Temyiz Nedir? Temyiz Süreci, Sınırı, Dilekçesi ve İstinaf Farkı (2025)

Temyiz kelimesi, Arapça kökenli olup “ayırt etme, seçme, doğruyu yanlıştan ayırma” anlamlarına gelmektedir. Dilimizde “temyiz kudreti” ifadesi de bu kökten gelerek, iyiyi kötüden ayırabilme yeteneğini ifade eder. Hukuki terminolojide ise temyiz, bir mahkeme tarafından verilen hükmün, hükmün dayandığı hukuki gerekçelerin üst mahkeme tarafından incelenmesi anlamına gelmektedir.

Temyiz, Bölge Adliye Mahkemeleri (İstinaf Mahkemeleri) tarafından verilen nihai kararların hukuka uygunluğunun denetlendiği olağan bir kanun yoludur. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 361. maddesinde hukuki dayanağını bulan temyiz kanun yolu, hükmün kesinleşmesinden önceki son aşamayı oluşturmaktadır.

Temyiz incelemesinde, istinaftan farklı olarak vakıa denetimi yapılmamakta, yalnızca hukuki denetim gerçekleştirilmektedir. Bir başka deyişle, temyiz mahkemesi olayın maddi yönünü değil, uygulanan hukuk kurallarının doğruluğunu inceler. Bu özelliğiyle temyiz, hukukun doğru ve yeknesak uygulanmasını sağlama amacı güder.

1.1. Temyiz Mahkemesi Olan Yargıtay’ın Rolü

1982 Anayasası’nın 154. maddesi Yargıtay’ı şu şekilde tanımlamaktadır: “Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adli yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.”

Yargıtay, Türk adli yargı sisteminde en üst yargı mercii olarak görev yapmaktadır. Temyiz incelemelerini özel ihtisas dairelerine göre yürüten Yargıtay’da, her daire farklı türdeki davalara bakmaktadır. Örneğin:

• Yargıtay 2. Hukuk Dairesi: Boşanma ve aile hukuku davaları
• Yargıtay 9. Hukuk Dairesi: İş ve işçilik davaları
• Yargıtay 13. Ceza Dairesi: Mal varlığına karşı suçlar

1.2. Temyiz Kanun Yolu ve Türk Hukuk Sistemindeki Yeri

Türk hukuk sisteminde üç dereceli yargılama sistemi benimsenmiştir:

1. İlk Derece Mahkemeleri (Asliye Hukuk, Asliye Ceza, İş Mahkemesi vb.)
2. İstinaf Mahkemeleri (Bölge Adliye Mahkemeleri)
3. Temyiz Mahkemesi (Yargıtay)

Temyiz kanun yolu, bu üç dereceli sistemin en üst basamağını oluşturur. 20 Temmuz 2016 tarihinde Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle birlikte, temyiz incelemesinin kapsamı ve işlevi yeniden şekillenmiştir.

Temyiz kanun yoluna başvurabilmek için belirli parasal sınırların aşılması gerekmektedir. Bu sınırlar, her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenmekte ve Adalet Bakanlığı tarafından ilan edilmektedir. Usul ekonomisi ilkesi gereğince, düşük miktarlı uyuşmazlıkların Yargıtay’a taşınarak gereksiz yargı yükü oluşturması engellenmek istenmiştir.

2.1. Temyiz Sınırı 2025: Hukuk Davalarında Parasal Limitler

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 362. maddesi uyarınca, miktar veya değeri belirli bir tutarı geçmeyen davalara ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararları kesin nitelikte olup, temyiz edilememektedir.

2.2. Ceza Davalarında Temyiz Edilebilir Hapis Ceza Sınırları

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 286. maddesi, ceza davalarında temyiz edilebilirlik sınırlarını düzenlemektedir. İstinaf incelemesinden geçen kararlar için temyiz sınırları şu şekildedir:

Temyiz Edilemeyen Cezalar:

• 5 yıl veya daha az hapis cezaları,
• Miktarı ne olursa olsun adli para cezaları,
• Kanunda üst sınırı 2 yıla kadar (2 yıl dahil) hapis cezası gerektiren suçlar.

2.3. Temyiz Harcı 2025 ve Temyiz Giderleri

Temyiz incelemesinin yapılabilmesi için gerekli harç ve giderlerin eksiksiz ödenmesi zorunludur. Bu ücretlerin yatırılmaması, temyiz başvurusunun reddine neden olur.

