TBK 401. Madde
Türk Borçlar Kanunumuzun 401. maddesi şu şekildedir:
Genel Hizmet Sözleşmesi – İşverenin borçları – Ücret ödeme borcu – Ücret
Madde 401 – İşveren, işçiye sözleşmede veya toplu iş sözleşmesinde belirlenen; sözleşmede hüküm bulunmayan hallerde ise, asgari ücretten az olmamak üzere emsal ücreti ödemekle yükümlüdür.
Başlık
TBK’nın 401. maddesinin ait olduğu bölüm başlık ismi şu şekildedir: İKİNCİ KISIM: Özel Borç İlişkileri – ALTINCI BÖLÜM: Hizmet Sözleşmeleri – BİRİNCİ AYIRIM: Genel Hizmet Sözleşmesi
Madde başlığı şu şekildedir: Genel Hizmet Sözleşmesi – İşverenin borçları – Ücret ödeme borcu – Ücret
Gerekçe
Türk Borçlar Kanunu’nun 401. maddesinin gerekçesi şu şekildedir:
818 sayılı Borçlar Kanununun 323 üncü maddesinin birinci fıkrası ile 337 nci maddesinin birinci fıkrasını kısmen karşılamaktadır.
Tasarının iki fıkradan oluşan 400 üncü maddesinde, işverenin borçlarından biri olan işçiye ücret ödeme borcu genel olarak düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 323 üncü maddesinin kenar başlığında kullanılan “III. İş sahibinin borçları / 1. Ücret / a. Miktarı” ile 337 nci maddesinin kenar başlığında kullanılan “IV. Birlikte yaşama” ibareleri, Tasarıda “D. İşverenin borçları / I. Ücret ödeme borcu / 1. Ücret / a. Genel olarak” şekline dönüştürülmüştür.
Maddenin birinci fıkrasına göre, işçiye, sözleşmede veya toplu sözleşmede kararlaştırılan ya da sözleşmede hüküm yoksa, bu konuda alışılmış olan ücret ödenecektir. Fıkrada söz konusu edilen “alışılmış ücret”ten, yasal asgari ücretin altında olmaması koşuluyla, işin niteliğinin gerektirdiği ücret anlaşılmalıdır.
Maddenin ikinci fıkrasında, işçinin işverenle birlikte yaşadığı hallerde, aksine anlaşma veya yerel adet bulunmadıkça, beslenme ve barınmanın ücretin bir bölümünü oluşturacağı belirtilmiştir. Tasarının 417 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu tür çalışmada işverenin işçiye yeterli gıda ve uygun bir barınak sağlamakla yükümlü olması, işçinin kişiliğinin korunması amacıyla kabul edilmiş bir yükümlülüktür. Ancak, fıkrada, bu yükümlülüğün, aksine anlaşma veya yerel adet yoksa, işverenin ücret ödeme borcunun bir bölümünü oluşturacağı kabul edilmiştir.
Maddenin düzenlenmesinde, kaynak İsviçre Borçlar Kanununun 322 nci maddesi göz önünde tutulmuştur.
ADALET KOMİSYONU RAPORU
– Tasarının 400 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “alışılmış olan ücreti” ibaresi “asgari ücretten az olmamak üzere emsal ücreti” biçiminde değiştirilmiş ve son fıkra madde metninden çıkarılmıştır. Yapılan değişiklikle, sözleşmede ücret hususunda hüküm bulunmayan haller için, işçi lehine olmak üzere asgari ücretten az ücret kararlaştırılamayacağı hükme bağlanmıştır. Son fıkra hükmünde yer alan, işçi ve işverenin birlikte yaşaması durumunda barınma ve beslenmenin ücretten sayılacağına ilişkin hükmün işçi aleyhinde kötüye kullanılabileceği düşünülerek metinden çıkarılmış ve madde teselsül nedeniyle 401 inci madde olarak kabul edilmiştir.
TBMM Kabul Metni
401’inci maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.
