Türk Medeni Kanunu Madde 2

Türk Medeni Kanunu Madde 2, hukuk sistemimizin temel ilkelerinden biri olan dürüstlük kuralı ve hakkın kötüye kullanılmasının yasaklanmasını içerir. Bu madde, bireylerin haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük ve iyi niyet kurallarına uygun hareket etmesini zorunlu kılar. Yani, bir kişinin sahip olduğu hakları, başkalarına zarar verecek şekilde veya adaletsiz bir avantaj sağlamak amacıyla kullanması hukuka aykırıdır. Bu madde dürüst bir hukuk düzeninin teminatı niteliğindedir.

Türk Medeni Kanunu Madde 2 Tam Metni

Türk Medeni Kanunumuzun “Hukukî ilişkilerin kapsamı; Dürüst davranma” başlıklı 2. maddesinin tam metni şu şekildedir:

TMK Madde 2:Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır.

Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.

Maddenin bağlı olduğu başlık ise şu şekildedir:

Madde Başlığı:Hukukî ilişkilerin kapsamı; Dürüst davranma

Madde Gerekçesi

Türk Medeni Kanunu 2. maddesinin meclis görüşmeleri esnasında okunan gerekçesi şu şekildedir:

Yürürlükteki Kanunun 2. maddesini karşılamaktadır.

Maddenin konu başlığı “Medeni hakların şümulü” yerine “Hukuki ilişkilerin kapsamı” şeklinde değiştirilmiştir. Gerçekten de yürürlükteki Kanunun 2 ve 3. maddelerinde kişilerin medeni haklarının kapsamı değil, kişilerin hukuk ilişkilerinde hakları kazanmaları ile borçlarını ifa etmelerinin kapsamı düzenlenmiştir. Bu sebeple 2, 3 ve 4 üncü maddelerin konu başlığı olarak “Hukuki ilişkilerin kapsamı” deyimi kullanılmıştır.

Yürürlükteki Kanunun 2 nci maddesinde, kişilerin haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymakla yükümlü oldukları düzenlenmektedir. Gerek öğretide, gerek yargı kararlarında bu maddenin “doğruluk ve dürüstlük kurallarına” ilişkin genel ilkeyi ortaya koyduğu kabul edilmektedir. Maddenin içerik ve amacına uygun olarak kenar başlığı bu sebeple, “Dürüst davranma” olarak değiştirilmiştir. Bu deyim, bir sonraki maddede yer alan sübjektif iyiniyet ile bu maddede düzenlenen iyiniyeti birbirinden ayırt etmeye hizmet etmesi bakımından da daha isabetli görülmüştür.

Madde içerisinde de iyiniyet sözcüğü yerine “dürüstlük kurallarına uymak” ifadesi kullanılmıştır. Maddenin ifadesi arılaştırılmak suretiyle daha anlaşılır bir şekle sokulmuştur. Maddede, ayrıca ödevi de ifade edecek şekilde geniş anlamda “borç” ibaresine yer verilmiştir.

İlgili Önemli Yargı Kararları

  • Hakkın Kötüye Kullanılması: Yargıtay, bir hakkın sadece hak sahibinin çıkarlarına zarar verilmek amacıyla kullanılması durumunda, bu hakkın kötüye kullanıldığına ve Medeni Kanun Madde 2’ye aykırı olduğuna karar vermiştir. Örneğin, bir kişi başkasının malvarlığına zarar verme kastıyla haksız ve dürüstlük kuralına aykırı bir şekilde işlem yapıyorsa, bu durum hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilir.
  • Dürüstlük Kuralı: Yargıtay, taraflar arasındaki hukuki ilişkide dürüstlük kuralına uyulmasının zorunlu olduğunu vurgulamıştır. Bu nedenle, bir sözleşmenin yapılması veya sona erdirilmesi aşamalarında dürüstlük kurallarına uygun hareket edilmemişse, yapılan işlemin geçersiz olabileceği hükmüne varılmıştır.
  • İyi Niyetin Sınırları: Yargıtay kararlarında, iyi niyetin sınırlarının Medeni Kanun Madde 2’de belirtilen dürüstlük kurallarıyla belirlendiği vurgulanır. Bir kimse, başka bir kişinin hakkına zarar vermemek koşuluyla iyi niyetli olduğunu ispat edebilir; ancak bu iyi niyetin kötüye kullanılması, ilgili hakkın geçerliliğini ortadan kaldırabilir.
  • Haksız Zenginleşme: Bir kişinin, karşı tarafın mağduriyeti pahasına haksız yere kazanç sağlaması durumunda, Yargıtay, bu kazancın dürüstlük kuralına aykırı olduğunu ve geri alınması gerektiğini belirtir. Bu tür durumlarda, hakkın kötüye kullanılması yasağı kapsamında mağduriyetin giderilmesi için karar verilir.
  • Hak Arama Hakkının Sınırlanması: Yargıtay, hak arama özgürlüğünün kötüye kullanılması halinde, örneğin davaların sırf karşı tarafa zarar verme amacıyla açılması durumunda, bu tür eylemlerin Medeni Kanun Madde 2 kapsamında değerlendirileceğini belirtmiştir. Bu tür işlemler, hakkın kötüye kullanılması yasağı kapsamında reddedilmiştir.

