TMK 282. Madde
Türk Medeni Kanunumuzun 282. maddesi şu şekildedir:
Genel olarak soybağının kurulması
Madde 282 – Çocuk ile ana arasında soybağı doğumla kurulur.
Çocuk ile baba arasında soybağı, ana ile evlilik, tanıma veya hakim hükmüyle kurulur.
Soybağı ayrıca evlat edinme yoluyla da kurulur.
Başlık
TMK 282. maddesinin ait olduğu bölüm başlık ismi şu şekildedir: İKİNCİ KISIM: HISIMLIK – BİRİNCİ BÖLÜM: SOYBAĞININ KURULMASI
Madde başlığı şu şekildedir: Genel olarak soybağının kurulması
Gerekçe
Türk Medeni Kanunu 282. maddesinin gerekçesi ise şu şekildedir:
Yürürlükteki Kanunda mevcut olmayan bu madde yazılırken, kaynak İsviçre Medeni Kanununda yapılan 1976 tarihli değişiklik örnek alınmıştır (md.252). Hüküm, çocuk ile ana ve baba arasındaki soybağının hukuken nasıl kurulacağını düzenleyen ve ayrıca evlat edinen ile evlat edinilen arasında da sözleşmeden doğan bir soybağının kurulabileceğine işaret eden, genel bir giriş hükmüdür.
Maddenin birinci fıkrası, aslında doğal ve hukuki bir gerçeği dile getirmekle birlikte, bir medeni kanunun soybağını düzenleyen hükümlerinde, çocuk ile baba arasında olduğu gibi, çocuk ile ana arasındaki soybağının da nasıl kurulduğunu açıklayan bir hükmün bulunması gerekliliğini yerine getirmektedir. Maddenin kenar başlığı da zaten “Genel olarak soybağının kurulmasıdır ve bu genel hükümde, çocuk ile baba arasındaki soybağının nasıl kurulduğu meselesinden önce, çocuk ile ana arasındaki soybağının nasıl kurulduğu meselesinin açıklanması uygun görülmüştür. Böylece birinci fıkra, “çocuğun anası, onu doğuran kadındır” şeklindeki doğal hukuk ilkesinin Kanunun soybağına ilişkin hükümlerinin en başında açıkça ifade edilmesini sağlamaktadır. Bu ilke, yürürlükteki Kanunda, “sahih olmayan nesep” açısından 290 ıncı maddede zikredilmektedir.
İkinci fıkrada, çocuk ile baba arasındaki soybağının kurulmasını sağlayan hukuki olaylar sayılmaktadır. Buna göre, çocuk ile babası arasındaki soybağının hukuken doğmasına veya kurulmasına kaynaklık eden hukuki olaylar, seçenek olarak, evlilik, tanıma veya hakim kararıdır. Fıkradaki “evlilik” terimi, hem çocuğun doğduğu sırada ana ile baba (veya babalığı karine olarak kabul edilen koca) arasında mevcut olan evliliği, hem de çocuk doğduktan sonra ana ve baba arasında yapılan evliliği kapsamakta ve “Kocanın Babalığı” başlığını taşıyan ikinci Ayırımda düzenlenmektedir. Baba ile çocuk arasında soybağının kurulmasını sağlayan diğer hukuki olaylar, bir başka ifadeyle tanıma ve hakim kararı (babalık hükmü) ise Üçüncü Ayırımda düzenlenmektedir.
Maddenin üçüncü fıkrasında ise, sözleşmeden doğan (akdi) soybağının kurulmasını sağlayan “evlat edinme”, soybağının kurulmasını sağlayan bir başka kaynak olarak zikredilmektedir. Evlat edinmeye ilişkin hükümler, Dördüncü Ayırımda yer almaktadır.
ALT KOMİSYON RAPORU
- Tasarının 282 nci maddesine, kiralık anneler bakımından özel hüküm getirilmesine ilişkin Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin önerisi doğrultusunda son fıkra olarak “Özel kanun hükümleri” saklıdır.” fıkrası ilave edilmiştir.
ADALET KOMİSYONU RAPORU
- Tasarının 282 nci maddesinin ikinci fıkrasında “soybağı” kelimesinden sonra yer alan “;” “,” olarak değiştirilmiştir.
