Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar; “usulü kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (9.5.1960 gün ve 21/9 sayılı YÎBK).
Mahkemenin, Yargıtay’ın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usulü kazanılmış hak doğabileceği gibi bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usulü kazanılmış hak gerçekleşebilir.
Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usulü kazanılmış hak oluşturur (4.2.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
Somut olayda, mahkemece Yargıtay bozma kararına uyulmuştur. Kural olarak, bozma kararına uymakla orada belirtilen biçimde işlem yapılması gerekir. Lehine bozma yapılan taraf bakımından, yararına doğan kazanılmış hak doğrultusunda işlem yapılması, mahkeme için zorunludur. Diğer taraftan bozma dışında kalan kısımlar kesinleşir. Bozma kararına uymaya karar veren mahkemenin, bozma gereklerini tam olarak yerine getirmesi gerekir. (7. HD. 15.06.2006-1950/1965 (YKD 2007/10 sf. 1852)
Dava, muris muvazaası hukuksal sebebine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Davanın kabulüne ilişkin karar Dairece “dava dilekçesinde belirtilen ve itiraza uğramayan dava değeri üzerinden davacı yararına avukatlık parsına hükmedilmesi gereği belirtilerek bozulmuş, yerel mahkemece bozmaya uyulmakla davanın kabulüne karar verilmiştir… Hükmüne uyulan bozma ilamında mahkemece kurulan kararın diğer bölümleri benimsenmiş sadece dava dilekçesinde gösterilen dava değeri üzerinden avukatlık parasına hükmedilmesi gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozmaya uyulmuş, bozma kapsamı dışında kalan hususlar kesinleşmiştir. Bozmaya uyulmakla dava tarafları yararına usulü kazanılmış hak meydana gelir ve bozmada işaret edildiği şekilde hüküm oluşturulması zorunludur. (1. HD. 19.04.2006-1672/4418) (YKD 2006/12 sf. 1908)
“Maddi hata, taraflar yararına usulü kazanılmış hak oluşturmaz. (HGK 04.11.2009-13/370-480) (YKD 2010/5 sf. 781)
Bozma kararına uyulmakla kararın lehine olduğu taraf yararına kazanılmış hak doğar. Bozma kararının dışında kalan hususlar kesinleşmiş olur. (7. HD. 17.07.2008-2404/3236) (YKD 2009/4 sf. 664)