İlgili Kanunlar

  • Türk Borçlar Kanunu
  • İcra ve İflas Kanunu
  • Türk Ceza Kanunu

Hukuk Genel Kurulu Kararları

  • Büyük Genel Kurul 2019/5 E, 2022/1 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2019/58 E, 2022/40 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2020/279 E, 2022/3 K
  • Büyük Genel Kurul 2020/11 E, 2021/4 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/893 E, 2021/1499 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2018/17 E, 2021/1426 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2018/634 E, 2021/1171 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2020/35 E, 2021/317 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2016/1900 E, 2021/324 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/2487 E, 2020/799 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/1251 E, 2020/673 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2020/94 E, 2020/358 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2019/808 E, 2020/504 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/1870 E, 2020/365 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2019/26 E, 2020/291 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/27 E, 2020/225 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/914 E, 2020/197 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/2618 E, 2020/184 K
  • Hukuk Genel Kurulu2017/410 E, 2020/189 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/693 E, 2020/98 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/2065 E, 2020/46 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/656 E, 2020/57 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2016/1419 E, 2019/1183 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/2613 E, 2019/1191 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2016/922 E, 2019/1188 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/827 E, 2019/689 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/2009 E, 2019/587 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/1321 E, 2019/415 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2018/889 E, 2018/1939 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/2265 E, 2017/1435 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/1200 E, 2017/890 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2015/3545 E, 2017/892 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2017/637 E, 2017/757 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2015/1588 E, 2017/784 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2014/2375 E, 2017/258 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2014/2492 E, 2017/11 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2014/1424 E, 2016/842 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2015/1247 E, 2016/527 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2014/611 E, 2016/492 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2015/53 E, 2016/211 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2015/831 E, 2016/201 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2015/308 E, 2016/140 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2014/324 E, 2015/2787 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2014/367 E, 2015/2594 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2015/2692 E, 2015/2487 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2014/560 E, 2015/2371 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2013/2425 E, 2015/2022 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2013/2206 E, 2015/1324 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2013/2302 E, 2015/1313 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2013/1754 E, 2015/1235 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2013/2206 E, 2015/1235 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2015/212 E, 2015/1200 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2013/1831 E, 2015/1198 K
  • Hukuk Genel Kurulu 2013/2060 E, 2015/1185 K

Danıştay Kararları

  • Danıştay 8. Daire 2018/3442 E, 2022/3149 K
  • Danıştay 12. Daire 2013/725 E, 2013/8623 K
  • Danıştay 3. Daire 2007/696 E, 2008/1865 K
  • Danıştay 8. Daire 2004/1570 E, 2004/3441 K
  • Danıştay 1. Daire 1990/262 E, 1990/299 K

Yazar Hakk覺nda: Avukat Saim İncekaş

Saim İncekaş, Adana Barosu'na kayıtlı bir avukattır. 2016 yılından bu yana Merkezi Adana'da bulunan ve kurucusu olduğu İncekaş Hukuk Bürosu'nda çalışmaktadır. Yüksek lisans derecesi ile hukuk eğitimini tamamladıktan sonra bu alanda birçok farklı çalışma yürütmüştür. Özellikle aile hukuku, boşanma, velayet davaları, çocuk hakları, ceza davaları, ticari uyuşmazlıklar, gayrimenkul, miras ve iş hukuku gibi alanlarda uzmandır. Saim İncekaş, sadece Adana Barosu'nda değil, aynı zamanda Avrupa Hukukçular Derneği, Türkiye Barolar Birliği ve Adil Yargılanma Hakkına Erişim gibi dernek ve kuruluşlarda da aktif olarak görev almaktadır. Bu sayede, hukukun evrenselliği konusundaki farkındalık ve hukuk sistemine olan güveni arttırmaya yönelik birçok çalışmada yer almaktadır. Randevu ve Ön Görüşme İçin WhatsApp Üzerinden Hemen İletişime Geçin

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir