TCK 144. Madde
Türk Ceza Kanunumuzun 144. maddesi şu şekildedir:
Malvarlığına Karşı Suçlar – Hırsızlık – Daha az cezayı gerektiren haller
Madde 144 – (1) Hırsızlık suçunun;
a) Paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde,
b) Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla,
işlenmesi halinde, şikayet üzerine, fail hakkında iki aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur.
Başlık
TCK’nın 144. maddesinin ait olduğu bölüm başlık ismi şu şekildedir: İKİNCİ KİTAP: Özel Hükümler – İKİNCİ KISIM: Kişilere Karşı Suçlar – ONUNCU BÖLÜM: Malvarlığına Karşı Suçlar
Madde başlığı şu şekildedir: Daha az cezayı gerektiren haller
Gerekçe
Türk Ceza Kanunu’nun 144. maddesinin gerekçesi şu şekildedir:
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METNİN GEREKÇELERİ
a) Madde 205. Maddede, hafif hırsızlık halleri düzenlenmiş ve bu hallerde soruşturma ve kovuşturma yapılması mağdurun şikayetine bağlı tutulmuş, re’sen yapılacak işlemlerin yaratabileceği sakıncaların giderilmesi istenmiştir.
Hafif hırsızlık hallerinden birincisi kullanma hırsızlığıdır. Suçun oluşması bazı koşullara tabi tutulmuştur.
Bu hırsızlık şeklinin oluşması için failin alma hareketini yaparken malı kullandıktan sonra iade etmek maksadını önceden taşıması şarttır. Bu itibarla failde özel bir kastın bulunması gerekmektedir. Fail malı fiilen iade ettiği veya zilyedin kolaylıkla bulabileceği bir yere bıraktığında kendisindeki özel kast meydana çıkmış olur. Ancak failde söz konusu özel kast bulunmakla beraber henüz malı iade etmeden yakalanacak olursa, özel kastın tespiti halinde yine de bu hafif hırsızlık hali gerçekleşmiş bulunur. Bu tür hırsızlık halinde kullanmanın her halde kısa sayılacak bir süre devam etmesi temel koşuldur. Birkaç gün kullandıktan sonra iade halinde bu madde uygulanmayacaktır.
(2) numaralı bentte müşterek veya iştirak halinde mülkiyete konu olan bir malın çalınması durumu düzenlenmiştir. Suçun bu şeklinin oluşması için failin malın hukuki durumunu bilmesi gerekir. Kendi hissesine isabet eden kısmı alması halinde haksız bir yararın sağlanmadığı ve fiilin, olsa olsa, kendiliğinden hak alma suçunu teşkil ettiği düşünülebilir. Hırsızlıkta gözetilen yararın “haksız” olmasının şart olmadığı kabul edildiği ve müşterek veya iştirak halinde mülkiyette hisse oranının ve bu hisseye giren malın tür ve miktarını belirlemenin zorunluluğu göz önüne alınarak böyle bir durumda da hafif hırsızlık halinin oluşacağı kabul edilmiştir.
Maddenin (3) numaralı bendi, ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için bir mal hakkında hırsızlık suçunun icrasını hafif hırsızlık saymaktadır. Ağır ve acil ihtiyaç, örneğin hasta olan çocuk için ilaç çalınması, açlık nedeni ile gıda maddesi çalınması gibi halleri kapsar. Yoksa tepsilerce baklavanın yenilmesi veya götürülmesi halinde bu madde uygulanamaz.
Bu haller dışında, failin çaldığı malı iade veya tazmin etmesi esasen etkin pişmanlık halini oluşturacağından 39 uncu madde uygulanacaktır.
Maddenin son fıkrası, hafif hırsızlığın bütün şekillerinin soruşturma ve kovuşturmasını şikayete bağlı tutmuştur.
b) Madde 459. Madde, bir kimsenin iddia ettiği bir hakkı, yetkili makamlar aracılığı ile almak yerine, eşya üzerinde bizzat güç sarfı suretiyle hakkını elde etme çabasını cezalandırmaktadır. Bu suçu benzerlerinden ayıran husus, failin iddia ettiği hakkını almak maksadıyla yani özel bir kastla hareket etmiş bulunmasıdır.
İkinci fıkra, suçun kişilere karşı tehdit veya cebir ve şiddet kullanılması suretiyle işlenmesi halinde nasıl ceza verileceğine ilişkin bulunmaktadır.
Üçüncü fıkrada tehdidin silahla, cebir ve şiddetin dövmek veya yaralamak suretiyle meydana gelmesi ve bu dövme veya yaralamanın, 145 inci maddenin dördüncü fıkrasından daha ağır bir netice doğurmaması halinde belirlenecek cezaya ilişkindir. Dövme veya yaralama, fıkradakinden daha ağır bir netice doğurursa fail bu fiilinden dolayı ayrıca cezalandırılacaktır.
Dördüncü fıkrada, failin iddia ettiği hakkı ispat etmesi hali cezayı azaltıcı neden olarak kabul edilmiştir.
Son fıkrada, suçun soruşturulması ve kovuşturulmasının şikayete bağlı olduğu açıklanmıştır. Suç re’sen soruşturulması ve kovuşturulması gereken diğer bir cürümle birlikte işlendiğinde ise re’sen kovuşturma yapılacaktır.
ADALET KOMİSYONU RAPORU
Madde metninde, hırsızlık suçunun temel şekline göre daha az cezayı gerektiren halleri tanımlanmıştır.
(a) bendinde müşterek veya iştirak halinde mülkiyete konu olan bir malın çalınması durumu düzenlenmiştir. Suçun bu şeklinin oluşması için failin malın hukuki durumunu bilmesi gerekir.
Keza, (b) bendinde, hırsızlık suçunun bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın tahsili amacıyla işlenmesi, bu suçun temel şekline göre daha az cezayı gerektiren bir hal olarak kabul edilmiştir.
Bu iki halde de soruşturma ve kovuşturmanın yapılması, mağdurun şikayetine tabi tutulmuştur.
TBMM Kabul Metni
144 üncü maddeyi okutuyorum:
Daha az cezayı gerektiren hâller
MADDE 144. – (1) Hırsızlık suçunun;
a) Paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde,
b) Bir hukukî ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla,
İşlenmesi hâlinde, şikâyet üzerine, fail hakkında iki aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
BAŞKAN – Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.