Yurt dışında bulunan yabancılara Türkiye’deki hukuki süreçler kapsamında sıklıkla çeşitli belge ve evrakların tebliğ edilmesi gerekir. Örneğin, miras paylaşımında, borçların tahsilinde, dava süreçlerinde yabancıya ulaşılması ve ilgili belgelerin resmi olarak tebliğ edilmesi zaruridir. Aksi taktirde Tebligat Kanunu uyarınca hukuki süreç ilerlemez. Tebligat, hukuki sürecin bir parçası olup ilgili kişilerin bilgilendirilmesi ve savunma hakkının kullanılması için gereklidir.
Peki, yurt dışında (yabancı devlette) bulunan yabancıya nasıl tebligat yapılır? Yurt dışındaki yabancıya tebligat, 1965 Lahey Tebligat Sözleşmesi’ne uygun olarak, belgelerin hedef ülkenin diline çevrilmesi ve ilgili ülkenin merkezi makamına gönderilmesiyle yapılır. Bu süreç, diplomatik yollarla ve karşılıklı anlaşmalara dayanarak yürütülür. Türk vatandaşlığından çıkan kişiler de yabancı olarak kabul edilir.
Eğer devlet Lahey Sözleşmesi’ne taraf değilse, tebligat Türkiye’nin ve o ülkenin arasındaki ikili anlaşmalara veya o ülkenin kendi hukuk sistemine göre yürütülür. Bu durumda, diplomatik yollar veya yerel yargı mercileri aracılığıyla işlem yapılır. Öncelikle o ülkenin tebligat hukuku ve prosedürleri araştırılır.
Tebligat Nedir?

Yurt Dışındaki Yabancıya Tebligat Yapmanın Yolları
Yurt dışında bulunan yabancıya tebligat yapmanın çeşitli yolları vardır, 2025 yılı itibariyle en çok tercih edilen Lahey Tebligat Sözleşmesi çerçevesinde süreci işletmektir. Yöntemleri kendi yorumuma göre önem sırasıyla izah edeceğim:
- 1965 Lahey Tebligat Sözleşmesi: Lahey Sözleşmesi’ne taraf ülkelerdeki yabancılara tebligat, sözleşmede belirlenen prosedürlere uygun olarak yapılır. Sözleşme, tebligat işlemlerinin standardize edilmesini sağlar.
- Diplomatik Yollar: Lahey Sözleşmesi’ne taraf olmayan ülkelerde, tebligatlar genellikle Türkiye’nin ilgili ülkedeki büyükelçilik veya konsoloslukları aracılığıyla diplomatik yollarla gerçekleştirilir.
- İkili Anlaşmalar: Türkiye’nin tebligat konusunda ikili anlaşma yaptığı ülkelerde, bu anlaşmalarda belirlenen özel prosedürlere göre tebligat yapılabilir.
- Posta Yoluyla Doğrudan Tebligat: Bazı durumlarda, özellikle 1965 Lahey Tebligat Sözleşmesi’ni kabul eden ülkelerde, tebliğ edilecek evrakların doğrudan posta yoluyla gönderilmesi mümkündür. (Örneğin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti)
- Özel Hizmet Sağlayıcıları: Bazı ülkelerde, tebligat işlemleri için özel hizmet sağlayıcıları devreye girer. (Örneğin Amerika’da tebligat işlemleri ABC Legal isimli bir özel şirket tarafından yürütülüyor) Bu hizmet sağlayıcıları, tebligatın hızlı ve etkin bir şekilde yapılmasını sağlar, ancak ek maliyetler doğar.
Tebligat Kanunu Madde 25 - Yabancı memlekette tebligat usulü
Yabancı memleketlerde bulunan kimselere tebliğ olunacak evrak, tebligatı çıkaran merciin bağlı bulunduğu vekalet vasıtasıyla Dışişleri Bakanlığına, oradan da memuriyet havzası nazarı itibara alınarak ilgili Türkiye Elçiliğine veya Konsolosluğuna gönderilir.
