CMK Madde 132
Ceza Muhakemesi Kanunumuzun 132. maddesi şu şekildedir:
Elkonulan eşyanın muhafazası veya elden çıkarılması
Madde 132 – (1) Elkonulan eşya, zarara uğraması veya değerinde esaslı ölçüde kayıp meydana gelme tehlikesinin varlığı halinde, hükmün kesinleşmesinden önce elden çıkarılabilir.
(2) Elden çıkarma kararı, soruşturma evresinde hakim, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından verilir.
(3) Karar verilmeden önce eşyanın sahibi olan şüpheli, sanık veya ilgili diğer kişiler dinlenir; elden çıkarma kararı, kendilerine bildirilir.
(4) Elkonulan eşyanın değerinin muhafazası ve zarar görmemesi için gerekli tedbirler alınır.
(5) Elkonulan eşya, soruşturma evresinde Cumhuriyet Başsavcılığı, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından, bakım ve gözetimiyle ilgili tedbirleri almak ve istendiğinde derhal iade edilmek koşuluyla, muhafaza edilmek üzere, şüpheliye, sanığa veya diğer bir kişiye teslim edilebilir. Bu bırakma, teminat gösterilmesi koşuluna da bağlanabilir.
(6) Elkonulan eşya, delil olarak saklanmasına gerek kalmaması halinde, rayiç değerinin derhal ödenmesi karşılığında, ilgiliye teslim edilebilir. Bu durumda müsadere kararının konusunu, ödenen rayiç değer oluşturur.
Başlık
CMK’nın 132. maddesinin ait olduğu bölüm başlık ismi şu şekildedir: BİRİNCİ KİTAP: Genel Hükümler – DÖRDÜNCÜ KISIM: Koruma Tedbirleri – DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Arama ve Elkoyma
Madde başlığı şu şekildedir: Elkonulan eşyanın muhafazası veya elden çıkarılması
Gerekçe
Ceza Muhakemesi Kanunumuzun 132. maddesinin gerekçesi şu şekildedir:
ADALET KOMİSYONU RAPORU
Tasarıya, aşağıdaki gerekçeler doğrultusunda; “Elkonulan eşyanın muhafazası veya elden çıkarılması” başlıklı yeni 132 nci madde eklenmiştir.
Maddenin birinci fıkrasında, elkonulan eşyanın elden çıkarılmasına karar verilebilmesi için aranan şartlar belirlenmiştir.
İkinci ve üçüncü fıkralarda, elkonulan eşya ile ilgili elden çıkarma kararını verme yetkisi ve bu kararın verilmesinde izlenecek usul düzenlemiştir.
Uygulamada, muhafazası açısından gerekli tedbirlerin alınmaması dolayısıyla elkonulan eşyanın zarar görmesi olaylarına tanık olunmaktadır. Bunun önüne geçebilmek amacıyla, maddenin dördüncü fıkrası hükmü kabul edilmiştir.
Elkonulan eşyanın kamu eliyle muhafazası çoğu zaman bir külfet oluşturmaktadır. Bu nedenle, elkonulan eşyanın zilyedliği şüpheliye, sanığa, mağdura veya diğer bir kişiye bırakılarak muhafazası yoluna gidilebilmesi kabul edilmiş ve bunun şartları, maddenin beşinci fıkrasında düzenlenmiştir.
Maddenin altıncı fıkrasında, elkonulan ve müsadere edilebilecek nitelikte olan eşyanın, delil olarak saklanmasına gerek kalmaması halinde, başka bir surette elden çıkarılması usulü düzenlenmiştir. Elkonulan eşya ilgili kişi açısından büyük bir önemi haiz olabilir veya muhafaza altında tutulması büyük bir külfet oluşturabilir. Bu durumda eşya, rayiç değerinin derhal tahsil edilmesi karşılığında, ilgiliye teslim edilebilir. Mahkeme kararı üzerine yapılan bu teslimat halinde, bilahare verilecek olan müsadere kararının konusunu, ödenen rayiç değerin oluşturacağı kabul edilmiştir.
TBMM Kabul Metni
Kanun maddesi mecliste tartışılırken şu konuşmalar geçmiştir:
132 nci maddeyi okutuyorum:
Elkonulan eşyanın muhafazası veya elden çıkarılması
MADDE 132. – (1) Elkonulan eşya, zarara uğraması veya değerinde esaslı ölçüde kayıp meydana gelme tehlikesinin varlığı halinde, hükmün kesinleşmesinden önce, elden çıkarılabilir.
(2) Elden çıkarma kararı, soruşturma evresinde hâkim, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından verilir.
(3) Karar verilmeden önce eşyanın sahibi olan şüpheli, sanık, veya ilgili diğer kişiler dinlenir; elden çıkarma kararı, kendilerine bildirilir.
(4) Elkonulan eşyanın değerinin muhafazası ve zarar görmemesi için gerekli tedbirler alınır.
(5) Elkonulan eşya, soruşturma evresinde Cumhuriyet başsavcılığı, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından, bakım ve gözetimiyle ilgili tedbirleri almak ve istendiğinde derhal iade edilmek koşuluyla, muhafaza edilmek üzere, şüpheliye, sanığa veya diğer bir kişiye teslim edilebilir. Bu bırakma, teminat gösterilmesi koşuluna da bağlanabilir.
(6) Elkonulan eşya, delil olarak saklanmasına gerek kalmaması halinde, rayiç değerinin derhal ödenmesi karşılığında, ilgiliye teslim edilebilir. Bu durumda müsadere kararının konusunu, ödenen rayiç değer oluşturur.
BAŞKAN – Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.
