TCK 305. Madde
Türk Ceza Kanunumuzun 305. maddesi şu şekildedir:
Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar – Temel milli yararlara karşı faaliyette bulunmak için yarar sağlama
Madde 305 – (1) (Değişik fıkra: 29.06.2005 – 5377 S.K/Madde 38) Temel milli yararlara karşı fiillerde bulunmak maksadıyla veya bu nedenle, yabancı kişi veya kuruluşlardan doğrudan doğruya veya dolaylı olarak kendisi veya başkası için maddi yarar sağlayan vatandaşa ya da Türkiye’de bulunan yabancıya, üç yıldan on yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adli para cezası verilir. Yarar sağlayan veya vaat eden kişi hakkında da aynı cezaya hükmolunur.
(2) (Değişik fıkra: 29.06.2005 – 5377 S.K/Madde 38) Fiilin savaş sırasında işlenmiş olması halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(3) Suç savaş hali dışında işlendiği takdirde, bu nedenle kovuşturma yapılması Adalet Bakanının iznine bağlıdır.
(4) Temel milli yararlar deyiminden; bağımsızlık, toprak bütünlüğü, milli güvenlik ve Cumhuriyetin Anayasada belirtilen temel nitelikleri anlaşılır.
Başlık
TCK’nın 305. maddesinin ait olduğu bölüm başlık ismi şu şekildedir: İKİNCİ KİTAP: Özel Hükümler – DÖRDÜNCÜ KISIM: Millete ve Devlete Karşı Suçlar ve Son Hükümler – DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar
Madde başlığı şu şekildedir: Temel milli yararlara karşı faaliyette bulunmak için yarar sağlama
Gerekçe
Türk Ceza Kanunu’nun 305. maddesinin gerekçesi şu şekildedir:
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METNİN GEREKÇELERİ
Madde 359. Madde, genel olarak temel milli yararları korumakta ve bunlara karşı eylemlerde bulunmak üzere yarar elde edilmesini cezalandırmaktadır. “Temel milli yarar” kavramının gerek içerik gerek kapsamı itibarıyla çok geniş olabileceği bilinmektedir. Bu bakımından maddenin son fıkrası kısıtlayıcı bir ölçüt olarak kaleme alınmıştır.
Bu nedenle, “kanunsuz suç olmaz” ilkesini kabul etmiş bulunan Türk ceza hukuku sisteminde “temel milli yarar”a karşı eylemde bulunma maksadının belirlenmesi bazen duraksamalara neden olabilir. Ancak maddenin son fıkrası duraksamaların giderilmesine olanak verecek niteliktedir.
Suçun maddi unsuru bir para veya yarar veya vaat kabul etmektir. Ancak bu kabulün belirli temel milli yararlara karşı eylemlerde bulunmak amacıyla gerçekleşmesi gereklidir. Para veya yarar kabul etmek veya vaat kabul edilmesi suçun tamamlanması için yeterlidir; ayrıca fiilen temel milli yararlara karşı eylemde bulunmuş olmak suçun oluşması için zorunlu değildir.
Madde, failde özel kast aramaktadır: Maddi unsur, temel milli yararlara karşı eylemlerde bulunmak üzere gerçekleştirilecektir.
Yukarıda açıklandığı üzere madde, genel olarak, temel milli yararlara karşı eylemleri cezalandırmaktadır. Bu itibarla kanunda temel milli yararların ihlali ayrıca özel hükümlerle korunmuş bulunduğu hallerde o hükümlerin uygulanması gerekecektir.
Bu nedenle birinci fıkrada “fiil daha ağır bir cürüm oluşturmuyorsa” ibaresine yer verilmiştir.
Maddenin ikinci fıkrasında suçun savaş sırasında işlenmiş olması ağırlaştırıcı neden sayılmıştır. Esasen savaş sırasında “temel milli yarar”ın saptanmasında hiçbir zorluk da bulunmaz; zira artık ölçü vardır: Savaş çabalarını ihlal edici ve zaferin kazanılmasını engelleyici her eylem temel milli yararlara karşı sayılmak gerekecektir.
