Ceza davası neticesinde beraat eden sanık lehine vekalet ücretine hükmedilir. Eğer sanık avukatıyla özel bir sözleşme yapmamış ise hükmedilen bu vekalet ücreti avukata aittir. Peki beraat halinde Hazine’den alınmak üzere hükmedilen avukatlık ücreti nasıl alınır? Bunun için iki farklı seçenek mevcuttur. Şöyle ki:
- Ceza davasının görüldüğü yerdeki Başsavcılıktan dilekçeyle talep edilebilir.
- Hazine veya Başsavcılığa karşı icra takibi açılabilir.
Öncelikle belirtmem gerekir ki 2024 yılı itibariyle benim tercih ettiğim seçenek icra takibi açarak beraat vekalet ücretini tahsil etmektir. Zira bu sayede hem icra vekalet ücretine hak kazanıyorsunuz hem de alacağınıza faiz işletebiliyorsunuz. Seçenekleri yakından inceleyelim, avantaj ve dezavantajları nedir değerlendirelim.
1) Başsavcılıktan Talep Etmek
Hak kazandığınız beraat vekalet ücretini bir talep dilekçesi hazırlayarak beraat kararının verildiği yerde bulunan Başsavcılığa sunabilirsiniz. Başsavcılığa direkt başvuru yapmak için gerekli evraklar şu şekildedir:
- Talep dilekçesi
- Gerekçeli mahkeme kararı
- Kesinleşme şerhi
Hemen belirtelim ki icra takibi açmak için idareye yani Başsavcılığa ön başvuru yapma zorunluluğunuz bulunmuyor.
2) Hazineye veya Başsavcılığa İcra Takibi Açmak
Beraat vekalet ücretini almak için icra takibi açmak da sık başvurulan bir yöntemdir. Bu noktada icra takibinin Hazineye mi yoksa Başsavcılığa karşı mı açılacağı sorusu akıllara gelir. Uygulamada her ikisine karşı da icra takibi açıp problemsiz bir şekilde vekalet ücretini bizzat tahsil ettim. Hazineyi taraf gösterirseniz Hazine doğrudan ilgili Cbs’ye gönderiyor. Biraz dolaşıyor evrakınız, başka bir farkı yok. Kısacası doğru olan Başsavcılığa karşı icra takibini başlatmaktır. Adalet Bakanlığı da bu yönde görüş bildirmiş, beraat vekalet ücretlerinin kararı veren mahkemenin bulunduğu yerdeki Başsavcılıktan talep edilmesi gerektiğini belirtmiştir.(Görüşün tam metni yazının devamındadır)
Bu çerçevede icra takibini örnek olarak “Adana Cumhuriyet Başsavcılığı İdari İşler Müdürlüğüne” karşı başlatabilirsiniz. Başsavcılığın vergi numarasını öğrenmek için idari işler birimine ulaşabilirsiniz.
Beraat vekalet ücretini icraya koyma aşamasına dair en sık sorulan soruları cevaplandıralım:
– Ceza mahkemesinin kararı kesinleşmeden hak kazandığım beraat vekalet ücretini icraya koyabilir miyim?
Evet, beraat hükmüne ilişkin ceza mahkemesi kararları kesinleşmeden icra edilebilir. Ancak uygulamada ödemeyi yapmakla görevli memurların ödeme yapmamak için çeşitli bahaneler sunarak kesinleşme şerhini talep ettiğine tanık oluyoruz.
– Takibi açarken makbuz kesmeli miyim?
Para yatmadıkça makbuz kesmenizi önermiyorum. Ödeme yapılacağı zaman savcılık icra dairesinden kapak hesabı isteyecek, ardından sizden makbuz isteyecek, vergi kesintilerini yapıp sonrasında ise sizin hesabınıza reddiyat yapılacak. Kesinti yapılan vergiler ise sizin adınıza devlete ödenecek.
– Beraat vekalet ücreti alacağına faiz işletilebilir mi?
İcra takibinde kesinleşme tarihinden itibaren işletmek kaydıyla yıllık oranda yasal faiz isteyebilirsiniz.
– Ne kadar sürede ödenir?
İlamın icrası yoluyla icra takibi yapıldığında ortalama olarak 6-7 ay içerisinde beraat vekalet ücreti icra dairesi kasasına ödeniyor.
– Takip açarsam ek olarak icra vekalet ücreti de talep edebilir miyim?
Evet, beraat vekalet ücretini icra yoluyla tahsile giderseniz ek olarak icra vekalet ücretine de hak kazanıyorsunuz.
– Beraat vekalet ücreti alacağım vergi borcuna mahsup edilir mi?
Beraat vekalet ücreti ödenirken herhangi bir mahsup yapılmıyor.
– Beraat kararı ilçe mahkemesinde verildi, ilçeye mi yoksa ilçenin bağlı olduğu il Başsavcılığını mı borçlu göstereceğim?
İlçe eğer mülhakat adliye ise bağlı bulunduğu Başsavcılık. Bu her zaman ilçenin bağlı bulunduğu ilde değildir, bazen yakındaki bir başka ilçedir. Eğer kendi içerisinde Başsavcılık teşkilatı mevcut ise kendisine gönderiliyor.
