TBK 8. Madde
Türk Borçlar Kanunumuzun 8. maddesi şu şekildedir:
Sözleşmenin kurulması – Öneri ve kabul – Bağlayıcı olmayan öneri ve herkese açık öneri
Madde 8: Öneren, önerisi ile bağlı olmama hakkının saklı olduğunu açıkça belirtirse veya işin özelliğinden ya da durumun gereğinden bağlanma niyetinde olmadığı anlaşılırsa, önerisi kendisini bağlamaz.
Fiyatını göstererek mal sergilenmesi veya tarife, fiyat listesi ya da benzerlerinin gönderilmesi, aksi açıkça ve kolaylıkla anlaşılmadıkça öneri sayılır.
Başlık
TBK’nın 8. maddesinin ait olduğu bölüm başlık ismi şu şekildedir: BİRİNCİ KISIM: Genel Hükümler – BİRİNCİ BÖLÜM: Borç İlişkisinin Kaynakları – BİRİNCİ AYIRIM: Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri
Madde başlığı şu şekildedir: Sözleşmenin kurulması – Öneri ve kabul – Bağlayıcı olmayan öneri ve herkese açık öneri
Gerekçe
Türk Borçlar Kanunu’nun 8. maddesinin gerekçesi ise şu şekildedir:
818 sayılı Borçlar Kanununun 7. maddesini karşılamaktadır.
Tasarının iki fıkradan oluşan 8. maddesinde, bir önerinin hangi durumlarda önereni bağlamayacağı; öneri niteliğinde olan ve olmayan davranışlar düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 7. maddesinin kenar başlığında kullanılan “4. İltizamsız icap ve aleni icap” ibaresi, Tasarıda “4. Bağlayıcı olmayan öneri ve herkese açık öneri” şeklinde değiştirilmiştir.
Ülkemizde giderek yoğunlaşan bir biçimde ticari kuruluşların reklam ve pazarlama faaliyetleri sırasında kişilerin posta kutularına varıncaya kadar sattıkları ürünlere veya sundukları hizmetlere ilişkin tarife, fiyat listesi ya da benzerlerini ulaştırdıkları görülmektedir. Bu tür belgeler kendilerine ulaşanlar, belgelerde yer alan ürünlerden veya hizmetlerden yararlanma amacıyla söz konusu ticari kuruluşlara başvurduklarında, belirtilen fiyatların veya niteliklerin değiştirildiği ya da belgede basım hatası olduğu gibi açıklamalarla karşılaşmaktadırlar. Bu olgunun göz önünde tutulması sonucunda, 818 sayılı Borçlar Kanunundan farklı olarak, Tasarıda “aksi açıkça ve kolaylıkla anlaşılmadıkça”, bu tür belgelerdeki açıklamaların öneri sayılacağı kabul edilmiştir.
ADALET KOMİSYONU RAPORU
– Tasarının 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13 ve 14. maddeleri aynen kabul edilmiştir.
TBMM Tartışma Metni
8. maddenin başlığını okutuyorum:
Bağlayıcı olmayan öneri ve herkese açık öneri
MADDE 8-
BAŞKAN – Madde üzerinde iki adet önerge vardır, önergeleri önce geliş sırasına göre okutacağım, sonra aykırılık derecesine göre işleme alacağım.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı”nın 8 inci maddesinin birinci fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.
“Öneren taraf, önerisi ile bağlı olmama hakkının saklı olduğunu açıkça belirtirse veya işin özelliğinden ya da önerinin mahiyetinden bağlanma niyetinde olmadığı anlaşılırsa, önerisi kendisini bağlamaz.”
Kerim Özkul
Konya
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı”nın 8. maddesinde geçen “öneren” kelimesi yerine “teklif eden”, “önerisi” kelimesi yerine “teklifi” yazılmasını, “Fiyatını göstererek mal sergilenmesi veya tarife, fiyat listesi ya da benzerlerinin gönderilmesi, aksi açıkça ve kolaylıkla anlaşılmadıkça öneri sayılır.” ibaresi yerine “Fiyatını göstererek mal sergilenmesi veya tarife, fiyat listesi ya da benzerlerinin gönderilmesi, aksi açıkça ve kolaylıkla anlaşılmadıkça teklif sayılmaz.” ibaresinin kullanılmasını arz ve teklif ederiz.
Faruk Bal
Osman Ertuğrul
Mehmet Şandır
Konya
Aksaray
Mersin
İzzettin Yılmaz
Rıdvan Yalçın
Hatay
Ordu
BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu?
