CMK Madde 158
Ceza Muhakemesi Kanunumuzun 158. maddesi şu şekildedir:
İhbar ve şikayet
Madde 158 – (1) Suça ilişkin ihbar veya şikayet, Cumhuriyet Başsavcılığına veya kolluk makamlarına yapılabilir.
(2) Valilik veya kaymakamlığa ya da mahkemeye yapılan ihbar veya şikayet, ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.
(3) Yurt dışında işlenip ülkede takibi gereken suçlar hakkında Türkiye’nin elçilik ve konsolosluklarına da ihbar veya şikayette bulunulabilir.
(4) Bir kamu görevinin yürütülmesiyle bağlantılı olarak işlendiği iddia edilen bir suç nedeniyle, ilgili kurum ve kuruluş idaresine yapılan ihbar veya şikayet, gecikmeksizin ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.
(5) İhbar veya şikayet yazılı veya tutanağa geçirilmek üzere sözlü olarak yapılabilir.
(6) (Ek fıkra: 15.08.2017 – 694 S.KHK/Madde 145) (694 S. KHK Kabul: 01.02.2018 – 7078 S.K/Madde 140) İhbar ve şikayet konusu fiilin suç oluşturmadığının herhangi bir araştırma yapılmasını gerektirmeksizin açıkça anlaşılması veya ihbar ve şikayetin soyut ve genel nitelikte olması durumunda soruşturma yapılmasına yer olmadığına karar verilir. Bu durumda şikayet edilen kişiye şüpheli sıfatı verilemez. Soruşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar, varsa ihbarda bulunana veya şikayetçiye bildirilir ve bu karara karşı 173 üncü maddedeki usule göre itiraz edilebilir. İtirazın kabulü halinde Cumhuriyet başsavcılığı soruşturma işlemlerini başlatır. Bu fıkra uyarınca yapılan işlemler ve verilen kararlar, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak Cumhuriyet savcısı, hakim veya mahkeme tarafından görülebilir.
(7) (694 S. KHK Kabul: 01.02.2018 – 7078 S.K/Madde 140) Yürütülen soruşturma sonucunda kovuşturma evresine geçildikten sonra suçun şikayete bağlı olduğunun anlaşılması halinde; mağdur açıkça şikayetten vazgeçmediği takdirde, yargılamaya devam olunur.
Başlık
CMK’nın 158. maddesinin ait olduğu bölüm başlık ismi şu şekildedir: İKİNCİ KİTAP: Soruşturma – BİRİNCİ KISIM: Suçlara İlişkin İhbarlar ve Soruşturma – BİRİNCİ BÖLÜM: Soruşturmanın Gizliliği, Suçların İhbarı
Madde başlığı şu şekildedir: İhbar ve şikayet
Gerekçe
Ceza Muhakemesi Kanunumuzun 158. maddesinin gerekçesi şu şekildedir:
Tasarının soruşturmaya ilişkin İkinci Kitabının Birinci Kısmının Birinci Bölümünün bu maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında, suçlara ait ihbar ve şikayetlerin hangi mercilere yapılacağı, üçüncü ve izleyen fıkraları ise ihbar veya şikayetin yapılmasına ilişkin usul kuralları göstermektedir.
İhbarlar Cumhuriyet savcılığına, kolluk makam ve memurlarına ve sulh ceza hakimlerine, vali ve kaymakamlara, yurt dışında işlenip Türkiye’de takibi gereken yani Türk Ceza Kanununun 3 ila 7 nci maddelerinde belirtilen suçlar hakkında Türkiye’nin elçilik veya konsolosluklarına yapılabilecektir.
İhbarlar sözlü veya yazılı olabilirler. Sözlü yapıldığında hemen tutanağa bağlanacaktır. İhbarı alan ve yukarıda belirtilen bu merciler ihbarı hemen, yerine göre yasal veya adli mercilere vereceklerdir.
Şikayet usulünü dördüncü ve beşinci fıkralar göstermektedir:
Suç soruşturması ve kovuşturması şikayete bağlı ise şikayet, Cumhuriyet savcılığına, mahkemeye veya yukarıda gösterilen idari mercilere yapılabilecektir. Şikayet yazı ile yapılabileceği gibi sözlü olarak da ifade edilebilir. Bu ikinci halde şikayet, başvurulan merci tarafından bir tutanağa bağlanacaktır.
Maddenin beşinci fıkrasıyla, soruşturması ve kovuşturması şikayete bağlı suçlarda önceden usulüne uygun bir şikayet bulunmasa da hak düşümü süresi içinde olmak koşuluyla mahkemeye yazı ile veya duruşma tutanağına geçirilecek beyanla yapılacak şikayetin, şikayet yokluğunu ortadan kaldıracağı kabul edilmiştir.
Maddenin son fıkrası, soruşturması ve kovuşturması şikayete bağlı suçlarda ihbarın şikayet hükmünde olduğunu beyan ile bu husustaki Yargıtay içtihadını kanun hükmü haline getirmiştir.
ADALET KOMİSYONU RAPORU
Tasarının 160 ıncı maddesinin başlığı “ihbar ve şikayet” olarak değiştirilmiş, birinci fıkrada; şikayet, ihbar ile aynı esaslara bağlanmış, sulh ceza hakimlerine ihbarda bulunulacağına ilişkin hüküm çıkarılmış, ikinci fıkrada; yeniden düzenleme yapılmış ve elçilik ve konsolosluklara yapılacak ihbar ve şikayetler bu fıkradan çıkarılarak üçüncü fıkra olarak düzenlenmiş, eklenen dördüncü fıkra ile; kamu kurum ve kuruluşlarına yapılan ihbar ve şikayetlerin takipsiz kalmaması için Cumhuriyet başsavcılığına intikalini sağlayan hükümler getirilmiş, birinci ve üçüncü fıkralardaki sözlü ihbar ve şikayet beşinci fıkra olarak düzenlenmiş, suçun soruşturma ve kovuşturmasının şikayete bağlı olduğunun daha sonra anlaşılması halinde doğabilecek hak kaybını önlemek amacıyla yeni altıncı fıkra eklenmiş, yapılan bu düzenleme karşısında tasarının beş ve altıncı fıkraları metinden çıkarılmış ve 158 inci madde olarak kabul edilmiştir.
TBMM Kabul Metni
Kanun maddesi mecliste tartışılırken şu konuşmalar geçmiştir:
158 inci maddeyi okutuyorum:
İhbar ve şikâyet
MADDE 158. – (1) Suça ilişkin ihbar veya şikayet, Cumhuriyet başsavcılığına veya kolluk makamlarına yapılabilir.
(2) Valilik veya kaymakamlığa ya da mahkemeye yapılan ihbar veya şikayet, ilgili Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
(3) Yurt dışında işlenip ülkede takibi gereken suçlar hakkında Türkiye’nin elçilik ve konsolosluklarına da ihbar veya şikayette bulunulabilir.
(4) Bir kamu görevinin yürütülmesiyle bağlantılı olarak işlendiği iddia edilen bir suç nedeniyle, ilgili kurum ve kuruluş idaresine yapılan ihbar veya şikayet, gecikmeksizin ilgili Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
(5) İhbar veya şikayet yazılı veya tutanağa geçirilmek üzere sözlü olarak yapılabilir.
(6) Yürütülen soruşturma sonucunda kovuşturma evresine geçildikten sonra, suçun şikayete bağlı olduğunun anlaşılması halinde; mağdur açıkça şikayetten vazgeçmediği takdirde, yargılamaya devam olunur.
BAŞKAN – Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.