Hukuken “dava” ne anlama gelir; mahkemelerde, adliyelerde hep duyduğunuz dava sözcüğünün aslında tam olarak anlamı nedir? Hukukta bir davada kimler yer alır? Bu gibi sorularınızın cevaplarını yazımızda ele aldık.
Davanın Sözlük Anlamı
Dava, çağırmak, yardım istemek, yalvarmak anlamlarına gelen Arapça “Deâ” kök sözcüğünden türetilmiş bir kavramdır. Aynı kökten çağrı anlamına gelen davet ve davetiye de türetilmiştir. Bir şeyin üzerinde ısrarla durmak, istemde ısrarcılık manasını taşır.
Eski dilde davacıya Müddei (iddia eden); davalıya Müddeâaleyh (kendisine karşı bir iddia ileri sürülen) denilirdi.
Dava Sözcüğünün Hukuktaki Anlamı ve Tanımı
“Dava”nın terimsel anlam ve tanımına gelince : “Hak” la ilgili hukuksal korunma istemine Dava denilir.
Dava,” kişilerin kendilerine ait olduğunu ileri sürdükleri bir şeyi, mahkemeden istemeleri hakkı” olarak da tanımlanabilir. Kişi için en temel olgu, kişiye en sıkı bağlı, sabit varlık ve nitelik, “Hak” tır. Hakkı ihlâl edilen ya da hakkı tehlikeye düşen kişi, yetkili yargı organına (Mahkemeye) başvurarak hukuksal korunma ister. İşte bu hukuksal korunmayı istemeye “Dava” denilmektedir.
“Dava açma” “dava etme” “davacı olma“, “dava ikame etme“, “yargıya başvurma” deyimleriyle anlatılmak istenen, hak ihlâli halinde Devletin mahkemesine başvurmuş olmadır.
Mahkemeye başvurarak hukuksal korunma isteyene “davacı” kendisine karşı hukuksal korunma istenilene de “Davalı” denilmektedir.
Hukukta Davayı İfade Eden Diğer Terimler
Bir istemin, bir iddianın “dava” sayılabilmesi için temelde 3 unsur vardır. Bunlar, “davacı“, “davalı“, “dava konusu“
“Davacı” ; Eski dilde, davacıya Müddei denilirdi. Müddei, iddiada bulunan, istemde bulunan demektir. Usûl hukukunda “Davacı”, bir hakkının ihlâl edildiğini, dolayısıyla ihlâlin giderilmesi gerektiğini ileri süren ve bunu talep eden (gerçek ya da tüzel) kişidir. Her davanın ilk (ve itici, başlatıcı) unsuru “Davacı”; yani bir hakkının ihlâl edildiğini ileri sürerek bu ihlâlin giderilmesi istemini bir yetkili mercie ileten kişidir.
“Davalı” ; Davanın ikinci kurucu unsuru “Davalı” denilen gerçek ya da tüzel kişidir. Eski dilde “davalıya”, ” Müddeâa(kendisine karşı bir hak ihlâli isnadmda bulunulan kişi) denilirdi. Bir davadan söz edebilmek için ortada iki “taraf” unsuru bulunması zorunludur. Davalı, bir hak ihlâlinin yöneltildiği muhataptır.
Davanın Konusu Davanın üçüncü unsuru “Konu” dur. Bir davadan söz edebilmemiz için bir davacı kişinin bir davalı kişiye karşı bir hak ihlâli iddiasında bulunması şartını ararız. Hak ihlâli iddiası, bir davanın konusudur. Konusuz dava olmaz.
Kişinin diğer bir kişiye karşı bir hak ihlâli iddiasının yargısal çözüm yoluna götürebilir nitelikte bulunması gerekir. İddia, imkânlar âlemi dışında ise, hukuki anlamda “Dava” kabul edilemez. Yani sırf bir insandan nefret edildiği için dava açılamaz. Dava açabilmek için kanunlara veya kurallara bir aykırılık söz konusu olmalıdır.
Hukukta Dava Dosyası Ne Demektir?