2025 Yılı Temyiz Harç ve Giderleri:

• Temyiz Başvuru Harcı: Konusu para olmayan davalar için maktu harç alınır: 3.033,70 Türk Lirası. Konusu para olan davalarda ise dava konusu miktarın binde 68,31/4’ü peşin nisbi temyiz harcı olarak alınır.
• Karar ve İlam Harcı: Yargıtay temyiz edilen başvuruya dair nihai kararını verdiğinde ayrıca karar ve ilam harcı ödenir. Konusu para olmayan davalarda karar ve ilam harcı 1.013,90 Türk Lirası iken konusu para olan davalarda binde 68,31 harcın başvuru esnasında ödenen 1/4’ü mahsup edilerek kalan kısmı ödenir.
• Diğer Giderler İçin Gider Avansı: Gider avansı olarak 1.500 TL ödenir. Bu avansın kapsamı: dosyanın Yargıtay’a gönderilme masrafları, Yargıtay’da yapılacak tebligat giderleri, temyiz incelemesi sonrası dosyanın yerel mahkemeye iade masrafları.

Türk hukuk sisteminde 20 Temmuz 2016 tarihinde Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle birlikte üç dereceli yargılama sistemi tam anlamıyla işlerlik kazanmıştır. İlk derece mahkemelerinin kararlarına karşı önce istinaf, ardından temyiz kanun yollarına başvurulabilmektedir. Her iki kanun yolu da kararların denetlenmesini sağlamakla birlikte, aralarında temel farklılıklar bulunmaktadır.

Temel Farklılıklar Tablosu

3.1. Vakıa Denetimi ve Hukuki Denetim Ayrımı

Temyiz ile istinaf arasındaki en temel fark, incelemenin kapsamında ortaya çıkmaktadır. Bu farkı anlamak için vakıa ve hukuki denetim kavramlarını açıklamak gerekir.

Vakıa (Maddi Olay) Denetimi: Vakıa denetimi, davanın dayandığı maddi olayların doğru tespit edilip edilmediğinin kontrolüdür. Bu denetim şunları kapsar:

• Delillerin yeniden değerlendirilmesi
• Tanık beyanlarının incelenmesi
• Keşif yapılması
• Bilirkişi incelemesi yaptırılması
• Yeni delillerin toplanması ve değerlendirilmesi

İstinaf mahkemesi, ilk derece mahkemesi gibi tahkikat yapabilir. Tarafların sunduğu yeni delilleri kabul edebilir, tanık dinleyebilir, keşif yapabilir. Bu nedenle istinaf, “ikinci derece yargılama” olarak da adlandırılır.

Hukuki Denetim: Hukuki denetim, mahkemenin tespit ettiği maddi olaylara doğru hukuk kuralının uygulanıp uygulanmadığının kontrolüdür. Bu denetim şunları içerir:

• Kanunun doğru yorumlanması
• Hukuk kurallarının doğru uygulanması
• Usul kurallarına uygunluk
• Gerekçenin hukuka uygunluğu

Temyiz mahkemesi olan Yargıtay, yalnızca hukuki denetim yapar. CMK madde 294/2’de açıkça “Temyiz sebebi, ancak hükmün hukukî yönüne ilişkin olabilir” denilmektedir. Yargıtay, dosyaya yansıyan delilleri yeniden değerlendirmez, yeni delil toplamaz, tanık dinlemez.

3.2. İstinaf Sonrası Temyiz Hakkı

İstinaf kanun yoluna başvurmamış olan tarafın, Bölge Adliye Mahkemesi hükmünü temyiz edip edemeyeceği uzun süre tartışmalı bir konu olmuştur. Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2023/246 E., 2023/582 K. sayılı kararı bu konuya açıklık getirmiş, istinafa başvurmayan tarafın da temyiz edebileceğini kabul etmiştir.

Türk hukuk sisteminde her mahkeme kararı temyiz edilebilir nitelikte değildir. Kanun koyucu, usul ekonomisi ilkesi gereğince belirli kararları temyiz kapsamı dışında bırakmıştır. 2 no’lu başlıkta hukuk davalarında güncel temyiz parasal sınırlarını açıklamıştık. Bu düzenlemelerle, küçük miktarlı veya niteliği gereği kesin olması gereken kararların Yargıtay’a taşınması engellenmiş ve yargı sisteminin etkin işlemesi amaçlanmıştır.

4.1. Temyiz Edilebilecek Kararlar (HMK 361. Madde)

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 361. maddesine göre, kural olarak Bölge Adliye Mahkemesi hukuk dairelerinden verilen temyizi kabil nihai kararlar ile hakem kararlarının iptali talebi üzerine verilen kararlara karşı temyiz yoluna başvurulabilir.

Davada Haklı Çıkmış Tarafın Temyiz Hakkı: HMK 361/2’ye göre, “Davada haklı çıkmış olan taraf da hukuki yararı bulunmak şartıyla temyiz yoluna başvurabilir.” Örneğin: Davayı kazanan taraf, yargılama giderlerinin yanlış hesaplandığını düşünüyorsa davası kabul edilmiş olsa dahi temyize başvurabilir.

