TBK 240. Madde
Türk Borçlar Kanunumuzun 240. maddesi şu şekildedir:
Taşınmaz Satışı ve Satış İlişkisi Doğuran Haklar – Önalım hakkı – İleri sürülmesi
Madde 240 – Önalım hakkı, taşınmazın satışı ya da ekonomik bakımdan satışa eşdeğer her türlü işlemin yapılması hallerinde kullanılabilir.
Taşınmazın, mirasın paylaşımında mirasçılardan birine özgülenmesi, cebri artırma yoluyla satışı ve kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi ve bunlara benzer amaçlarla edinilmesi hallerinde önalım hakkı kullanılamaz.
Başlık
TBK’nın 240. maddesinin ait olduğu bölüm başlık ismi şu şekildedir: İKİNCİ KISIM: Özel Borç İlişkileri – BİRİNCİ BÖLÜM: Satış Sözleşmesi – ÜÇÜNCÜ AYIRIM: Taşınmaz Satışı ve Satış İlişkisi Doğuran Haklar
Madde başlığı şu şekildedir: Taşınmaz Satışı ve Satış İlişkisi Doğuran Haklar – Önalım hakkı – İleri sürülmesi
Gerekçe
Türk Borçlar Kanunu’nun 240. maddesinin gerekçesi şu şekildedir:
818 sayılı Borçlar Kanununda yer verilmeyen, “III. Önalım hakkı / 1. İleri sürülmesi” kenar başlıklı yeni bir maddedir.
Tasarının iki fıkradan oluşan 239 uncu maddesinde, sözleşmeden doğan önalım hakkının kullanılabileceği ve kullanılamayacağı durumlar düzenlenmektedir.
Maddenin birinci fıkrasında kullanılan “taşınmazın satışı ya da ekonomik bakımdan satışa eşdeğer her türlü işlem” şeklindeki ibare, satış ve onunla eşdeğerli bütün hukuki işlemleri kapsamaktadır. Böylece, önalım hakkı taşınmaz satışında ve ekonomik bakımdan satışa eşdeğer işlemler yapılması halinde kullanılabilecektir. Mesela, bir gayrimenkul yatırım ortaklığına ait hisselerin bütünüyle devri halinde bu işlem, fıkra anlamında ekonomik bakımdan satışa eşdeğer işlem niteliğinde sayılabilecektir. Ancak, bir taşınmazın anonim veya limited şirkete ayni sermaye olarak konulmasında önalım hakkı kullanılamayacaktır.
Maddenin ikinci fıkrasında ise taşınmazın, mirasın paylaşılması kapsamında mirasçılardan birine özgülenmesi, cebri artırma yoluyla satışı ve kamusal yükümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla kazanılması hallerinde, önalım hakkının kullanılamayacağı düzenlenmiştir.
Maddenin düzenlenmesinde, kaynak İsviçre Borçlar Kanununun 216c maddesi göz önünde tutulmuştur.
ADALET KOMİSYONU RAPORU
– Tasarının 238, 239, 240, 241 ve 242 nci maddeleri teselsül nedeniyle 239, 240, 241, 242 ve 243 üncü maddeler olarak aynen kabul edilmiştir.
TBMM Tartışma ve Kabul Metni
240’ıncı maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.
Böylece sekizinci bölümdeki maddelerin oylaması tamamlanmıştır.