İkinci fıkrada ise, basın ve yayın yoluyla propaganda yapmak üzere para veya yarar veya vaat kabul edilmiş ise ceza artırılacaktır: Para, yarar veya vaat kabulü suretiyle bugün Türk askerinin Kıbrıs’tan çekilmesi veya bu konuda Türkiye aleyhine bir çözüm yolunun kabulü için veya sırf Türkiye’ye zarar vermek maksadıyla, tarihsel gerçeklere aykırı olarak, Birinci Dünya Savaşı sonrasında Ermenilerin soy kırımına uğradıklarının basın ve yayın yoluyla propagandasının yapılması gibi.
Maddenin üçüncü fıkrası, “temel milli yarar” kavramının belirlenmesinde isabet sağlamak ve gereksiz kovuşturmalara yer bırakmamak üzere suçun kovuşturulmasını barış zamanında Adalet Bakanının iznine bağlamıştır.
Maddenin son fıkrası, temel milli yararlardan nelerin anlaşılması gerektiğini göstermektedir. Bu fıkra Fransız Ceza Kanununun 410-1 ve izleyen maddelerinden esinlenerek kaleme alınmıştır. Fransız Kanunu, belirttiği bazı suçların temel milli yararlara ilişkin bulunmasını suçun unsuru saymış ve bu nedenle temel milli yararların neler olduğunu bu maddelerinde tanımlamıştır. Böylece Fransız Kanunu temel milli yararlara yönelik her hareketi suç saymamakta bazı suçların cezalandırılması için bu yararlara zarar olasılığını aramakla ve bu nedenle temel milli yararların ne olduğunu tanımlamaktadır.
Tasarının bu maddesi ise kavramı, son fıkrasındaki tanımın çerçevesinde kısıtlamakta ve bu değerlere karşı harekette bulunmak için yarar sağlanmasını suç saymaktadır. Söz gelimi doğal çevreye zarar verici hareketler, gezinmek, ormanı yakmak üzere yarar sağlayan kişi, fiili daha ağır bir suç oluşturmuyorsa, bu maddeye göre cezalandırılacaktır.
ADALET KOMİSYONU RAPORU
Madde, genel olarak temel milli yararları korumakta ve bunlara karşı fiillerde bulunmak üzere yarar elde edilmesini cezalandırmaktadır. “Temel milli yarar” kavramının gerek içerik gerek kapsamı itibarıyla çok geniş olabileceği bilinmektedir. Bu bakımdan maddenin son fıkrası kısıtlayıcı bir ölçüt olarak kaleme alınmıştır.
Bu nedenle, “kanunsuz suç olmaz” ilkesini kabul etmiş bulunan Türk ceza hukuku sisteminde “temel milli yarar”a karşı eylemde bulunma maksadının belirlenmesi bazen duraksamalara neden olabilir. Ancak maddenin son fıkrası duraksamaların giderilmesine olanak verecek niteliktedir.
Suçun maddi unsuru, para gibi bir yarar kabul etmektir. Ancak bu kabulün belirli temel milli yararlara karşı eylemlerde bulunmak amacıyla veya bu nedenle gerçekleşmesi gereklidir. Sağlanan yararı kabul etmek suçun tamamlanması için yeterlidir; ayrıca fiilen temel milli yararlara karşı eylemde bulunmuş olmak, suçun oluşması için zorunlu değildir.
Madde, failde kastın ötesinde belli bir amacın varlığını aramaktadır: Maddi unsur, temel milli yararlara karşı eylemlerde bulunmak amacıyla gerçekleştirilecektir.
Yukarıda açıklandığı üzere madde, genel olarak, temel milli yararlara karşı eylemleri cezalandırmaktadır. Bu itibarla kanunda temel milli yararların ihlali ayrıca özel hükümlerle korunmuş bulunduğu hallerde o hükümlerin uygulanması gerekecektir.
Maddenin ikinci fıkrasında suçun savaş sırasında işlenmiş olması, daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hal sayılmıştır. Esasen savaş sırasında “temel milli yarar”ın saptanmasında hiçbir zorluk da bulunmaz; zira artık ölçü vardır: Savaş çabalarını ve zaferin kazanılmasını engelleyici her fiil temel milli yararlara karşı sayılmak gerekecektir.