4.2. Temyiz Yolu Kapalı Olan Kararlar (HMK 362. Madde)

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 362. maddesi, temyiz yolu kapalı olan kararları sınırlı sayıda (numerus clausus) saymıştır. Bu kararlar istinaf incelemesinden sonra kesinleşir.

Temyiz Edilemeyen Kararlar:

• Parasal Sınır Nedeniyle Temyiz Edilemeyen Kararlar: Miktar veya değeri 544.000 TL’yi (2025 yılı için) geçmeyen davalara ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararları
• Mahkemenin Görevine Göre Temyiz Edilemeyen Kararlar: Kiralanan taşınmazların tahliyesi, kira alacağı davaları, kat mülkiyetinden doğan davalar (taşınmazın aynına ilişkin olanlar hariç), taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılması davaları.
• Kararın Niteliğine Göre Temyiz Edilemeyen Kararlar: Yargı çevresi içindeki mahkemeler arası görev ve yetki uyuşmazlıkları, merci tayinine ilişkin kararlar, çekişmesiz yargı işleri, nüfus kayıtlarının düzeltilmesi (soybağına ilişkin sonuçlar doğuranlar hariç), geçici hukuki koruma kararları (ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz), hâkimin davayı görmesine engel durumlar nedeniyle nakil kararları.

4.3. Ceza Miktarına Bakılmaksızın Temyiz Edilebilen Suçlar

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 286/3 maddesi, toplumsal düzeni ve kamu güvenliğini yakından ilgilendiren bazı suçlarda, hükmedilen ceza miktarına bakılmaksızın temyiz yolunu açık tutmuştur.

Miktarına Bakılmaksızın Temyiz Edilebilen Suçlar:

1. Hakaret (TCK 125/3): Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçu
2. Halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit (TCK 213): Toplumsal huzuru bozan tehdit fiilleri
3. Suç işlemeye tahrik (TCK 214): Başkalarını suç işlemeye teşvik eden fiiller
4. Suçu ve suçluyu övme (TCK 215): İşlenmiş suçları veya suçluları övme
5. Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama (TCK 216): Toplumsal barışı tehdit eden fiiller
6. Kanunlara uymamaya tahrik (TCK 217): Hukuk düzenine karşı tahrik
7. Cumhurbaşkanına hakaret (TCK 299): Devlet başkanına karşı işlenen hakaret
8. Devletin egemenlik alametlerini aşağılama (TCK 300): Bayrak, İstiklal Marşı vb. aşağılama
9. Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama (TCK 301)
10. Silahlı örgüt (TCK 314): Örgüt kurma, yönetme, üye olma
11. Halkı askerlikten soğutma (TCK 318): Askerlik hizmetinden soğutma fiilleri
12. Terörle Mücadele Kanunu Suçları
13. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu Suçları
14. Avukatlık Kanunu Kapsamı

Temyiz başvurusu için kanunda öngörülen süreler hak düşürücü niteliktedir. Bu sürelere uyulmaması halinde temyiz hakkı kaybedilir ve karar kesinleşir. Hukuk ve ceza davalarında temyiz süreleri farklılık göstermektedir.

5.1. Hukuk Davalarında Temyiz Süresi (2 Hafta)

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 361. maddesi uyarınca, Bölge Adliye Mahkemesi hukuk dairelerinden verilen temyizi kabil nihai kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde temyiz yoluna başvurulabilir.

Önemli Hususlar: Süre 14 gün olarak hesaplanır. Tebliğ günü süreye dahil edilmez. Sürenin son günü tatile rastlarsa, tatili takip eden ilk iş günü sürenin son günü kabul edilir.

5.2. Ceza Davalarında Temyiz Süresi (2 Hafta)

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 291. maddesinde 2024 yılında yapılan değişiklikle, ceza davalarında da temyiz süresi artık 2 hafta olarak belirlenmiştir. Bu sayede Hukuk ve Ceza mahkemeleri arasında uygulama birliği sağlanmak istenmiştir.

5.3. Temyiz Süresinin Başlangıcı ve Hesaplanması

Temyiz süresinin ne zaman başlayacağı, kararın taraflara nasıl açıklandığına göre değişmektedir.

• Yüze Karşı (Tefhimen) Verilen Kararlar: Karar duruşmada hazır bulunanlara açıklandığında süre, kararın tefhim edildiği gün başlar. Ertesi gün sürenin ilk günü kabul edilir. Örnek: Karar 10 Ocak Çarşamba günü tefhim edilmişse, temyiz süresi 11 Ocak Perşembe günü başlar, 24 Ocak Çarşamba günü mesai bitimine kadar devam eder.
• Gıyapta Verilen Kararlar: Tarafların yokluğunda verilen kararlarda süre, gerekçeli kararın tebliğ edildiği tarihte başlar. Tebligatın yapıldığı günü takip eden gün sürenin ilk günüdür.

