TMK 792. Madde
Türk Medeni Kanunumuzun 792. maddesi şu şekildedir:
TAŞINMAZ LEHİNE İRTİFAK HAKKI – Hükümleri – Değişiklikler – Bölünme – Yararlanan taşınmazın bölünmesi
Madde 792 – Yararlanan taşınmazın parsellere bölünmesi halinde kural, irtifak hakkının her parsel yararına devam etmesidir.
Ancak, durum ve koşullara göre irtifak hakkı yalnız bir parselin yararına kullanılabiliyorsa, yüklü taşınmazın maliki diğer parseller için irtifak hakkının terkinini isteyebilir.
Tapu sicil memuru, bu istemi irtifak hakkı sahibine bildirir ve onun bir ay içinde itiraz etmemesi halinde irtifak hakkını terkin eder.
Başlık
TMK 792. maddesinin ait olduğu bölüm başlık ismi şu şekildedir: DÖRDÜNCÜ KİTAP: EŞYA HUKUKU – İKİNCİ KISIM: SINIRLI AYNİ HAKLAR – BİRİNCİ BÖLÜM: İRTİFAK HAKLARI VE TAŞINMAZ YÜKÜ – BİRİNCİ AYIRIM: TAŞINMAZ LEHİNE İRTİFAK HAKKI
Madde başlığı şu şekildedir: TAŞINMAZ LEHİNE İRTİFAK HAKKI – Hükümleri – Değişiklikler – Bölünme – Yararlanan taşınmazın bölünmesi
Gerekçe
Türk Medeni Kanunu 792. maddesinin gerekçesi ise şu şekildedir:
Eski Kanunun 715 inci maddesini karşılamaktadır.
Hüküm değişikliği yoktur. Madde İsviçre Medeni Kanununun 743 üncü maddesine uygun olarak üç fıkra halinde düzenlenmiştir. Konu ve kenar başlıklarıyla birlikte, kaynak Kanun da göz önünde tutularak, arılaştırılmak suretiyle yeniden kaleme alınmıştır. Bu konuda, yürürlükteki maddenin ikinci cümlesindeki “bu haktan fiilen yalnız bir kısım istifade edebiliyorsa” ifadesi, “durum ve koşullara göre irtifak hakkı yalnız bir parselin yararına kullanılabiliyorsa” biçiminde değiştirilmiştir. Bu değişikliğe gidilmesinin nedeni terkini isteme açısından, sadece “fiilen kullanamama”nın değil, bunun yanında olayın diğer somut özelliklerinin de değerlendirmeye katılması gerektiği düşüncesine dayanmaktadır.
Maddenin birinci fıkrasında sözü edilen “taşınmazın parsellere bölünmesi” ifadesindeki “parsel” sözcüğü mutlaka 3402 sayılı Kadastro Kanunu kapsamında, ve anlamındaki “parsel” şeklinde anlaşılmamalıdır. Bu Kanun kapsamına girmeyen “parseller” de buraya girer. Hukukumuz açısından “parsel” sözcüğü, Tapu Sicil Tüzüğünde de (m.65-68) kullanılmıştır.
7 Haziran 1994 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tapu Sicil Tüzüğünün 65 ve 68 inci maddelerinde bir taşınmaz malın ayrılmasında (ifrazında) her yeni parça için “parsel” sözcüğünü kullanmış olması ve yurdumuzun kadastrosunun tamamlanması halinde tüm taşınmazların da teknik olarak parsel şeklinde anılacağı hususları göz önünde tutularak; maddenin birinci fıkrasında “taşınmazın parçalara bölünmesi” şeklindeki bu ifade yerine, “taşınmazın parsellere bölünmesi” ifadesine yer verilmesi uygun görülmüştür. Bu nedenledir ki, maddede geçen “parsel” sözcüğünün mutlaka kadastro görmüş bir taşınmazı anlatmadığı, henüz kadastrosu tamamlanmamış yerlerde maddenin öngördüğü anlamdaki bölünmeler sonucu oluşan parçaları da içerdiği unutulmamalıdır.
