NOT: Bu sayfadaki Yargıtay kararı, yargitay.gov.tr sitesinde yer aldığı şekilde aynen paylaşılmıştır. Sayfada ek olarak yönlendirici linkler ve yorumlar bulunmaktadır.
Karardan önemli kesitler: 1) Uyuşmazlık, ortak gider sebebiyle başlatılan icra takibine yapılan itirazın iptali davasında, davalının site yönetiminin kusuruna dayalı tazminat alacağının takas define konu edilip edilemeyeceği hususuna ilişkindir.
2) Bu açıklamalar ışığında kanun yararına temyize konu olan esas konunun takas defin de alacakların aynı nitelikte olması hususundan ne anlaşılması gerektiğidir. 6089 sayılı Kanunu’n 139. maddesi birinci fıkrasında yer alan ” … miktar para veya özdeş diğer edimleri … ” ifadesi takasın diğer şartı olan karşılıklı alacakların aynı cinsten olma şartını ortaya koymaktadır. Edimlerin konularının aynı cinsten olmasından, “borçlanılan edimlerin ifada birbirlerinin yerine geçebilecek nitelikle olması” anlaşılmalıdır.
| Karar Sayısı: | Yargıtay 5. Hukuk Dairesi, 2022/15773 E. ve 2023/703 K. |
| Mahkemesi: | İstanbul Anadolu 5. Sulh Hukuk Mahkemesi |
| Dava Türü: | İtirazın iptali davası |
| Hüküm: | Kanun Yararına Bozma |
| İlgili Kanun Maddeleri: | Takastan anlaşılması gereken borçlanılan edimlerin ifada birbirlerinin yerine geçebilecek nitelikle olması |
| Anahtar Sözcükler: | Apartman ortak gider, takas talebi |
| Taraflar: | Davacı: Site Yönetimi Davalı: Site Sakini |
| Karar Tarihi: | 24.01.2023 |
Yargıtay Kararı
Taraflar arasında, İlk Derece Mahkemesinde görülen itirazın iptali davasında davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince kesin olarak verilen kararın kanun yararına temyizen incelenmesi Adalet Bakanlığı tarafından istenilmiş olmakla; Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü;
DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; site ortak giderinin tahsili amacıyla başlatılan icra takibine borçlu tarafından yapılan itirazın iptalini talep etmiştir.
CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; ödenmemiş ortak gider borcunun bulunmadığını, ayrıca davacı site yönetiminin kusuru nedeniyle uğradıkları zarar bedelinin icra takibinde talep edilen alacak ile takas edilmesini talep ederek, takas-mahsup definde bulunmuş ve davanın reddini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen karan ile davanın kabulüne kesin olarak karar verilmiştir. Mahkeme gerekçesinde; davalının, sitede bulunan açılır kapanır kapının bozuk olması nedeniyle telefonunun düşüp kırılması sonucu telefon bedeli kadar alacağına yönelik takas talebinde bulunduğu, ancak asıl alacağın 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun (634 sayılı Kanun) 20. maddesinden kaynaklanan malikin ortak giderlere katlanma borcu olmasına karşın davalının takasa konu alacağının tazminata ilişkin olup aynı türden kaynaklanan alacaklar olmadığı bu nedenle de dava sebeplerinin farklı olması nedeniyle takas talebinin hükme esas alınmadığı belirtilmiştir.
KANUN YARARINA TEMYİZ
A, Kanun Yararına Temyiz Yoluna Başvuran
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararının kanun yararına temyizen incelenmesi Adalet Bakanlığı tarafından istenilmiştir.
B. Temyiz Sebepleri
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (6098 sayılı Kanun) 139. maddesinin birinci fıkrasında iki kişinin, karşılıklı olarak bir miktar para veya özdeş diğer edimleri birbirine borçlu olmaları halinde, her iki borç muaccel ise her birinin alacağını borcuyla takas edebileceği düzenlenmiş, aynı maddenin ikinci fıkrasında alacaklardan birinin çekişmeli olması halinde dahi takas ileri sürülebileceği belirtilmiştir. Şu
halde mahkemece, davalının ileri sürdüğü takas definin konusunun da davacının talebi gibi para olduğu gözetilip takas definin diğer şartlarının somut olayda bulunup bulunmadığı gözetilip sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle davanın kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı bulunduğundan hükınü kanun yaranna temyiz ettiklerini belirtmişlerdir.
