TMK 255. Madde
Türk Medeni Kanunumuzun 255. maddesi şu şekildedir:
Paylaşmalı Mal Ayrılığı – Katkıdan doğan hak
Madde 255 – Eşlerden birinin ölümü halinde, paylaşma konusu olan mallar arasında ev eşyası veya eşlerin birlikte yaşadıkları konut varsa; sağ kalan eş, bunlar üzerinde kendisine miras ve paylaşmadan doğan hakkına mahsup edilmek ve yetmezse bir bedel eklenmek suretiyle mülkiyet hakkı tanınmasını isteyebilir.
Haklı sebeplerin varlığı halinde sağ kalan eşin veya ölenin diğer yasal mirasçılardan birinin istemi üzerine, mülkiyet yerine intifa veya oturma hakkı tanınmasına da karar verilebilir.
Sağ kalan eş, mirasbırakanın bir meslek veya sanat icra ettiği ve altsoyundan birinin aynı meslek veya sanatı icra etmesi için gerekli olan bölümlerde bu hakları kullanamaz. Tarımsal taşınmazlara ilişkin miras hükümleri saklıdır.
Başlık
TMK 255. maddesinin ait olduğu bölüm başlık ismi şu şekildedir: DÖRDÜNCÜ AYIRIM: PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI
Madde başlığı şu şekildedir: Paylaşmalı Mal Ayrılığı – Ölüm halinde aile konutu ve eşyalar
Gerekçe
Türk Medeni Kanunu 255. maddesinin gerekçesi ise şu şekildedir:
Bu madde İsviçre Medeni Kanununun yeni 612 a maddesine paralel olarak kaleme alınmıştır. Aynı hükmün paylaşmalı mal ayrılığı rejiminde de tekrar edilmesinde yarar görülmüştür.
Madde evliliğin ölümle son bulması halinde sınırlı düzenleme getirmektedir. Bu durumda diğer mirasçıların taksim isteminde bulunmaları sonucunda sağ kalan eşin ortak konuttan çıkmak zorunda kalması veya ev eşyasının elinden alınması suretiyle mağdur edilmesini önlemek üzere eşe bir tür yasal önalım hakkı tanınmış, sağ kalan eşin bunlar üzerinde kendisine miras ve paylaşmadan doğan hakkına mahsup edilmek suretiyle mülkiyet hakkı tanınmasını isteyebileceği öngörülmüştür. Bunlar da yetmezse eksik kalan kısmı tamamlayacağı tabiidir.
Sağ kalan eşin diğer mirasçıların ortak konut ve ev eşyası üzerindeki miras hisselerini ödeyebilecek durumda olmaması ya da bunların mülkiyet hakkını istemesinin kendisi ya da diğer yasal mirasçılar için elverişli olmaması mümkündür. Bu durumda maddenin ikinci fıkrası uyarınca sağ kalan eş mülkiyet yerine intifa veya oturma hakkı tanınmasını isteyebilecektir. Ölenin diğer yasal mirasçıları da eş için aynı yönde istemde bulunabilecektir.
Maddenin son fıkrası sağ kalan eşin belli koşullar altında burada öngörülen haklarını kullanamayacağını öngörmüştür. Bu durum, konut ya da ev eşyası üzerinde miras bırakanın bir meslek veya sanat icra etmekte olması ve altsoyundan birinin aynı meslek ve sanatı icra etmeleri halinde ortaya çıkabilir. Maddenin son cümlesi ile, tarım arazilerinin miras yoluyla taksimine ilişkin hükümler saklı tutulmuştur.
ADALET KOMİSYONU RAPORU
– Tasarının 255 inci maddesi “tereke malları” ile ilgili değildir. Bu maddede paylaştırmalı mal ayrılığı rejiminde, eşlerden birinin ölümü halinde “paylaştırmaya tabi olan malın” sağ kalan eşe özgülenmesi söz konusudur. Tasarının 255 ve 652 nci maddeleri arasındaki farkın ortaya konulması için bu fıkrada yer alan “tereke malları” ifadesi yerine “paylaşma konusu olan mallar” ifadesi konulmuş, maddenin ikinci fıkrasındaki “diğer yasal mirasçılarının” ibaresi 652 nci maddedeki değişikliğe paralel olarak ifade bütünlüğünü sağlamak amacıyla “diğer yasal mirasçılarından birinin” şeklinde değiştirilmiştir.
