Davaların Ayrılması Süreci – Dosyanın Ayrılması Ne Demektir?

Davaların ayrılması, başka bir adıyla dosyaların ayrılması ne anlama gelmektedir? Mahkemenin dosyaları ayırması süreci nasıl işler?

DAVALARIN AYRILMASI

Mahkeme, yargılamanın iyi bir şekilde yürütülmesini sağlamak için, birlikte açılmış veya sonradan birleştirilmiş davaların ayrılmasına, davanın her aşamasında, talep üzerine veya re’sen (kendiliğinden) karar verebilir. Bu durumda mahkeme, ayrılmasına karar verilen davalara bakmaya devam eder (HMK. md. 167).

Davaların tefrikine (ayrılmasına) karar vermek, mahkemenin takdirine tabidir. Kural budur. Ancak, bazı hallerde tefrik (ayırma) kararı verilmesi zorunluluk arz eder. Örneğin, birden fazla işçi, tek bir dilekçeyle “İş Sözleşmesinin Feshinin İptali Davası” ile “İşe İade Davası”nı birlikte açmış bulunsalar, bu davalar birlikte görülemez, Mahkemece tefrik (ayırma) kararı verilmeli, davalar ayrı esaslara kaydolarak ayrı ayrı görülmelidir.

Zorunlu dava arkadaşlığında da tefrik (ayırma) kararı verilemez.

Davaların Tefriki (Ayrılması) Prosedürü

Davaların ayrılması kararı, mahkemece ya re’sen ya da taraflardan birinin talebiyle verilebilir. Tefrik (ayırma) istemi dilekçeyle de olabilir, duruşmada (tutanağa geçirilerek) sözlü beyanla da olabilir.

Dosyaların ayrılması kararı, davanın her aşamasında verilebilir (HMK. md. 167)

Ayırma Kararının Hukukî Sonuçları ve Kanun Yolları

Dava dosyalarının tefriki (ayrılması) kararı, (ya da tefrik isteminin reddi kararı), esasa ilişkin bir nihâî (son) karar değildir.
Bu sebeple:

• Aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde görülmekte olan davalar yönünden verilen “ayırma hususundaki İlk Derece Hukuk Mahkemesi Kararları”na karşı “İstinaf Yolu”na;
• “Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi Kararları” na karşı ise “Temyiz Yolu” na (ancak hükümle birlikte) gidilebilir.

Fakat bu husus, tek başına, Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’nde hükmün kaldırılarak “Esastan İncelenme”; Yargıtay’da ise “Bozma Sebebi” oluşturmaz (HMK. md. 168). Mahkeme, ayrılmasına karar verilen davaları görmeye devam eder (HMK. md. 167). Ancak, dikkatten kaçırılmamalıdır ki, birleşen davaların tefriki halinde, ayrılan dosya, geldiği mahkemeye geri gönderilmez. Birleştirildiği davaya bakan Mahkemede ayrı bir esas numarasına kaydedilerek o dosyaya da bakılmaya devam edilir.

Avukat Saim İNCEKAŞ – Adana Avukatlık ve Hukuk Ofisi