Yargı iki anlamda kullanılır: Dar anlamda yargı, geniş anlamda yargı.
Dar Anlamda Yargı
Dar ve teknik anlamda yargı, Devlet tarafından görevlendirilen, haklı ile haksızı ayırma ve adalet dağıtma işiyle uğraşan, tüzel kişiliği bulunmayan devlet kuruluşudur.
Dar anlamda Yargı Yerleri, Millet adına yetki kullanır, görev ifa eder ve karar verirler.
Geniş Anlamda Yargı
Geniş anlamda yargı, üç egemenlik organından biri olan “Yargı Erki” dir.
“Yargı Erki”, denetleme fonksiyonu itibariyle diğer iki egemenlik organının ( yani yasama ve yürütmenin) tasarruflarının hukuka uygunluğunu yargısal olarak kontrol edebilme misyonu da taşıdığından mâfevk (üstün)durumundadır. Deyim yerindeyse, Yargı Erki, Ay, Dünya ve Güneş üçleminde Güneş’in yerindedir.
Mahkemeler (Yargı Yerleri)
Anayasamız, mahkemelerle ilgili olarak “Yasallık İlkesi” ni benimsemiştir. (14) Anayasamıza göre, “Mahkemelerin kuruluş, görev ve yetkileri, işleyişi, yargılama usûlleri kanunla düzenlenir (Anayasa md.142).
Mahkemelerin kuruluşunu düzenleyen ilk yasa, 1924 tarihli ve 469 sayılı yasa idi. Bu yasa, 2004 yılında yürürlükten kaldırıldı, yerine, 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren “5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Yasa” uygulamaya konuldu. Bu yasa, Genel Mahkemelerle ilgili yasal düzenlemeleri içermektedir. İş, Aile, Kadastro, İcra gibi Özel Mahkemeler kendi özel yasalarıyla düzenlenmiş bulunmaktadır.
Fikri Mülkiyet uyuşmazlıklarıyla görevli mahkeme örneği gibi bazı özel mahkemelerin KHK ( Kanun Hükmünde Kararname) ile de düzenleneceğini belirtmek gerekir.