Temyiz sürelerinin hak düşürücü niteliği nedeniyle, bu sürelere azami dikkat gösterilmesi ve mümkünse son güne bırakılmaması önerilir.

Temyiz incelemesi, Bölge Adliye Mahkemelerince verilen kararların Yargıtay tarafından hukuki açıdan denetlendiği çok aşamalı bir süreçtir. Bu süreç, temyiz dilekçesinin verilmesinden başlayarak Yargıtay kararının verilmesine kadar devam eder.

6.1. Kimler Temyiz Hakkına Sahiptir?

Temyiz hakkı, davanın taraflarına ve belirli kişilere tanınmış bir haktır. CMK m. 260 ve HMK’nın ilgili hükümleri uyarınca temyiz hakkına sahip olanlar şunlardır:

Ceza Davalarında Temyiz Hakkına Sahip Olanlar:

1. Sanık: Yargılanan kişi, hakkında verilen karara karşı doğrudan temyiz hakkına sahiptir. Sanık adına temyiz hakkını başkaları da kullanabilir.
2. Sanığın Yasal Temsilcileri: Anne ve baba (velayet hakkına sahip olanlar), Vasi (vesayet altındakiler için), Kayyım (kısıtlılar için).
3. Sanığın Avukatı (Müdafii): Müvekkilinin açık arzusuna aykırı olmamak koşuluyla.
4. Sanığın Eşi: Sanığa açık olan kanun yollarına kendiliklerinden başvurabilir (CMK m. 262)
5. Katılan/Müdahil: Şikayetçiler, Mağdurlar, Suçtan zarar gören üçüncü kişiler, Katılma talebi reddedilenler bile temyiz hakkına sahiptir.
6. Cumhuriyet Savcısı: Sanığın lehine veya aleyhine temyiz başvurusu yapabilir.

Hukuk Davalarında Temyiz Hakkına Sahip Olanlar:

1. Davacı ve Davalı: Aleyhine karar verilen taraf
2. Fer’i Müdahiller: Asıl tarafla birlikte
3. Yasal Temsilciler: Veli, vasi, kayyım
4. Davaya Müdahale Edenler
5. Avukatlar: Müvekkil adına
6. Haklı Çıkan Taraf: Hukuki yararı varsa (HMK m. 361/2)

6.2. Temyiz Sebepleri Nelerdir?

Temyiz, ancak hükmün hukuka aykırı olması sebebine dayanır. CMK m. 288 ve HMK’nın ilgili hükümleri uyarınca temyiz sebepleri şunlardır:

Hukuka Aykırılık Halleri:

1. Maddi Hukuka Aykırılık: Yanlış kanun maddesinin uygulanması, Kanunun yanlış yorumlanması, Suç veya hukuki ilişkinin niteliğinin yanlış belirlenmesi, Zamanaşımı, hak düşürücü süre gibi konularda hata.
2. Usul Hukukuna Aykırılık: Yetkisiz mahkemede dava görülmesi, Hakimin reddi gerektiği halde reddedilmemesi, Duruşmanın aleniyeti ilkesine aykırılık, Savunma hakkının kısıtlanması.
3. Delillerin Değerlendirilmesinde Hata: Delillerin hukuka aykırı elde edilmesi, delil değerlendirmesinde mantık hatası ile akla, bilime ve hayat deneyim kurallarına aykırılık.
4. Gerekçe Eksikliği veya Çelişkisi: Kararın yeterli gerekçeye sahip olmaması, gerekçe ile hüküm fıkrası arasında çelişki.
5. Kesin Hukuka Aykırılık Halleri (CMK m. 289): Mahkemenin kanuna uygun teşekkül etmemesi, Hakimlik yapmaktan yasaklı hakimin davaya bakması, Mahkemenin görevini aşması, Müdafi bulunması zorunlu hallerde bulunmaması, Duruşmada hazır bulunma hakkı olana çağrı yapılmaması.

6.3. Ön İnceleme Aşaması

Yargıtay’a gelen temyiz dosyası öncelikle ön incelemeden geçirilir. Bu aşamada şu hususlar kontrol edilir:

Kontrol Edilen Hususlar:

1. Temyiz Edilebilirlik: Kararın temyize tabi olup olmadığı, Parasal sınırların aşılıp aşılmadığı, Ceza miktarının temyiz sınırında olup olmadığı.
2. Süre Kontrolü: Temyiz süresine uyulup uyulmadığı, Geç başvurularda mazeret olup olmadığı.
3. Temyiz Edenin Yetkisi: Temyiz edenin buna hakkı olup olmadığı, Avukatın yetki belgesinin bulunup bulunmadığı, Avukatın yetki belgesinin bulunup bulunmadığı.
4. Harç ve Giderlerin Kontrolü: Temyiz harcının yatırılıp yatırılmadığı, Posta giderlerinin ödenip ödenmediği.
5. Temyiz Dilekçesinin İçeriği: Temyiz sebeplerinin gösterilip gösterilmediği, Zorunlu unsurların bulunup bulunmadığı.

Ön İnceleme Sonuçları:

• Kabul: Eksiklik yoksa esastan incelemeye geçilir.
• Eksiklik Giderme: Harç eksikliği varsa süre verilir.
• Red: Süre aşımı, yetkisizlik vb. hallerde temyiz istemi reddedilir.

6.4. Esastan Temyiz İncelemesi

Ön inceleme aşamasını geçen dosya, esastan incelemeye alınır. Bu aşamada Yargıtay, kararın hukuka uygunluğunu derinlemesine inceler.

Esastan İncelemenin Kapsamı:

1. Sınırlı İnceleme İlkesi: Yargıtay, temyiz dilekçesinde belirtilen sebeplerle bağlıdır. Ancak kesin hukuka aykırılıkları re’sen inceler.
2. Hukuki Denetim: Maddi vakıalar yeniden değerlendirilmez. Yalnızca hukukun doğru uygulanıp uygulanmadığı incelenir. İstisna: Maddi vakıa tespiti akla, mantığa, bilime aykırı ise incelenir.
3. Dosya Üzerinden İnceleme: Kural olarak duruşma yapılmaz, ancak temyize başvuran taraf duruşma talep edebilir. Dosyadaki belgeler üzerinden karar verilir.

6.5. Temyiz İncelemesinde Duruşma (Duruşmalı Temyiz)

Temyiz incelemesi kural olarak dosya üzerinden yapılmakla birlikte, belirli hallerde duruşmalı inceleme yapılabilir.

Duruşmalı Temyiz Yapılabilecek Haller:

• Ceza Davalarında (CMK m. 299): 10 yıl veya daha fazla hapis cezasına ilişkin hükümler, Yargıtay’ın uygun görmesi ve taraf talebi.
• Hukuk Davalarında (HMK m. 369): Miktar veya değeri 816.000 TL’yi (2025 yılı) aşan davalarda.

6.6. Yargıtay’ın İnceleme Süresi

Temyiz incelemesinin ne kadar sürede sonuçlanacağı konusunda kanunda kesin bir süre öngörülmemiştir. İnceleme süresi çeşitli faktörlere bağlıdır.

İnceleme Süresini Etkileyen Faktörler: Normal Dosyalar: 1,5 – 2 yıl, Tutuklu Dosyalar: 6 ay – 1 yıl, Basit Dosyalar: 6 ay – 1 yıl, Karmaşık Dosyalar: 2 – 3 yıl.

7.1. Hukuk Davası Temyiz Dilekçesi Örneği

YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ BAŞKANLIĞINA
Gönderilmek Üzere
ADANA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2. HUKUK DAİRESİNE

DOSYA NO: 2024/1234 E. – 2024/5678 K.

TEMYİZ EDEN (DAVACI): Ayşe YILMAZ T.C. Kimlik No: 12345678901 Adres: Atatürk Cad. No:10 Seyhan/Adana

VEKİLİ: Av. Saim İNCEKAŞ Adres: Ziya Algan İş Merkezi K:5 Seyhan/Adana

KARŞI TARAF (DAVALI): Ali YILMAZ T.C. Kimlik No: 98765432109 Adres: Cumhuriyet Mah. No:20 Seyhan/Adana

TEMYİZ EDİLEN KARAR: Adana Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi’nin 15.12.2024 tarih, 2024/1234 E. 2024/5678 K. sayılı kararı

İLAMIN TEBLİĞ TARİHİ: 02.01.2025

KARARIN ÖZETİ: Adana Aile Mahkemesi’nin boşanma talebinin kabulüne dair kararına karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusu üzerine, Bölge Adliye Mahkemesi ilk derece mahkemesi kararını kaldırarak boşanma talebinin reddine karar vermiştir.

