Adli Tatil Hakkında Kapsamlı Rehber

Adli Tatil Nedir?

Yargı kurumlarının kanunda belirlenen acil işler dışında diğer işleri belirli bir süreliğine askıya aldığı 20 Temmuz ile 31 Ağustos arasındaki zaman dilimine adli tatil denir.

Adli Tatil Ne Zaman Başlar ve Ne Zaman Biter?

Ceza ve hukuk işlerini gören makam ve mahkemeler 20 Temmuzdan 31 Ağustosa kadar çalışmaya ara verirler. Ara verilen faaliyetlere bir eylülde başlanır. Adli tatilin ne zaman başlayıp ne zaman bittiği konusu dava dosyalarında büyük önem arz etmektedir. Zira dava dosyasında dikkat edilmesi gereken süreler adli tatilin başlangıç ve bitişine göre hesaplanacaktır.

Örneğin avukat olan şahsım tarafından bir dava dosyamda sunacağım cevap dilekçesinin süresinin bitimi adli tatil içerisine denk geliyor ise, bu sürenin otomatik olarak adli tatil bitiş tarihi olan 1 Eylül’den itibaren 1 hafta daha uzatıldığını hesaplar ve bu şekilde notumu alırım. Tabii şunu da belirtmek gerekir ki; her ne kadar cevap süresi 1 Eylül’e kadar uzamış olsa da siz cevap dilekçesini sunmak için 1 Eylül’ü beklemek zorunda değilsiniz. Mahkemeler adli tatilde tebligat hazırlama ve çıkartma gibi işlemleri yapmaya devam ederler. Bu nedenle cevap dilekçesini adli tatil içerisinde sunmanızda bir sakınca yoktur. İnsiyatif size daha doğrusu temsil ettiğiniz müvekkilinize aittir.

Adli Tatilde Hangi İşler Yapılır?

Adli tatil 20 Temmuz’da başlar, 31 Ağustos’a kadar devam eder. Yeni adli yıl 1 Eylülde başlar. Bu süre zarfında kural olarak yargılama ile ilgili işlemler yapılamaz. Mahkemeler ara verir. Aşağıda maddeler halinde belirttiğimiz iş ve işlemler dışındaki tüm işlemler adli tatil süresince askıya alınır:

• Adli tatilde, kural olarak mahkemelerdeki dava ve işlere bakılamaz.
• İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alın­ması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi.
• Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler.
• Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları.
• Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle işçilerin açtıkları davalar.
• Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybın­dan doğan iptal işleri.
• İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandı­rılmasına ilişkin işler ve davalar.
• Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler.
• Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler.
• Çekişmesiz yargı işleri.
• Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görül­mesine karar verilen dava ve işler.

Adli tatilde görülecek işleri yukarıda maddeler halinde belirtmiş olduk. Şimdi ise adli tatil ve adli tatilde görülen işler hakkında tarafımıza sıkça sorulan soruları ele alalım.