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI AHMET İYİMAYA (Ankara) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.
BAŞKAN – Hükûmet önergeye katılıyor mu?
ADALET BAKANI SADULLAH ERGİN (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.
BAŞKAN – Önerge üzerinde söz isteyen, Konya Milletvekili Faruk Bal.
Buyurun Sayın Bal.
FARUK BAL (Konya) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; anlaşılan bu iş epeyce su götürecektir çünkü bu kanun tasarısı, dili itibarıyla anlaşılmaz bir kanun tasarısıdır. Bunun dili itibarıyla anlaşılmaz olduğunu ifade eden sadece muhalefet partileri değil, iktidar partisinin sayın milletvekilleri de tasarının daha iyi anlaşılır hâle getirilebilmesi gerekçesiyle değişiklik önergeleri vermektedirler. O hâlde, Sayın Komisyona, Sayın Bakanlığa ve Sayın AKP Grubuna düşen görev, bu anlaşılmaz tasarıyı anlaşılır hâle getirebilmek için ortak çalışmayı gündeme getirmektir.
Bu ortak çalışmayla ilgili, Sayın Elitaş’ın biraz önce yanlış olarak algıladığı şekilde, kendisini güvensiz bir kişi olarak nitelendirmedim. Ancak milletvekillerinin ve gruplar arasındaki görüşmelerin içeriği hakkında biz herhangi bir beyanda bulunmadık burada. Elbette ki beyanda bulunacak olursak bizim de sizler hakkında söyleyebileceğimiz çok şey olacaktır. Dolayısıyla oradaki görüşmeleri Genel Kurul gündemi hâline getirmek güvensizlik yaratan bir durumdur. Ben bu durumdan söz etmiştim. Ayrıca nazik de bir durum değil, onu da sözlerime ilave etmek istiyorum.
Maddeye gelince: Değerli arkadaşlarım, tasarının 8’inci maddesi eski Borçlar Kanunu’nun 7’nci maddesini karşılamaktadır. Borçlar Kanunu’nun 7’nci maddesi tarife ve cari fiyat gönderilmesinin icap oluşturmadığını, üçüncü fıkrası ise bedel gösterilmek suretiyle mal teşhir edilmesinin kural olarak icap sayıldığını hükme bağlamaktaydı. Mehaz Kanun’da, yani İsviçre Borçlar Kanunu’nda herhangi bir değişiklik yapılmamıştır bu maddenin özü hakkında. Tasarıda, bu şekilde, iki fıkranın tek fıkra hâline getirilerek tarife ve cari fiyat listesi gönderilmesinin icaba davet olmaktan çıkarılıp icap hâline getirilmesi yanlıştır. Dolayısıyla, tasarıda gerek tarife ve cari fiyat listesi gönderilmesini gerekse fiyatını göstererek mal sergilenmesini, “…aksi açıkça anlaşılmadıkça ve kolaylıkla anlaşılmadıkça öneri sayılır.” şeklinde düzenlenerek bu tür irade açıklamalarını kural olarak icap saymakta, bunun icap olmadığının ispat yükünü ise iradeyi açıklayan kişiye yüklemektedir. Bu, yanlıştır. Bu düzenleme isabetli de değildir. Tasarının mevcut düzenlemeyi değiştirip bu tür tanıtım iradelerini icap sayması, ancak bunun aksi açıkça ve kolaylıkla anlaşılabilmesi hâlinde “icap” değil, “icaba davet” olarak sayılması çözümünün getirilmesi gerekmektedir.
İşte bizim önergemiz de bu amacı elde etmeye yöneliktir diyor, önergemizi yüce Kurulun takdirine sunuyorum. (MHP sıralarından alkışlar)
BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Bal.
Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önerge kabul edilmemiştir.
Diğer önergeyi okutup, işleme alıyorum:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı”nın 8 inci maddesinin birinci fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.
“Öneren taraf, önerisi ile bağlı olmama hakkının saklı olduğunu açıkça belirtirse veya işin özelliğinden ya da önerinin mahiyetinden bağlanma niyetinde olmadığı anlaşılırsa, önerisi kendisini bağlamaz.”
Kerim Özkul
Konya
BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu?
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI AHMET İYİMAYA (Ankara) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Hükûmet katılıyor mu?
ADALET BAKANI SADULLAH ERGİN (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum,
Gerekçe:
Tasarının birinci fıkrasında kullanılan anlatımın daha anlaşılır olması amacıyla iş bu önerge verilmiştir.
BAŞKAN – Oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önerge kabul edilmemiştir.
8’inci maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.