TEMYİZ SEBEPLERİ VE GEREKÇESİ:

1. Şiddetli Geçimsizlik Unsurunun Yanlış Değerlendirilmesi: Bölge Adliye Mahkemesi, dosyada mevcut tanık beyanları ve tarafımızca sunulan mesaj kayıtlarını değerlendirirken TMK m. 166/1 uyarınca evlilik birliğinin temelinden sarsılması ve birlikte yaşamanın çekilmez hale gelmesi şartlarının oluştuğunu göz ardı etmiştir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin yerleşik içtihatlarına göre, eşler arasında fiziksel ve psikolojik şiddetin varlığı halinde şiddetli geçimsizlik sebebiyle boşanma şartları oluşur. (Y2HD, 2023/1234 E. 2023/5678 K.)
2. Delillerin Hukuka Aykırı Değerlendirilmesi: Mahkeme, tarafımızca sunulan ve davalının müvekkile yönelik hakaret içeren mesajlarını “eşler arası normal tartışma” olarak nitelendirmiştir. Oysa ki, söz konusu mesajlarda açıkça hakaret ve tehdit unsurları bulunmaktadır. Bu durum TMK m. 185 uyarınca boşanma sebebi teşkil etmektedir.
3. Kusur Değerlendirmesinde Hata: Bölge Adliye Mahkemesi, müvekkilin evlilik birliğini koruma yönündeki tüm çabalarını göz ardı ederek, kusur değerlendirmesini hatalı yapmıştır. Aile danışmanlığına gitme teklifinin davalı tarafından reddedilmesi, uzlaşma girişimlerinin davalı tarafından karşılık bulmaması gibi hususlar değerlendirilmemiştir.

DURUŞMA TALEBİ: Dava konusu uyuşmazlığın mahiyeti gereği (boşanma davası) ve HMK m. 369 uyarınca duruşmalı inceleme yapılmasını talep ederiz.

NETİCE VE TALEP: Yukarıda arz ve izah ettiğimiz sebepler ve re’sen gözetilecek sair nedenlerle, Adana Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi’nin 15.12.2024 tarih, 2024/1234 E. 2024/5678 K. sayılı kararının BOZULMASINA karar verilmesini saygılarımızla arz ve talep ederiz. 15.01.2025

Davacı Vekili Av. Saim İNCEKAŞ

7.2. Ceza Davası Temyiz Dilekçesi Örneği

YARGITAY 13. CEZA DAİRESİ BAŞKANLIĞINA
Gönderilmek Üzere
ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 3. CEZA DAİRESİNE

DOSYA NO: 2024/789 E. – 2024/456 K.

TEMYİZ EDEN SANIK: Ahmet DEMİR T.C. Kimlik No: 11111111111 Anne-Baba Adı: Fatma – Mehmet Doğum Tarihi: 01.01.1990 Adres: Yıldız Mah. No:15 Çankaya/ANKARA

MÜDAFİİ: Av. Zeynep KURT Adres: Adliye Cad. No:25 Çankaya/ANKARA

KATILAN: Hasan ÖZTÜRK T.C. Kimlik No: 22222222222

SUÇ: Hırsızlık (TCK m. 141) SUÇ TARİHİ: 15.03.2024 KARAR TARİHİ: 20.12.2024 KARARIN TEBLİĞ TARİHİ: 05.01.2025

TEMYİZ NEDENLERİ:

1. Suçun Vasıflandırılmasında Hata: Ankara Bölge Adliye Mahkemesi, müvekkilin eylemini TCK m. 141 kapsamında hırsızlık suçu olarak vasıflandırmıştır. Oysa somut olayda, müvekkil ile katılan arasında ödünç ilişkisi bulunmakta olup, müvekkilin katılana ait telefonu alması hukuki uyuşmazlık niteliğindedir. Yargıtay 13. Ceza Dairesi’nin istikrar kazanmış içtihatlarına göre, taraflar arasında hukuki ilişki bulunması halinde hırsızlık suçu oluşmaz. (Y13CD, 2023/1111 E. 2023/2222 K.)
2. Delil Değerlendirmesinde Hukuka Aykırılık: Mahkeme, müvekkil lehine olan tanık beyanlarını “soyut” nitelendirerek değerlendirme dışı bırakmıştır. CMK m. 217 uyarınca, mahkeme delilleri serbestçe değerlendirir ancak bu değerlendirme keyfi olamaz. Tanık A.B. ve C.D.’nin beyanları birbiriyle uyumlu olup, müvekkilin telefonu ödünç aldığını doğrulamaktadır.
3. Hukuki Hatanın Bulunması (TCK m. 30/4): Müvekkil, katılandan aldığı telefonun kendisine ait olduğu konusunda hukuki hataya düşmüştür. TCK m. 30/4 uyarınca, kişinin üzerinde mutlak surette hak sahibi olduğunu düşündüğü bir şey hakkında hukuki hataya düşmesi mazeret sebebi oluşturur.
4. Ceza Miktarında Hukuka Aykırılık: Mahkeme, alt sınırdan uzaklaşma gerekçesi göstermeksizin 2 yıl hapis cezası vermiştir. TCK m. 61 uyarınca, temel cezanın belirlenmesinde somut gerekçe gösterilmesi zorunludur.