Adli Tatilde İşleyecek Süreler Hakkında Bilgi ve Örnekler

• Soybağına ilişkin davalarda artık adli tatilde görülecek işler arasında sayılmıştır. Bu nedenle örneğin babalık davası artık adli tatilde görülen davalardandır.
• Taraflar anlaşır ise veya diğer tarafın yokluğunda görülen bir dava ise hazır olan tarafın talebi üzerine, az yukarıda saydığımız iş ve davalara bakılması adli tatilden sonraya bırakılabilir.
• Adli tatilde görülecek olan dava ve işlere nöbetçi mahkemeler bakar.
• İstinaf/temyiz ve karar düzeltme incelemelerine de adli tatilde bakılır.
• Adli tatilde, yukarıdaki fıkralarda gösterilenler dışında kalan dava ve işlerle ilgili olarak verilen dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ile bunlara karşı verilen cevap dilekçelerinin ve dosyası işlemden kaldırılan davaları yenileme dilekçelerinin alınması, ilam verilmesi, her türlü tebligat, dosyanın başka bir mahkemeye, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya gönderilmesi işlemleri de yapılır.
• Adli tatile tabi olan dava ve işlerde, bu Kanunun tayin ettiği sürelerin bitmesi tatil zamanına rastlarsa, bu süreler ayrıca bir karara gerek olmaksızın adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılmış sayılır.
• Örneğin 10 Ağustosta başlayan iki haftalık sürenin bitim tarihi 24 Ağustos günü akşam mesai saa­ti sonudur. Ancak bu tarih tatil zamanına rastladığından süre 1 Eylül’den itibaren başlar, yani 7 Eylül günü mesai saati bitiminde sona erer.
• Ancak; 28 Ağustos günü başlayan iki haftalık sürenin bitim tarihi, adli tatil içinde olmadığından süre normal olarak 11 Eylül günü mesai saati bitiminde biter.
• Adli tatilde zayi belgesi verilebilir. Zayi belgesi talebi çekişmesiz bir dava türü olduğundan dolayı adli tatilde görülmesi gereklidir.

Sulh Hukuk Mahkemesi Davaları Adli Tatilde Görülür Mü?

Bir başka durumda yine Sulh Hukuk Mahkemeleri’nde görülecek davalar adli tatilde görülmesi gereken davalardan sayılmamıştır. Bu nedenle Sulh Hukuk davalarındaki süreler de adli tatilin bitiminden itibaren 1 hafta uzatılır.

Açılmamış Bir Davada Adli Tatil Zamanaşımını Keser Mi?

Adli tatil, ancak açılmış bulunan dava ve işlere uygulanır. Henüz açılmamış bir dava, iş veya ta­lep için süreler uygulanmaz ve bunlar adli tatil sırasında yapılmalıdır. Aksi halde zamanaşımı sü­resi dolar ve hak düşürücü süre geçer.

Adli Tatilde Cevap Dilekçesini Ne Zaman Sunmalıyım?

Adli tatilde görülmeyecek işler için süreler 7 Eylül’e kadar uzatılmış sayılır. Eğer ki son günü adli tatile denk gelen cevap dilekçenizi 8 Eylül’de sunarsanız bu dilekçeniz süreleri ihlal ettiği nedeniyle kabul görmeyecektir. Bundan başka dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise dilekçe süresinin uzatılması için dilekçe süresinin adli tatil içerisinde son bulması gerekmektedir. Bu uygulama adli tatil içerisinde tebliğ olunan evrakların da adli tatilin son gününe kadar uzatılacağı anlamına gelmez. (6)Bu detaya dikkat etmeyen bir avukat veya vatandaş hak kaybına uğrayabilecektir. Bu tarz örnekler yargıtay kararlarında mevcuttur.(7) (8)

Adli Tatil Kanun Maddeleri

Hukuk işleriyle uğraşan daireler için adli tatile ilişkin düzenlemeler HMK’da (Hukuk Muhakamesi Kanunu), ceza işleri ile uğraşan daireler için CMK(Ceza Muhakemesi Kanunu), idari yargı daireleri için İYUK adli tatil ile ilgili kanun maddelerini içermektedir. İlgili kanun maddeleri şu şekildedir:

Hukuk Muhakemeleri Kanunu

ADLİ TATİL SÜRESİ
MADDE 102 – (1) Adli tatil, her yıl yirmi temmuzda başlar, otuz bir ağustosta sona erer. Yeni adli yıl bir eylülde başlar.”

MADDE 103– (1) Adli tatilde, ancak aşağıdaki dava ve işler görülür:

a) İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alınması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi.
b) Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, Velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler.
c) Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları.
ç) Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle işçilerin açtıkları davalar.
d) Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybından doğan iptal işleri.
e) İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin işler ve davalar.
f) Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler.
g) Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler.
ğ) Çekişmesiz yargı işleri.
h) Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler.

(2) Tarafların anlaşması halinde veya dava bir tarafın yokluğunda görülmekte ise hazır olan tarafın talebi üzerine, yukarıdaki iş ve davalara bakılması, adli tatilden sonraya bırakılabilir.
(3) Adli tatilde, yukarıdaki fıkralarda gösterilenler dışında kalan dava ve işlerle ilgili olarak verilen dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ile bunlara karşı verilen cevap dilekçelerinin ve dosyası işlemden kaldırılan davaları yenileme dilekçelerinin alınması, ilam verilmesi, her türlü tebligat, dosyanın başka bir mahkemeye, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya gönderilmesi işlemleri de yapılır.
(4) Bu madde hükümleri, bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay incelemelerinde de uygulanır.

MADDE 104– (1) Adli tatile tabi olan dava ve işlerde, bu Kanunun tayin ettiği sürelerin bitmesi tatil zamanına rastlarsa, bu süreler ayrıca bir karara gerek olmaksızın adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılmış sayılır. (2)

Ceza Muhakemesi Kanunu 

Adli tatil

MADDE 331 –

(1) Ceza işlerini gören makam ve mahkemeler her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuzbir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler.
(2) Soruşturma ile tutuklu işlere ilişkin kovuşturmaların ve ivedi sayılacak diğer hususların tatil süresi içinde ne suretle yerine getirileceği, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
(3) Tatil süresince bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay, yalnız tutuklu hükümlere ilişkin veya Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunu gereğince görülen işlerin incelemelerini yapar.
(4) Adli tatile rastlayan süreler işlemez. Bu süreler tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış sayılır.

İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU

Sürelerle İlgili Genel Esaslar

Madde 8 –  Bu Kanunda yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır.

Çalışmaya ara verme

Madde 61 – 

1. Bölge idare, idare ve vergi mahkemeleri her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuzbir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler.Ancak, yargı çevresine dahil olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu il merkezi dışında kalan idare ve vergi mahkemeleri çalışmaya ara vermeden yararlanamazlar. Bu mahkemeler, 62 nci maddedeki sınırlamaya tabi olmaksızın görevlerine devam ederler.

2. Ara verme süresi içinde; bölge idare mahkemesi başkanının önerisi üzerine, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, her bölge idare mahkemesi merkezinde idare ve vergi mahkemesi başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek üç hakimin katıldığı bir nöbetçi mahkeme kurulur. Nöbetçi kalanlardan en kıdemli başkan, yoksa en kıdemli üye nöbetçi mahkemenin başkanlığını yapar.

3. Çalışmaya ara vermeden yararlanamayanlar ve nöbetçi kalanların yıllık izin hakları saklıdır.

Nöbetçi mahkemenin görevleri

Madde 62 –

Nöbetçi mahkeme çalışmaya ara verme süresi içinde aşağıda yazılı işleri görür:
a) Yürütmenin durdurulmasına ve delillerin tespitine ait işler,
b) Kanunen belli süre içinde karara bağlanması gereken işler.

Kaynak:

Hukuk Muhakemeleri Kanununun 103/1-c maddesi uyarınca nüfus kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin davalar adli tatilde görülecek dava ve işlerden olup bu davalara ait kararların tebliğinde ve sürelerin işlemesinde 104. madde uygulanmaz. (8. Hukuk Dairesi 2017/2147 E., 2017/7313 K.)

Onbeş günlük karar düzeltme süresinin son günü adli tatile rastladığı hallerde sürenin adli tatilin bittiği bir eylül tarihinden itibaren bir hafta uzayacağı gözetilmelidir.(Esas : 2017/20-2873 Karar : 2017/1449, Tarih : 29.11.2017)

Hasımsız zayi belgesi verilmesi istemine ilişkin talep çekişmesiz yargı işi niteliğinde olup, dava adli tatil içerisinde de görülebilir mahiyettedir.(Esas : 2012/12713, Karar : 2013/7558, Tarih : 17.04.2013)