Şu kadar ki, Dışişleri Bakanlığının aracılığına lüzum görülmeyen hallerde tebligat evrakı, ilgili Bakanlıkça doğrudan doğruya o yerdeki Türkiye Büyükelçiliğine veya Başkonsolosluğuna gönderilebilir.
Tebligat Kanunu Yönetmeliği Madde 38 - Yabancı ülkelerde bulunanlara tebligat
(2) Dışişleri Bakanlığının aracılığına gerek görülmeyen hallerde, tebligat evrakı bakanlıklarca doğrudan o yerdeki Türkiye Büyükelçiliğine veya başkonsolosluğuna gönderilebilir.
(3) Dışişleri Bakanlığı ve tebliği çıkaran merciin bağlı olduğu bakanlık tebliğ evrakını, 39, 40, 41, 43 ve 47. madde hükümlerine göre düzenlenip düzenlenmediği yönünden inceler, varsa yanlışlık ve eksiklikleri düzelttirir veya tamamlattırır.
Tebligat Kanunu Yönetmeliği Madde 42 - Yabancı ülkelerdeki Türk vatandaşı olmayanlara tebligat
Her bir yöntem, hedef ülkenin yasal düzenlemeleri, Türkiye ile olan ikili ilişkiler ve uluslararası sözleşmelere taraf olup olmama durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Hangi yöntemin kullanılacağı, tebligat yapılacak kişinin ikamet ettiği ülkeye, tebligat yapılacak belgenin türüne ve tebligatı yapan kişinin tercihine bağlıdır. Bu sebeple tebligat işlemi gerçekleştirilmeden önce, hedef ülkenin kabul ettiği yöntemler hakkında detaylı bilgi edinmek ve profesyonel destek almanızı öneriyorum.
Tebligatın Yapılma Şekli, Gerekli Belgeler, Masraflar
Yurt dışındaki yabancıya tebligatta izlenecek süreç şu şekildedir:

- Tercüme: Muhataba tebliğ edilecek belgeler ve form (örneğin, 184 örnek form, talepname) ilgili yabancı dile tercüme ettirilir. Tercüme işlemleri yeminli bir tercüman tarafından yapılır. Tercümenin aslına uygun olduğunu belirten bir ibare, yeminli tercüman tarafından tercüme edilen dilde evraka eklenmeli ve imzalanmalıdır. Tercüme edilen evrakın adli makamlarca aslına uygunluğunun tasdikine gerek yoktur.
- Mühür ve İmza: Tebliğ edilecek evrakın Türkçe’sinin her sayfası, okunaklı bir şekilde resmi mühürle mühürlenmeli ve imzalanmalıdır. Eğer evrakın sureti tebliğ edilecekse, aslına uygun olduğu belirtilmeli ve onaylayanın adı, soyadı, ünvanı ile imzalanmalıdır.
- Posta Masrafı: Tebligat evrakının gönderileceği ülke ek masraf talep ediyorsa, bu masrafın yatırıldığına dair belgenin evrakla birlikte gönderilmesi gerekir. (Örneğin Fransa 50 Euro ek masraf istiyor) Ayrıca, Bakanlığın belirlediği yurtdışı tebligat ve istinabe taleplerinde uyulması gereken usul ve esaslara dair tebliğ ile belirlenen tebliğ masrafları, Maliye Bakanlığı’nın “Muhtelif Gelirler” hesabına yatırılarak, makbuz örneğinin evrakla birlikte gönderilmesi zorunludur. (2025 yılı itibariyle bu tutar 525 TL)
- Tebligat Talebi: Talepname, form, belgeler ve nüshaları, Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü’ne iletilir.
- Yabancı Konsolosluk: Daha sonra bu talebin bir örneği, muhatabın bulunduğu ülkenin Türkiye’deki temsilciliğine (Konsolosluk) gönderilir.