NETİCE VE TALEP: Yukarıda belirtilen nedenler ve dairenizce re’sen gözetilecek hususlar uyarınca, usul ve yasaya aykırı olduğunu düşündüğümüz Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi’nin 20.12.2024 tarih ve 2024/789 E. 2024/456 K. sayılı kararının temyiz incelemesi yapılarak BOZULMASINA karar verilmesi arz ve talep olunur. 18.01.2025

Sanık Müdafii Av. Zeynep KURT

Yargıtay’ın temyiz incelemesi sonucunda verebileceği kararlar, kanunda sınırlı olarak sayılmıştır. Bu kararlar, incelenen hükmün hukuka uygunluğuna göre değişiklik gösterir ve her birinin farklı hukuki sonuçları vardır.

8.1. Yargıtay Onama Kararı (Temyizin Esastan Reddi)

Yargıtay, Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararını usul ve kanuna uygun bulursa onama kararı verir. Bu karar, temyiz incelemesinde en sık verilen karar türüdür.

Onama Kararının Özellikleri:

• Hukuka Uygunluk Tespiti: Yargıtay, istinaf mahkemesi kararının hem usul hem de esas yönünden hukuka uygun olduğunu tespit eder.
• Gerekçeli Karar: Onama kararında, neden onandığına dair gerekçeler ve kararın hukuka uygun değerlendirilmesinin sebepleri detaylı şekilde açıklanmalıdır.
• Kesinleşme: Onama kararı ile istinaf mahkemesi hükmü kesinleşir ve infaz edilebilir hale gelir.

Onama Kararı Örnekleri:

• “…usul ve yasaya uygun olan bölge adliye mahkemesi kararına yönelik TEMYİZ İSTEMİNİN ESASTAN REDDİ ile HÜKMÜN ONANMASINA”
• “Temyiz olunan kararın, tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına verilecek dilekçe ile kararın düzeltilmesi istenebilir”

Onama Kararından Sonra Başvurulabilecek Yollar:

1. Kararın düzeltilmesi (CMK m. 308)
2. Yargılamanın yenilenmesi (olağanüstü kanun yolu)
3. Kanun yararına bozma

8.2. Düzelterek Onama Kararı

Yargıtay, istinaf mahkemesi kararında yeniden yargılama yapmayı gerektirmeyecek basit hatalar tespit ederse, bu hataları düzelterek kararı onayabilir.

Düzelterek Onama Yapılabilecek Haller:

1. Yazı ve Hesap Hataları:
   • Matematik hesaplama hataları
   • İsim yazım hataları
   • Tarih hataları
2. Kanun Maddesinin Yanlış Gösterilmesi:
   • Doğru hüküm kurulmuş ancak yanlış madde numarası yazılmışsa
   • Atıf hatası varsa
3. Ceza Hesaplama Hataları:
   • TCK m. 61’e göre ceza belirlenmesinde hesap hatası
   • İndirim oranlarının yanlış uygulanması
   • Para cezasına çevirmede hesap hatası
4. Usule İlişkin Basit Hatalar:
   • Vekalet ücretinin yanlış hesaplanması
   • Yargılama giderlerinde hata
   • Tebligat masraflarında yanlışlık

Düzelterek Onama Örnekleri:

Örnek 1: Mahkeme TCK m. 53 hükümlerini uygulamayı unutmuşsa, Yargıtay bu eksikliği gidererek kararı onayabilir.

Örnek 2: 2 yıl 6 ay hapis cezası verilmesi gerekirken yanlışlıkla 2 yıl 8 ay yazılmışsa, düzeltilerek onanır.

Sınırları:

• Yeniden delil değerlendirmesi gerektirmemeli
• Taraf lehine veya aleyhine yeni bir durum yaratmamalı
• Esas hakkında değişiklik olmamalı

8.3. Yargıtay Bozma Kararı

Yargıtay, temyiz incelemesi sonucunda kararın hukuka aykırı olduğunu tespit ederse bozma kararı verir. Bozma kararı, temyizin temel amacını gerçekleştiren en önemli karar türüdür.

Bozma Kararının Özellikleri:

• Bağlayıcı Gerekçe: Bozma kararında, bozma sebepleri açık ve detaylı şekilde belirtilmelidir.
• Kısmen veya Tamamen Bozma: Karar kısmen veya tamamen bozulabilir.
• Yeniden Yargılama: Bozma sonrası dosya ilgili mahkemeye gönderilir.

