Dava Dilekçesinde Bulunması Gerekenler – HMK 119

 

Dava dilekçesinde zorunlu olarak bulunması gerekenler nelerdir, dava dilekçesi hazırlanırken dilekçeye yazılması gerekenler ve dilekçede olmazsa olmaz bulunması gereken başlıklar nelerdir, bu sorularınızın cevaplarını ele aldığımız makelemizde bulabilirsiniz.

Dava Dilekçesinin Anlamı

Özel Hukuk Yargılamasında “Dava” dilekçe ile açılır (HMK. md.118).

Dava Dilekçesi, bir hakkın hukuksal yoldan korunması istemini içeren ve davacı tarafça usûlüne göre hazırlanıp yazılı metin haline getirilerek ilgili Yargı Merciine (Mahkemeye) sunulan hukuki niteliği ve işlevi bulunan bir hukuki araçtır.

Hukukta, yargılama faaliyetini başlatan, işlevi itibariyle önem arz eden hukuki vasıta, dava dilekçesidir.

Mükemmel bir dava dilekçesi hazırlamak, yargısal takip, çalışma ve faaliyetlerin (önem ve işlev itibariyle) %90’ına tekabül eder.

Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Başlıklar

Bir dava dilekçesinde hangi unsurların yer alması gerektiği, HMK md.119/T’de sıralanmıştır.

Bu unsurlar şunlardan ibarettir:

(1) Mahkemenin adı

Bir yargı çevresinde iş çokluğunun iş yoğunluğunun gerektirmesi sebebiyle aynı mahkemeden ihtiyaca göre birden fazla mahkeme kurulmuş olabilir. İstanbul 1. Asliye Hukuk Mahkemesi, 2. Asliye Hukuk Mahkemesi, 3. Asliye Hukuk Mahkemesi; Samsun 1. Aile Mahkemesi, 2. Aile Mahkemesi gibi.

Böyle durumlarda davacı, Mahkemeyi, Nöbetçi Mahkeme olarak yazmalıdır.

Söz gelimi, davacı, Samsun ili yargı çevresinde boşanma davası açacaksa, dilekçenin başına “Samsun Nöbetçi Aile Mahkemesi” ibaresini yazmalıdır. İş dağılımı sonucu, davası 2. Aile Mahkemesi’ne düşerse, dava, o mahkemenin “Esas Defteri”ne kaydolunarak “Esas Numarası” alır ve davaya o mahkemede bakılır.

(2) Davacı tarafın adı, soyadı ve adresi

Davacının adı soyadı ve adresi dilekçede yer alması gerekir (HMK. md.l9/l-b).

Adres bilgilerini geniş yorumlamalıyız. (Varsa) iletişimi sağlayıcı, kolaylaştırıcı telefon, faks, e-posta bilgileri de adres kısmında yer almalıdır.

Davacı taraf, tüzel kişi ise, tüzel kişiliğin adı, türü, ünvanı, adresi ve iletişim bilgileri yazılmalıdır.

(3) Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası

Davacı Türk uyruklu gerçek kişi ise, mutlaka TC. Kimlik Numarası dava dilekçesinde yer almalıdır (HMK.md.119/l-c).

(4) Varsa davacının yasal temsilcisinin ya da varsa davacının vekilinin adı soyadı ve adresleri

Davacı adına kanuni temsilcisi davayı açmakta ise, ya da dava vekil aracılığı ile açılmakta ise, temsilcinin/vekilin kimlik bilgileri, adresleri ve iletişim bilgileri dava dilekçesinde yer almalıdır (HMK.md. 19/1-ç).

(5) Davanın konusunun ne olduğu, dava mal varlığı haklarına ilişkin ise dava konusunun değeri

Dava konusu, talebin özetidir. Dava konusuna Müddeabıh de denilir. Malvarlığına ilişkin davalarda dava konusunun parasal değeri (harç ve yargı gideri hesaplaması ve ödettirilmesi yönüyle) mutlaka yazılmalıdır (HMK. md.!9/ı-d, Harçlar Kn.md.16/3,30).

(6) Davacının davasını dayandırdığı vakıaların sıra numarasıyla özlü anlatımı

Davacı, iddiasının dayanağı olan bütün olgu ve olayları, tertibe riayet ederek açık ve net biçimde sıralamalıdır (HMK.md.19/l-e).

Davacı taraf, vakıaları sıralarken ispat kolaylığı sağlayacak biçimde somutlaştırmalıdır.

(7) İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerde ispat edileceği

Davacı, her bir iddiasını, her bir vakıayı hangi delili/delilleri kullanarak kanıtlayacağını dava dilekçesinde açık ve net biçimde göstermiş bulunmalıdır.(HMK.md.119/l.f, 194/2).

Davacı taraf, varsa elindeki yazılı delilleri dilekçesine eklemeli, başka yerlerden getirtilebilecek olanları getirtme konusunda dilekçesinde gerekli açıklamayı yapmalıdır.