- Yabancı Bakanlığa İletim: Temsilcilik, tebligat talebini kendi Adalet Bakanlığı makamlarına iletir.
- Yabancı Devlet İç Hukukuna Göre Yerine Getirme: İlgili ülke makamları, tebligatı kendi iç hukuklarına göre yerine getirirler.
- Sonuç: Yapılan tebliğin bir örneği, temsilciliğe ve oradan da Türk makamlarına iletilir.
Tebligatın muhataba ulaştığına dair belge, Türk makamlarına ulaştığında artık yurt dışı tebligat işlemi sonuçlanmış sayılır.
184 Formu (Tebliğ Talepnamesi) Ne Demektir?
Yurtdışı tebligat ve istinabe taleplerinde uyulması gereken usul ve esaslara dair tebliğ Madde 9 - Yabancı ülke makamlarınca istenen masraflar
Yurtdışı tebligat ve istinabe taleplerinde uyulması gereken usul ve esaslara dair tebliğ Madde 10 - İstinabe Talepleri - Posta gideri
(2) Buna dair makbuz örneğinin, Bakanlığa gönderilen evraka eklenmesi veya tarih ve sayısının Bakanlığa yazılan sevk yazısında belirtilmesi gerekir.
Yurt dışında yaşayan bir kişiye tebligat yapmak ne kadar sürer?
Yurt dışında yaşayan bir kişiye tebligat yapmanın maliyeti nedir?
Tebligat Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Taleple İlgisiz Evrak Gönderilmemeli: Tebligat talebini yerine getirecek makamı ilgilendirmeyen evraklar (örneğin, tercümana teslime ilişkin tutanak, sarf kararı, tercüme için yapılan yazışmalar, ara kararlar) gönderilmemelidir. Bu, sürecin gereksiz yere uzamasını ve karmaşıklaşmasını önler.
- Alfabe Farkı Olan Devletlere İlişkin Uygulama: Latin alfabesi kullanmayan devletlere (örneğin, Rusya Federasyonu, Çin Halk Cumhuriyeti, İran İslâm Cumhuriyeti, Suudi Arabistan) yapılacak tebligatlarda, onaylı kimlik belgesi veya pasaport örneği eklenmelidir. Aksi halde, talep yerine getirilemeyebilir. Bu, tebligatın muhatabın doğru kişiye ulaşmasını garantilemek için önemlidir.
- Mühür, İmza ve Aslına Uygunluk Şerhi: Her sayfanın imzalanması, gerekli belgelere isim-soyisim-unvanla birlikte aslına uygunluk şerhi, tercüman tarafından aslına uygundur şerhlerine dikatt edin.
Lahey Sözleşmesini Kabul Eden Ülkelerdeki Yabancıya Yapılacak Tebligat
Lahey Sözleşmesini kabul eden ülkelerdeki yabancılara yapılacak tebligatlar, ilgili ülkenin merkezi makamları tarafından ele alınır ve yerine getirilir. Tebligat için gerekli belgelerin, her bir muhatap adına ayrı ayrı düzenlenmesi, öncelikle Türkçe olarak hazırlanıp sonra ilgili yabancı dile çevrilmesi gerekmektedir.
Bu işlem, yeminli tercümanlar aracılığıyla gerçekleştirilir ve tebligat evrakının her sayfası resmi olarak imzalanır ve mühürlenir. Tercüme işlemi sonrası, evrakın aslına uygunluğunu belirten bir şerh eklenir. Adalet Bakanlığı’nın bir tercüme bürosu olmadığından, evrak tercümesi için bakanlığa başvurmamalısınız. Taleple ilgisi olmayan evrakların gönderilmemesi ve gerektiğinde tebligat masraflarının karşılanmasına dikkat edin. (Bazı ülkeler ek masraf talep ediyor, aşağıdaki listede detaylarını bulacaksınız)
Aşağıda Lahey Sözleşmesini kabul eden ülkelerdeki yabancıya ne şekilde tebligat yapılabileceğini ele alacağım. Tebligat usulünde ülkeye göre bazı farklılıklar bulunmaktadır, bu nedenle sözleşmeyi kabul eden tüm ülkeleri tek tek izah edeceğim.