Keza, bu fıkraya göre, basın ve yayın yoluyla propaganda yapmak üzere para veya yarar veya vaat kabul edilmiş ise ceza artırılacaktır: Para, yarar veya vaat kabulü suretiyle bugün Türk askerinin Kıbrıs’tan çekilmesi veya bu konuda Türkiye aleyhine bir çözüm yolunun kabulü için veya sırf Türkiye’ye zarar vermek maksadıyla, tarihsel gerçeklere aykırı olarak, Birinci Dünya Savaşı sonrasında Ermenilerin soykırıma uğradıklarının basın ve yayın yoluyla propagandasının yapılması gibi.
Maddenin üçüncü fıkrası, “temel milli yarar” kavramının belirlenmesindeki tereddütleri gidermek ve gereksiz kovuşturmalara yer bırakmamak için, suçun kovuşturulmasını barış zamanında Adalet Bakanının iznine bağlamıştır.
Maddenin son fıkrası, temel milli yararlardan nelerin anlaşılması gerektiğini göstermektedir. Bu fıkra, Fransız Ceza Kanunundan esinlenilerek kaleme alınmıştır. Fransız Kanunu, belirttiği bazı suçların temel milli yararlara ilişkin bulunmasını suçun unsuru saymış ve bu nedenle temel milli yararların neler olduğunu tanımlamıştır. Böylece Fransız Kanunu temel milli yararlara yönelik her hareketi suç saymamakta, bazı suçların cezalandırılması için bu yararlara zarar olasılığını aramakta ve bu nedenle temel milli yararların ne olduğunu tanımlamaktadır.
Bu madde ise, söz konusu kavramı, son fıkrasındaki tanımın çerçevesinde sınırlandırmakta ve bu değerlere karşı harekette bulunmak için yarar sağlanmasını suç saymaktadır.
TBMM Kabul Metni
306 ncı maddeyi 305 inci madde olarak okutuyorum:
Temel millî yararlara karşı hareket
MADDE 305. – (1) Temel millî yararlara karşı fiillerde bulunmak maksadıyla veya bu nedenle, yabancı kişi veya kuruluşlardan doğrudan doğruya veya dolaylı olarak kendisi veya başkası için yarar sağlayan vatandaşa, üç yıldan on yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası verilir. Yarar sağlayan veya vaat eden kişi hakkında da aynı cezaya hükmolunur.
(2) Fiilin savaş sırasında işlenmiş ya da yararın basın ve yayın yoluyla propaganda yapmak için verilmiş veya vaat edilmiş olması hâlinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(3) Suç savaş hâli dışında işlendiği takdirde, bu nedenle kovuşturma yapılması Adalet Bakanının iznine bağlıdır.
(4) Temel millî yararlar deyiminden; bağımsızlık, toprak bütünlüğü, millî güvenlik ve Cumhuriyetin Anayasada belirtilen temel nitelikleri anlaşılır.
BAŞKAN- Madde üzerinde verilmiş 1 adet önerge vardır. Önergeyi okutup işleme alacağım.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan Türk Ceza Kanunu Tasarısının 305 inci maddesinin birinci fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.
Haluk İpek
Ali Topuz
Orhan Eraslan
Ankara
İstanbul
Niğde
Mehmet Soydan
Sabri Varan
Hatay
Gümüşhane
Temel millî yararlara karşı hareket
Madde 305- (1) Temel millî yararlara karşı fiillerde bulunmak maksadıyla veya bu nedenle, yabancı kişi veya kuruluşlardan doğrudan doğruya veya dolaylı olarak kendisi veya başkası için maddî yarar sağlayan vatandaşa, üç yıldan on yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası verilir. Yarar sağlayan veya vaat eden kişi hakkında da aynı cezaya hükmolunur.
BAŞKAN- Komisyon önergeye katılıyor mu?
ADALET KOMİSYONU SÖZCÜSÜ RAMAZAN CAN (Kırıkkale)- Takdire bırakıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN- Hükümet?..
ADALET BAKANI CEMİL ÇİÇEK (Ankara)- Katılıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN- Gerekçeyi okutuyorum:
Gerekçe:
Değişiklikle, temel millî yararlara aykırı davranmak amacıyla sağlanacak yararın maddî nitelikte olması gerektiği vurgulanmıştır.
BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Komisyonun takdire bıraktığı, Hükümetin katıldığı önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.
Kabul edilen önerge istikametinde 305 inci maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.