iftirada bulunduğu sabit olan kimse, bu nedenle yapılmış giderleri ödemeye mahkûm edilir (CMK m. 329).
Kanun Yollarına Başvuru Durumunda Yargılama Giderleri
Kanun yollarından birine başvuran taraf, bu başvurusunu geri almasından veya başvurunun reddolunmasından ileri gelen giderleri ödemek zorundadır. Kanun yollarına başvuran Cumhuriyet savcısı ise, sanığın ödemek zorunda bulunduğu giderler Devlet Hâzinesine yükletilir (CMK m. 330/1).
Kanun yoluna başvuranın istemi kısmen kabul olunmuş ise, mahkeme uygun gördüğü şekilde giderleri bölüştürür (CMK m.330/2).
Yargılamanın yenilenmesi duruşmasına ilişkin giderler mahkemenin uygun gördüğü oranda bölüştürülür (CMK m. 330/3).
Eski hâle getirme isteminden doğan giderler, hasım tarafının esassız karşı koymasından meydana gelmiş değilse, masraflar bu istemi ileri sürene yükletilir (CMK m. 330/4).
