TBK 16. Madde
Türk Borçlar Kanunumuzun 16. maddesi şu şekildedir:
Sözleşmelerin şekli – Yazılı şekil – Yasal şekil – İmza yerine geçen işaretler
Madde 16: İmza atamayanlar, imza yerine usulüne göre onaylanmış olması koşuluyla, parmak izi, el ile yapılmış bir işaret ya da mühür kullanabilirler.
Kambiyo senetlerine ilişkin hükümler saklıdır.
Başlık
TBK’nın 16. maddesinin ait olduğu bölüm başlık ismi şu şekildedir: BİRİNCİ KISIM: Genel Hükümler – BİRİNCİ BÖLÜM: Borç İlişkisinin Kaynakları – BİRİNCİ AYIRIM: Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri
Madde başlığı şu şekildedir: Sözleşmelerin şekli; Yazılı şekil; Yasal şekil; İmza yerine geçen işaretler.
Gerekçe
818 sayılı Borçlar Kanununun 15. maddesini karşılamaktadır.
Tasarının iki fıkradan oluşan 16. maddesinde, imza yerine geçen işaretler düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 15. maddenin kenar başlığında kullanılan “d. İmza makamına kaim olacak işaretler” ibaresi, Tasarıda, “d. İmza yerine geçen işaretler” şeklinde değiştirilmiştir.
Tasarının 16. maddesinde, imza yerine geçen işaretler düzenlenmekle birlikte, kambiyo senetlerine ilişkin hükümler saklı tutulmaktadır. Nitekim, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun poliçelere ilişkin 668. maddesinin ikinci fıkrasına göre: “El yazısı ile olan imza yerine, mihaniki herhangi bir vasıta veya el ile yapılan veyahut tasdik edilmiş olan bir işaret yahut resmi bir şahadetname kullanılamaz.” Bu hüküm, aynı Kanunun 690. maddesinin birinci fıkrasında yapılan yollama uyarınca, bonolar hakkında da uygulanır. Yine aynı Kanunun 730. maddesinin (19) numaralı bendinde, poliçelere ilişkin 668. maddeye yapılan yollama uyarınca, çeklerde de imzanın keşideci tarafından elle atılması yasal bir zorunluluktur.
818 sayılı Borçlar Kanununun 15. maddesinde, imza atamayan kişilerin “usulen tasdik olunmuş ve el ile yapılmış bir alamet vazetmeye yahut resmi bir şahadetname kullanmaya mezun” oldukları belirtildiği halde, Tasarının 16. maddesinde, imza atamayanların “imza yerine, parmak izi veya usulüne göre onaylanmış olması koşuluyla, el ile yapılmış bir işaret veya mühür” kullanabilecekleri öngörülerek, söz konusu maddenin, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunumuzun 297. maddesindeki düzenlemeyle uyumlu bir hale gelmesi sağlanmıştır.
ADALET KOMİSYONU RAPORU
– Tasarının 16. maddesinin birinci fıkrası, okuryazar olmadığı için parmak basanların sözleşmenin ya da senedin muhtevasından haberdar olmalarının temini için “İmza atamayanlar, imza yerine usulüne göre onaylanmış olması koşuluyla, parmak izi, el ile yapılmış bir işaret ya da mühür kullanabilirler.” şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir.
TBMM Tartışma Metni
16. maddenin başlığını okutuyorum:
d. İmza yerine geçen işaretler
MADDE 16-
BAŞKAN – Madde üzerinde bir adet önerge vardır, okutup işleme alıyorum.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı”nın 16. Maddesi ile ilgili olarak, “İmza yerine usulüne göre onaylanmış” ibaresi yerine, “İmza beyanı yerine geçmek üzere noterlikçe beyan ve tespit edilmiş” ibaresinin kullanılmasını arz ve teklif ederiz.
Faruk Bal
Mehmet Şandır
İzzettin Yılmaz
Konya
Mersin
Hatay
Osman Ertuğrul
Rıdvan Yalçın
Aksaray
Ordu
BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu?
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI AHMET İYİMAYA (Ankara) – Efendim, hukukta “İmza beyanı” adı altında bir kategori olmadığından katılmamız mümkün değil.
BAŞKAN – Hükûmet katılıyor mu?
ADALET BAKANI SADULLAH ERGİN (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.
BAŞKAN – Önerge üzerinde söz talebi?
Faruk Bal, Konya Milletvekili.
FARUK BAL (Konya) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Sayın İyimaya’nın bir önceki maddede göstermiş olduğu nazik ve beliğ cümlesine teşekkür ediyorum ancak ikinci, yani ondan sonraki maddede, 16’ncı maddedeki “İmza beyanı yerine geçmek üzere bir kategori yoktur.” ifadesine nezaketen katılmadığımı ifade ediyorum. “İmza” dediğimiz hadise elle atılan imza olduğu gibi imza yerine geçen, geçmişte Sayın İyimaya’nın belki dedesinin veya anneannesinin, babaannesinin uyguladığı mühür de imza yerine geçer.
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI AHMET İYİMAYA (Ankara) – O, beyan değil işaret.
FARUK BAL (Devamla) – “Kategori” dediğimiz olay bu şekilde umarım açıklığa kavuşabilir. Diğer taraftan, imza atamayanların işaretleri de o şekilde değerlendirilebilir.
Değerli arkadaşlarım, öngörülen değişiklikle noterde yapılan imza beyanı yerine, yine noterlerde tespit edilen beyan esası kabul edilmiş olacaktır. Böylece, imza yerine geçen işaretlerle ilgili olarak imza beyanı ile bir paralellik sağlanmış olacaktır. Bu paralelliği sağlamak üzere bu önerge verilmiştir. Takdirini yüce Kurula bırakıyorum.
BAŞKAN – Teşekkür ediyorum.
Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önerge kabul edilmemiştir.
Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.