C. Gerekçe
Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ortak gider sebebiyle başlatılan icra takibine yapılan itirazın iptali davasında, davalının site yönetiminin kusuruna dayalı tazminat alacağının takas define konu edilip edilemeyeceği hususuna ilişkindir.
İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 363. maddesinin birinci fıkrası uyarınca ilk derece mahkemelerinin kesin olarak verdikleri kararlar ile istinaf incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlarına karşı, yürürlükteki hukuka aykırı bulunduğu ileri sürülerek Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına temyiz yoluna başvurulur.
Temyiz talebi Yargıtay’ca yerinde görüldüğü takdirde, 6100 sayılı Kanun’un 363. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca karar kanun yararına bozulur ve bu bozma, kararın hukuki sonuçlarını ortadan kaldırmaz.
6098 sayılı Kanun’un “Takas” kenar başlıklı 139. maddesi “İki kişi, karşılıklı olarak bir miktar para veya özdeş diğer edimleri birbirine borçlu oldu/dan takdirde, her iki borç muaccel ise her biri alacağım borcuyla takas edebilir. Alacaklardan biri çekişmeli olsa bile takas ileri sürülebilir. Zamanaşımına uğramış bir alacağın takası, ancak takas edilebileceği anda henüz zamanaşımına uğramamış olması koşuluyla ileri sürülebilir.” hükmünü içermektedir.
Değerlendirme
6089 sayılı Kanun’un 139. maddesi uyarınca iki kişi karşılıklı olarak bir miktar parayı veya konulan itibari ile aynı türden malı birbirine borçlu oldukları takdirde, her iki borç muaccel ise iki tarafın her biri borcunu alacağı ile takas edebilir. Sonuçta her iki borç da az olanı oranında sona erer. Takas edilecek alacaklar aynı nitelikte, aynı türden olmalıdır. Borçlar doğdukları anda aynı türden olabileceği gibi, sonradan da aynı türden olabilirler. Ancak takas hakkının kullanıldığı anda, mutlaka aynı türden olmaları zorunludur. Takas için gerekli olan bir diğer şart da alacağın muaccel olmasıdır. Alacaklı tarafından zaman itibarıyla ifası istenebilir bir borç olması gerekir. Takas edilecek alacağın muaccel olması, buna karşılık asıl alacağın (karşı taraf asıl alacağının) sadece ifa edilebilir bulunması yeterlidir. Takas hakkını ileri sürenin alacağı, dava edilebilir bir alacak olmalıdır. Takası ileri süren tarafın alacağının tartışmalı olması, takas ileri sürülmesine engel değildir.
2. Bu açıklamalar ışığında kanun yararına temyize konu olan esas konunun takas defin de alacakların aynı nitelikte olması hususundan ne anlaşılması gerektiğidir. 6089 sayılı Kanunu’n 139. maddesi birinci fıkrasında yer alan ” … miktar para veya özdeş diğer edimleri … ” ifadesi takasın diğer şartı olan karşılıklı alacakların aynı cinsten olma şartını ortaya koymaktadır. Edimlerin konularının aynı cinsten olmasından, “borçlanılan edimlerin ifada birbirlerinin yerine geçebilecek nitelikle olması” anlaşılmalıdır.
Mahkemece, karşılıklı edimlerin bir miktar para olduğu gözetilmeksizin sadece aynı hukuki nedene bağlı alacakların takas define konu edilebileceği yanılgısı ile yapılan yargılamada davalının takas definin değerlendirilmesi bu nedenle doğru görülmemiştir.
KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Adalet Bakanlığının 6100 sayılı Kanun’un 363. maddesinin birinci fıkrasına dayalı kanun yararına temyiz isteminin kabulü ile kararın sonuca etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA,
Dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına gönderilmesine, 24.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