Lahey Sözleşmesine Taraf Olmayan Ülkedeki Yabancıya Yapılacak Tebligatlar
Yukarıdaki başlıkta saydığım ülkeler arasında yer almayan, yani Lahey Sözleşmesine taraf olmayan ülkelerdeki yabancılara yapılacak tebligatlar için, Türkiye ile o ülke arasında mevcut ikili anlaşmalar veya çok taraflı sözleşmelerin varlığına bakılır. Eğer bu tür anlaşmalar mevcutsa, tebligat işlemleri bu belgelerde belirtilen hükümlere göre yürütülür. Anlaşma veya sözleşme yoksa, tebligat işlemleri genel uluslararası adli yardımlaşma kuralları çerçevesinde gerçekleştirilir. Tebligat gönderilecek ülke bu kurallardan hiçbirine tabi değilse, evrakların hazırlanması sırasında hangi dilin kullanılacağı konusunda Adalet Bakanlığı’nın görüşü alınır.
Tebligat İade Olursa
Tebligat, muhatabı tarafından çeşitli sebeplerle reddedilebilir. Bu durumda izlenecek yol, tebligatın niteliğine göre değişiklik gösterir. Öncelikle, tebligat görevlisi tarafından düzenlenen tebliğ mazbatasında, muhatabın tebligatı almayı reddettiği ve bunun sebebi belirtilir. Muhatap, tebligatı keyfi bir şekilde almaktan imtina etmişse, tebligat o tarihte tebliğ edilmiş sayılır; başka bir ülkeye taşındığı tespit edilirse, işlemler bu ülke nezdinden tekrarlanır; muhatap bulunamadığından tebligat iade edilirse, yabancı ülkede ilanen tebligat süreci başlatılır.
Yargıtay Kararları
Yargıtay, tebligat süreçlerindeki usul hatalarını, tebligatın geçerliliğini ve bu süreçlerin uluslararası hukuk normlarına uygunluğuna dair yol gösterici kararlar vermiştir. Özet olarak:
- Yabancı Ülkeye PTT Aracılığıyla Doğrudan Tebligatın Geçersizliği: Tebligat Kanunu ve ilgili yönetmelikte belirtilen prosedüre uyulmadan yurt dışındaki yabancılara PTT aracılığıyla doğrudan tebligat yapılması, kanuna aykırıdır. Yargıtay, tebligatın yabancı ülkenin yetkili makamı aracılığıyla yapılmasını gerektiğini ve bu prosedüre uyulmaması durumunda tebligatın geçersiz olduğunu vurgulamıştır. (Yargıtay 14. Hukuk Dairesi, Esas: 2015/8065 K. – Karar: 2017/955)
- Yabancı Ülkelerde Oturanlara İlanen Tebligat Yapılması: Tebligat Kanunu’nun 28. maddesine göre, yabancı ülkelerde oturanlara ilanen tebligat gerektiren durumlarda, ilgili evrak ve ilan suretleri, kişinin bilinen adresine iadeli taahhütlü mektupla gönderilir ve bu işlemin posta makbuzu dosyaya eklenir. (Yargıtay 14. Hukuk Dairesi, Esas: 2015/8065 K. – Karar: 2017/955)
Sonuç
Sonuç olarak, yurt dışındaki yabancılara tebligat yapmanın birden fazla yolu bulunmakta olup, bu işlemler genellikle Lahey Tebligat Sözleşmesi çerçevesinde, diplomatik kanallar aracılığıyla veya doğrudan posta yoluyla gerçekleştirilmektedir. Tebligat sürecinin başarıyla tamamlanması için gerekli belgelerin hedef ülkenin diline çevrilmesi, ilgili prosedürlere uygun hareket edilmesi ve yerel yasalara dikkat edilmesi büyük önem taşımaktadır.