Açılan her dava için bir “Dosya” düzenlenir. İnsanlar dava dosyası sorgulama, dava dosyasının akıbetini öğrenme gibi sorularını sorduklarında kastedilen de budur.
Dava ile ilgili mahkemeye sunulan her türlü dilekçe ve belge (mahkeme Ön Büro, kayıt ve Tevzi işlemlerinden geçirildikten sonra),ilgili mahkeme yazı işleri görevlisi Zabıt Katibi tarafından dava dosyasına konulur.
Belgelerin dosyaya konulduğu tarih, davanın seyri bakımından önemlidir. Dosyanın başka bir resmi mercie gönderilmesi gerektiğinde, hakim re’sen (kendiliğinden) veya talep üzerine dosyada yer alan bir belgenin aslı yerine onaylı bir örneğinin gönderilmesine karar verebilir (HMK md.159/2). Mahkemenin Zabıt Katibi, dosya içindeki her belgeyi gösterir bir “Dizi Listesi” düzenlemek zorundadır. Dosyaya giren veya dosyadan çıkarılan belgeler derhal bir “Dizi Listesi”ne işlenir (HMK. md.160).
Dava dosyası, Zabıt Kâtibinin sorumluluğu altındadır.
Davanın tarafları veya fer’i müdahil, dava dosyasını, Zabıt Kâtibi’ nin gözetimi altında inceleyebilir. Dava ile ilgili olanlar da (ilgilerini kanıtlamak şartıyla) hakimin de izniyle dava dosyasını inceleyebilirler (HMK. md.161/1).
Dava dosyası içerisinde gizlilik niteliği taşıyan ve saklanmasına karar verilen belge ve tutanakların incelenebilmesi, ancak Hakimin açık iznine bağlıdır (HMK. md.161/2).
Zabıt Katipleri, yargılamadan önce ve gerektiği hallerde dava dosyasını incelemek için Hakim’e vermek, dosyanın işi bitince de zamanında dosyayı eksiksiz almakla ve yerinde muhafaza etmekle görevli ve yükümlüdürler (HMK. md.162).
Bir davanın açıklanması ve hakimin karşısına çıkılması ne kadar bir süre içerisinde olur
Selamlar, bu dava türüne göre değişiklik göstermektedir. Davanızın konusu nedir?
Selam lar avukat bey ben akbakdan kiredi çektim ve bunu düzenli olarak ödedim bunlar bana artı para diye bir mevle çıkardı kiredimden hariç benden haksizyere para aldılar bende hakim heyetine başvuruda bulundum ve beni haklı bulundum tüketici ye iyadesine karar verildi bunlarda 15gunyasal olan ihtiraz halini kulandilar ve ben birinci ayın taksidi olan kiredimin 645t.l sini ödedim ve55t.l artı para olan birkismini ödedim toplam 700lira aldılar bana mesaj atıldı bankadan 394tl odemeyapmaniz gerekmek de buayki kiredimin gecikmede bende bankaya giyim bana vergilefan varmı yok yabancı ülkeye kağıdın varmı hayır dedim soradediler internet bankacılık kulanmiyon ondan kesilmiş yok posta yoluyla gelmiş ona kesilmiş bende böyle saçma birşey olmaz dedim bana personel ödemek zorunda sin dedi napmam gerekir
Mrb trafik kazası ile ilgili davamız başladı nr kadar sürer bu dava
Antalya su işleri benle alakalı olmadığı halde beni borçlu çıkartıyor.icra mahkemesine veriyor.2 defa ertelenen mahkeme şimdi huku davasına dönüşmüş şubata ertelenmiş.konu şu.dayımın ufak dükkanı vardı ziyarete gittim.anneannemle dükkanda dururken su işlerinden tebligat geldi borcundan dolayı dükkanın. dayım o esnada dükkanda yoktu aradım sen al haberim var dedi bende aldım.benide borçlu diye eklemişler.(icra dosyasına benle alakalı olmadığına dair dilekçe verip dönmüştüm.)şimdi ben ne yapmalıyım teşekürler.