Somut olayda da; davalı vekiline tebligat Ağustos ayında (adli tatil içinde) yapılmış olduğundan temyiz süresi adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılmış sayılacaktır, zira; 1086 sayılı HUMK’nın 176. maddesinin 10. fıkrası uyarınca Sulh Mahkemelerindeki davaların adli tatilde de görüleceğinin belirtilmesi nedeniyle önceki yasa döneminde adli tatil içerisinde dolan temyiz süreleri artık yeni yürürlüğe girmiş bulunan 6100 sayılı HMK’nın 103. maddesinde sulh mahkemelerindeki davaların adli tatilde görülecek davalar arasında sayılmamış olması nedeniyle aynı yasanın 104. maddesi uyarınca adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzayacağından davalı vekilinin temyiz dilekçesinin süresinde olduğu oyçokluğu ile kabul edilerek uyuşmazlığın esasının görüşülmesine geçilmiştir.(Esas : 2012/11-1096, Karar : 2013/382, Tarih : 20.03.2013.)

Davacı vekiline, hüküm 18.07.2012, davalının temyiz dilekçesi ise, 16.08.2012 tarihinde tebliğ edilmiştir. HMK’nun 102. maddesine göre 2012 yılında adli tatil 20.07.2012 tarihinde başlayıp 31.08.2012 tarihinde sona ermektedir. HMK’nun 104. maddesinde ise kanunun tayin ettiği sürelerin bitmesi adli tatil zamanına rastlarsa bu sürelerin ayrıca bir karara gerek olmaksızın adli tatilinbittiği günden itibaren bir hafta uzatılacağı düzenlenmiştir. Davacı vekiline yapılan tebligatlar dikkate alındığında davacı vekilinin temyiz süresinin 07.09.2012 tarihinde dolduğu anlaşılmaktadır. Ancak davacı vekili tarafından hüküm 11.09.2012 tarihinde temyiz edilmiştir. (Esas : 2012/13149, Karar : 2013/3888, Tarih : 19.03.2013)

HMK 104. maddesinde tebligatın adli tatilde yapılması halinde değil, temyiz süresinin adli tatil içinde bitmesi halinde temyiz süresi bir hafta uzar.(Esas : 2012/4643, Karar : 2012/8315, Tarih : 17.05.2012)

Somut olayda; Mahkemenin gerekçeli kararı 22.08.2011 Pazartesi günü davacı vekiline tebliğ edilmiş, 15 günlük temyiz süresi 06.09.2011 Salı günü sona ermiş, temyiz talebine ilişkin dilekçe ise 12.09.2011 Pazartesi günü verilmiştir. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 175. maddesi uyarınca adli tatil, her yılın eylül ayının beşinci günü sona erer. Dolayısıyla, yeni adli yıl, o yılın altı eylül günü başlar. Somut olaydaki gibi, 15 günlük temyiz süresinin bittiği 06.09.2011 gününün resmi tatil günü de olmaması nedeniyle 177. madde uyarınca yedi günlük uzama böylesi bir durumda söz konusu olamaz. Olayda, temyiz dilekçesi 12.09.2011 Pazartesi günü verilmiş olmakla, yasal süre içerisinde verilmemiştir ve bu nedenle davacı vekilinin temyiz dilekçesinin de reddi gerekir.(Esas : 2011/18053, Karar : 2012/3482, Tarih : 21.02.2012)

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 432. maddesinin birinci fıkrası hükmünce temyiz süresi onbeş gündür. Dosya içeriğinden ilamın temyiz eden davalıya 22/08/2011’de tebliğ edilmiş olduğu ve temyiz dilekçesinin 12/09/2011’de kaydedildiği görülmektedir. Her ne kadar tebliğ adli ara vermede yapılmışsa da temyiz süresinin bitmesinin adli ara vermeye rastlamaması karşısında burada aynı kanunun 177. maddesi hükmü uygulanmaz.(Esas : 2011/14426, Karar : 2011/13129, Tarih : 08.12.2011)

Avukat Saim İNCEKAŞ Adana Avukatlık ve Hukuk Ofisi