Bozma Sebepleri:

1. Maddi Hukuka Aykırılık:
   • Yanlış kanun uygulanması
   • Suç vasfının yanlış belirlenmesi
   • Hukuki nitelendirme hatası
2. Usul Hukukuna Aykırılık:
   • Savunma hakkının kısıtlanması
   • Yetkisiz mahkemede yargılama
   • Gerekçesiz karar
3. Delil Değerlendirme Hatası:
   • Hukuka aykırı delil kullanımı
   • Delillerin takdirinde açık hata
   • Akla ve mantığa aykırılık

Bozma Kararının Kapsamı:

• Sirayetin İlkesi: Bir sanık yararına bozma, aynı durumda olan diğer sanıkları da etkiler
• Kazanılmış Hak: Aleyhte temyiz yoksa, ceza miktarı artırılamaz
• Sınırlı Bozma: Sadece belirli kısımlar bozulabilir

Bozma Kararı Örneği: “Katılan vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden, hükmün açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın yeniden incelenmek ve hüküm verilmek üzere bölge adliye mahkemesine gönderilmesine…”

8.4. Dosyanın Gönderileceği Merci

Yargıtay’ın vereceği karara göre dosyanın gönderileceği merci değişmektedir.

A. Onama Kararında:

• Dosya kesinleşme işlemleri için ilk derece mahkemesine gönderilir
• İnfaz için Cumhuriyet Başsavcılığına tevdi edilir

B. Bozma Kararında:

1. Hukuk Davalarında (HMK m. 373):

• Esas Hakkında Bozma: Bölge Adliye Mahkemesi’nin esastan reddi kararının bozulması halinde → İlk derece mahkemesine
• Diğer Bozma Kararları: Kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine veya uygun görülen diğer Bölge Adliye Mahkemesine

2. Ceza Davalarında (CMK m. 304):

a) İstinaf Başvurusunun Esastan Reddi Kararının Bozulması:

• Dosya ilk derece mahkemesine gönderilir
• Kararın bir örneği bilgi için Bölge Adliye Mahkemesine gönderilir

b) Hukuka Aykırılığın Düzeltilerek İstinaf Başvurusunun Reddi:

• İlk derece mahkemesine veya
• Yargıtay’ın uygun görmesi halinde Bölge Adliye Mahkemesine

c) Diğer Hallerde:

• Hükmü veren Bölge Adliye Mahkemesine
• Başka bir Bölge Adliye Mahkemesine (tarafsızlık gerektiren hallerde)

Özel Durumlar:

1. Görev/Yetki Nedeniyle Bozma:
   • Doğrudan görevli/yetkili mahkemeye gönderilir
2. İlk Defa BAM’da Verilen Mahkumiyet:
   • Bozma halinde ilk derece mahkemesine değil, BAM’a geri gönderilir
3. Doğrudan Temyiz (Direnme Kararları):
   • Yargıtay’ın bozmasına uyan mahkemenin kararı → İlgili mahkemeye

8.5. Diğer Kararlar

1. Temyiz İsteminin Usulden Reddi:

• Süre aşımı
• Temyiz edilemez karar
• Harç eksikliği giderilmemişse
• Temyiz sebebi gösterilmemişse

2. Davanın Esasına Hükmetme (CMK m. 303): Yargıtay istisnai hallerde kendisi karar verebilir:

• Beraat kararı verilmesi gerekiyorsa
• Davanın düşmesine karar verilmesi gerekiyorsa
• Alt ve üst sınırı olmayan sabit cezaya hükmedilmesi gerekiyorsa

3. Kararın Düzeltilmesi: Onama kararından sonra Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına başvuru üzerine veya re’sen:

• Savcılık görüşüne aykırı onama kararları
• Hukuka açık aykırılık halleri

Kararların Kesinliği: Yargıtay kararları kural olarak kesindir. Ancak:

• Direnme halinde Ceza/Hukuk Genel Kurulu incelemesi
• Kararın düzeltilmesi yolu
• Olağanüstü kanun yolları (Yargılamanın yenilenmesi)

Temyiz incelemesi sonucunda verilen bu kararlar, Türk hukuk sisteminde içtihat birliğinin sağlanması ve hukukun doğru uygulanması açısından büyük önem taşımaktadır.

Direnme, Yargıtay’ın bozma kararına karşı mahkemelerin kendi kararlarında ısrar etme hakkıdır. Direnme hakkı, CMK m. 307/4 ve HMK’nın ilgili hükümlerinde düzenlenmiştir. Bu hak, Yargıtay’ın bozma kararına muhatap olan mahkemelere tanınmıştır. Temyiz etmeyen taraf, direnme kararına karşı temyiz başvurusunda bulunamaz. Çünkü direnme, ilk kararın aynen tekrarı niteliğindedir.

Adana’da Temyiz Davalarında Uzman Avukat Desteği

Temyiz süreci, hukuki bilgi ve deneyim gerektiren karmaşık bir süreçtir. Adana’da temyiz davalarında uzmanlaşmış avukatlarımız, Yargıtay nezdindeki temyiz başvurularınızda size profesyonel destek sunmaktadır.