(8) Dayanılan hukuki sebepler

Hukuki sebepler, davacının talebinin haklılığı ile ilgili hukuk kurallarıdır (HMK. md.119/l-g). Uygulamada, “Hukuki Sebepler” ibaresinin karşısına “ilgili mevzuat hükümleri “denilmekle yetinilmektedir. Usul sistemimizde, Hakim, hukuki sebepleri re’sen bulmak, hukuku re’sen uygulamakla yükümlüdür (HMK. md.33).

Özet olarak davacının dilekçesinde hukuki sebeplerini de göstermesi sadece hakime yardımcı olmak ve süreci hızlandırmak anlamına gelecektir.

Maddi olguları ve vâkıaları taraflar bildirir; hukuksal nitelemeyi, incelemeyi ve uygulamayı Hakim yapar. Bir davada tarafların gerçek irade ve arzularının araştırılması, Hakimin görevidir (HMK.md.18, Y. 15. HD. 19.06.1996 T. ve 1996/3158-3503 K.)

(9) Açık bir şekilde talep sonucu

Davacı, dava dilekçesinin son kısmında nihâi talebinin (eski deyimle netice-i talebinin) ne olduğunu, özetle, mahkemeden ne istediğini açık, net, tereddütsüz bir şekilde belirtmiş bulunmalıdır (HMK. md. 119/1-ğ).

(10) Davacının varsa yasal temsilcisinin veya vekilinin imzası

Her tür dilekçe gibi, ” dava dilekçesi” de ancak “imza” unsuru ile geçerli hale gelir (HMK.md.119/l-h).

Dava Dilekçesinde Eksiklik Bulunması ve Eksikliğin Giderilmesi

Dava dilekçesindeki bazı unsurlarda eksiklik bulunması halinde, hakimin nasıl bir yol izleyeceği, HMK.’da düzenlenmiştir. Buna göre, hakim, sadece aşağıda belirtilen hususlarla ilgili noksanlıkları tamamlamak için davacıya 1 haftalık kesin süre verir. Bu eksikliklerin giderilmemesi halinde; Hakim, “davanın açılmamış sayılmasına” karar verir.

1 haftalık kesin süre içinde tamamlatılması mümkün eksiklikler şunlardır:

• Dava Dilekçesinde “Mahkeme Adı” unsurunda eksiklik olursa.
• “Dava Konusu ve Değeri” unsurunda eksiklik olursa.
• Davanın Dayandırıldığı Vakıalar” da eksiklik olursa.
• “İddia Edilen Vakıaların Hangi Delillerle Kanıtlanacağı” hususunda eksiklik olursa.
• “Dayanılan Hukuki Sebepler” hususunda eksiklik olursa.

   

Dava dilekçesinde gösterilen ve davacının elinde bulunan belgelerin asıllarıyla birlikte (harç ve vergiye tâbi olmaksızın) davalı sayısından bir fazla düzenlenmiş örneklerinin veya sadece örneklerinin dilekçeye eklenerek Mahkemeye verilmesi zorunludur (HMK md 121).

Başka yerlerden getirtilecek belge ve dosyalar için de bulunabilmesini ve getirtilebilmesini sağlayıcı açıklamaların da dava dilekçesinde yer alması zorunludur (HMK md 121).

Yargıtay Kararları

---

Usulüne Uygun İleri Sürülmeyen Deliller Esas Alınmaz

HMK’nm 119/1 -(f) hükmü uyarınca, gerek yazılı gerekse basit yargılama usulünde, iddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceğinin, dava dilekçesinde belirtilmesi, ayrıca HMK’nın 121 ve 129/2. hükmü uyarınca hem dava dilekçesinde hem de cevap dilekçesinde gösterilen ve tarafın elinde bulunan belgelerin dilekçeye eklenerek mahkemeye sunulması, başka yerlerden getirtilecek belge ve dosyalar için de bunların bulunabilmesini sağlayıcı açıklamanın dilekçede yer alması zorunludur.

Davalıdavacı kadın dava dilekçesinde herhangi bir delile dayanmadığından, dayanılmayan delilin bildirilmesi için ön inceleme aşamasında verilen süre sonuç doğurmaz ve davalı davacı kadının süresinde bildirmediği tanıklarının beyanları kusur belirlemesinde dikkate alınamaz (HGK 20.04.2016 tarih 2014/2-695 E. ve 2016/522 K. sayılı kararı).

Bu durumda mahkemece, davalı-davacı yanca usulüne uygun şekilde süresinde ileri sürülmeyen delilleri ve tanık beyanları esas alınarak davacı davalı erkeğe kusur yüklenilmesi doğru olmamıştır. Gerçekleşen bu durum karşısında, yukarıda açıklanan sebeple davacı-davalı tarafa yüklenecek kusurlu bir davranış ispatlanamadığı halde davalı-davacı kadının boşanma davasının reddi gerekirken kabulü isabetsiz olmuş, ancak boşanma kararı temyiz edilmediğinden yanlışlığa değinmekle yetinilmiştir.

Avukat Saim İNCEKAŞ – Adana Avukatlık ve Hukuk Ofisi