Hüküm Nedir?
Hakim, mahkeme, muhakeme ve hüküm kelimeleri aynı kökten türemiştir. Sözlükte, yargı, buyruk, karar anlamlarına gelen hüküm, usul hukukunda, yargılamanın son evresinde yargılamayı sonlandırıcı nihai kararı ifade eden bir temel terimdir.
Hukukta hüküm ne demek?
Hüküm yargılamanın sona erdiği duruşmada verilir ve alenen tefhim olunur. Şarta bağlı hüküm verilemez. Hükmün tefhimini duruşmada bulunanlar ayakta dinler.
Zorunlu nedenlerle sadece hüküm sonucunun tefhim edildiği hallerde, gerekçeli kararın tefhim tarihinden başlayarak bir ay içinde yazılması gerekir. (Aksi takdirde hakimin hukuki sorumluluğuna başvurulur). Hüküm sonucu tefhim edildikten sonra gerekçeli karar imzalanmadan, hakim ölür veya herhangi bir sebeple imzalayamayacak hale düşerse, yeni hâkim, tefhim edilen hükme uygun olarak gerekçeli kararı bizzat yazarak imzalar.
Toplu mahkemelerde böyle bir durumun gerçekleşmesi halinde, hüküm diğer hâkimler tarafından imzalanır ve başkan veya en kıdemli hâkim tarafından, hükmün altına diğer hakimin imza edememesinin sebebi yazılarak imza olunur.
Hüküm “Türk Milleti Adına” verilir ve bu ibareden sonra aşağıdaki hususları kapsar:
- Hükmü veren mahkeme ile hakim veya hakimlerin ve zabit katibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları,
- Mahkeme çeşitli sıfatlarla görev yapıyorsa hükmün hangi sıfatla verildiğini,
- Tarafların ve davaya katılanların kimlikleri ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin ad ve soyadları ile adreslerini,
- Tarafların iddia ve savunmalarının özetini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delilleri, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepleri,
- Hüküm sonucu, yargılama giderleri ile taraflardan alınan avansın harcanmayan kısmının iadesi, varsa kanun yolları ve süresini,
- Hükmün verildiği tarih ve hakim veya hakimlerin ve zabıt katibinin imzalarını,
- Gerekçeli kararın yazıldığı tarihi,
Hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir. Hakim bazı hallerde hükümdeki açık olan yazı ve hesap hatalarındaki yanlışlıkları her zaman düzeltebilir.(Örneğin davacı ya da davalının ad soyadlarının yanlış yazılması, toplama ya da çarpma hataları)
Mahkeme kararının onaylı örneğine ilam denir. Taraflar, harcının ödenmemiş olup olmamasına bakılmaksızın ilamı her zaman alabiliriler. Bakiye karar ve ilam harcının ödenmemiş olması, hükmün tebliğe çıkarılmasına, takibe konmasına ve kanun yollarına başvurulmasına engel teşkil etmez. Hükmün kesinleştiği, ilamın altına veya arkasına yazılıp, tarih ve mahkeme mührü konmak ve başkan veya hakim tarafından imzalanmak suretiyle belirtilir.
