Medeni Usul Hukuku Ne Demektir?

 Medeni Usul Hukuku Ne Demektir?

Medeni usul hukuku, yargılama hukuku içinde yer alan bir hukuk dalıdır. Amacı, sübjektif hakların gerçekleşmesini sağlamak ve hukuki barışın korunmasıdır. Ayrıca medeni usul hukukunda maddi gerçeğin tespit edilmesi amaçlanır.

Medeni usul hukuku, şekli bir hukuk dalıdır (sıkı şekil kurallarına bağlı). Şekil kuralları, tarafların belli işlem­leri belli şekilde ve belli süreler içinde yapmasını gerektirir.

Medeni usul hukukunun ödevi, özel hukuka ilişkin uyuşmazlıkların, yargı organları önünde çözümü için yar­gılama kurallarının düzenlenmesidir. Özel hukuka tabidir.

Özel Hukuk uyuşmazlıklarının yargısal yoldan çözümlenmesi sürecini inceleyen hukuk dalı, “Medeni Usûl Hukuku” olarak isimlendirilmiş ve öteden beri bu adla söylenegelmiştir.  Medeni Usûl Hukuku, Arapça sözcüklerden oluşan bir terimdir. “Medeni”, şehirli, şehir halkından olan, yurttaşlara ait olan demektir. “Usûl”, belli bir amacı gerçekleştirmek için takip edilecek metod, yöntem, şekil, tarz anlamına gelir.

“Hukuk” ise, hak sözcüğünün çoğulu olup, bilim terimi olarak, ilişkiler düzenlemesi ve bu düzenlemeye ilişkin kuralların bütünüdür. Buna göre, Medeni Usûl Hukuku, Özel Hukuk alanı içinde oluşan
hukuksal çekişmelerin yargı yoluyla çözümlenmesini inceleyen bir bilim dalıdır. 

Medeni Usul Hukuku Kanunu ve Tarihçesi

1927 yılında yürürlüğe giren 1086 Sayılı Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu, 84 yıl uygulandıktan sonra 2011 yılında yürürlükten kaldırılmış, yerini alan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ise 1 Ekim 2011 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

6100 sayılı yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nu “Özel Hukuk Yargılama Sistemi”mize önemli yenilikler getirmiştir.

1927 Tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu, 84 yıl uygulamada kalmış, 1 Ekim 2011 tarihinde yürürlükten kaldırılmış, yerini, 6100 sayılı yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na bırakmıştır. Medeni Usûl Hukuku olarak adlandırılan Özel Hukuk Yargılama Usûlü’nün en temel mevzuat kaynağı, artık 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’dur.

Medeni Usul Hukukunun İşlevi Nedir?

Hakkı tecelli ettirmede ve adil yargılamayı sağlamada, adaleti tesis etmede Usûl Hukuku ilke ve kurallarının üstün bir norm değeri vardır.

Medeni Usul Hukukunda Yer Alan Kısaltmalar ve Anlamları

AMK = Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama

Av. K = Avukatlık Kanunu

A.Y. = Anayasa

BK = Borçlar Kanunu

C. = Cilt

CMK = Ceza Muhakemesi Kanunu

HSK = Hâkimler ve Savcılar Kanunu

HSYK = Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu

HMK = Hukuk Muhakemeleri Kanunu

HUMK = Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu

İBK = İçtihadı Birleştirme Kararı

İHAS = İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi

İİK = İcra ve İflas Kanunu

İş. MK = İş Mahkemeleri Kanunu
Kad. K = Kadastro Kanunu
N.K = Noterlik Kanunu

TCK = Türk Ceza Kanunu

Teb.K = Tebligat Kanunu

TKHK = Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun

TMK = Türk Medeni Kanunu

TTK = Türk Ticaret Kanunu

UMK = Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu

HMK’DA DÜZENLENMEYEN KONULAR

• Tebligat (Tebligat Kanununda düzenlenmiştir.)
• Harçlar
• Usuli Müktesep Hak (Yargıtay İçtihatlarından doğmuştur)
• Aleyhe Bozma ve aleyhe hüküm verme yasağı 
• Değişiklik Davası
• İhtiyati Haciz (İİK’da düzenlenmiştir)
• İstinabe (HUMK’un 364. maddesinde özel olarak yer almıştır)
• Tanıma ve Tenfiz (MÖHUK’ta düzenlenmiştir)
• Mütelahik dava

Avukat Saim İNCEKAŞ – Adana Avukatlık ve Hukuk Ofisi