Yargı çevresinin ne anlama geldiğini, bir mahkemenin yargı çevresinin nerelerle sınırlı olduğunu yazımızda ele aldık.
YARGILAMA FAALİYETİNİN GÖRÜLME YERİ
Mahkemeler, ancak kendi “Yargı Çevresi” içinde yargılama faaliyeti yürütebilirler.
İl merkezi ve ilçelerde yargı çevresi, idari/ mülki sınırlar içidir. Büyükşehir statüsündeki illerde ilk derece mahkemelerinin yargı çevresi (il ve ilçe sınırlarına bakılmaksızın) HSYK tarafından belirlenir.
Kural, yargılama görevinin, mahkeme binası içinde yerine getirilmesidir.
Hastalığı veya özürlülüğü nedeniyle mahkemeye gelemeyecek olan tanık ya da yemin eda edecek kimseler, hâkimce, evlerinde dinlenebilir ve yemin evde edâ ettirilebilir. ( md.235,259).
Taşınmazlarla ilgili davalarda taşınmazın bulunduğu yerde keşif yapılır (HMK. md.288); tanık ve bilirkişiler keşif yerinde de dinlenebilir (HMK. md. 259,290).
Gerektirici sebeplerle, bazı belgeler, mahkeme hâkimince yerinde incelenebilir (HMK. md.218).
Bazı davalarla ilgili olarak yargı çevresi dışında (yani başka bir yargı çevresinde) yapılacak işler olabilir. Bu gibi hallerde işler, istinabe (mahkemeler arası yardımlaşma) yoluyla görülür.