Türkiye Barolar Birliği’nin Duyurusu
Türkiye Barolar Birliği’nin 07.02.2022 Tarihli Duyurusu:
Ankara, 07.02.2022, BARO BAŞKANLIĞI, DUYURU NO:2022/13
Konu: Adli ve İdari Yargı Birimlerince Hazine Aleyhine Hükmedilen Ödemeler Hakkında.
İlgi (a): Birliğimizin 28.06.2019 tarih 2019/44 sayılı duyurusu.
İlgi (b): Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’ndan alınan 28.01.2022 günlü 156/387 sayılı yazı
İlgi (a) duyurumuza eklenen Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın 21.06.2019 günlü 1764 sayılı yazısında;
“1-) 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca beraat eden sanık lehine hükmedilen vekalet ücreti ödemeleri Bakanlığımız Mahkemeler Bütçesinin ’03.4 Görev Giderleri’ tertibine tahsis edilen ödeneklerden karşılanmakta olup, mahkeme kararı ile Hazine’den alınarak sanığa verilmesine hükmedilen vekalet ücretinin beraat kararını veren mahkemenin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ödendiği,
2-) Sanık hakkında beraat kararı verilmesi ve lehine vekalet ücreti ödenmesine bölge adliye mahkemesi tarafından hükmedilmesi durumunda da, söz konusu vekalet ücretinin istinafa konu olan davanın ilk derece yargılamasının yapıldığı mahkemenin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ödendiği,
3-) Sulh ceza hakimliklerinde değişik iş kapsamında görülen ve trafik denetlemelerinden kaynaklanan idari para cezalarına itirazdan doğan vekalet ücretlerinin, dava konusu olan idari para cezası tutanağını düzenleyen (Belediye Başkanlığı, Jandarma Komutanlığı, Emniyet Müdürlüğü, Bölge Trafik İstasyon Amirliği v.b.) birimin bütçe yönünden bağlı olduğu kurumca ödendiği,
4-) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararı gereğince ödenmesi gereken tazminat, vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin Bakanlığımız İnsan Hakları Dairesi Başkanlığınca ödendiği,
5-) Haksız tutuklama ve gözaltı kararları nedeniyle açılan tazminat davaları sonucunda hükmedilen tazminat ve yargılama giderlerinin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ödendiği,
6-) Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvurular sonucunda kamu idareleri aleyhine hükmedilen tazminat ve yargılama giderlerinin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ödendiği” hususları bildirilmiş idi.
Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’ndan alınan ilgi (b) yazı uyarınca adli ve idari yargı birimlerince Hazine aleyhine hükmedilen ödemelere ilişkin halen yaşanan sorunların çözümü için;
1-) Adli ve idari yargı birimlerince Hazine aleyhine hükmedilen ödemelere yönelik başvurular ile icra takip işlemlerinin duyurumuz ekinde gönderilen Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın yazısına uygun olarak yapılması gerektiği,
2-) Beraat eden sanık lehine hükmedilen vekalet ücreti ödemelerine yönelik icra takip işlemlerinde ve serbest meslek makbuzu düzenlemelerinde beraat kararını veren mahkemenin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığının vergi kimlik numarasının kullanılması gerektiği ve vergi kimlik numaralarının ilgili adliye ile irtibata geçilerek temin edilebileceği hususlarının dikkate alınması talep edilmiştir.
Konunun Baronuz mensubu meslektaşlarımıza duyurulmasını rica ederim.
Saygılarımla.
Avukat R. Erinç SAĞKAN
Türkiye Barolar Birliği Başkanı
Eki: Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın 28.01.2022 tarih 156/387 sayılı yazısı (Tam metni aşağıdadır.)
Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın 28.01.2022 tarih 156/387 sayılı yazısı:
ADALET BAKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı, 28.01.2022
Sayı: E-99343242-841.02.09-156/387
Konu: İlama Bağlı Borç Ödemeleri
TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ BAŞKANLIĞINA
İlgi: 21.06.2019 tarihli ve 99343242-307/1764 sayılı yazımız.
İlgi yazımızda; kırtasiyeciliğin ve zaman kaybının önlenerek ödemelerin daha hızlı gerçekleştirilmesi için adli ve idari yargı birimlerince Hazine aleyhine hükmedilen ödemelere ilişkin başvuruların hangi kamu idaresine yapılması gerektiği hususuna yer verilmiştir.
Bahsi geçen yazımız ile;
1-) 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca beraat eden sanık lehine hükmedilen vekalet ücreti ödemeleri Bakanlığımız Mahkemeler Bütçesine tahsis edilen ödeneklerden karşılanmakta olup, mahkeme kararı ile Hazine’den alınarak sanığa verilmesine hükmedilen vekalet ücretinin beraat kararını veren mahkemenin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ödendiği,
2-) Sanık hakkında beraat kararı verilmesi ve lehine vekalet ücreti ödenmesine bölge adliye mahkemesi tarafından hükmedilmesi durumunda da, söz konusu vekalet ücretinin istinafa konu olan davanın ilk derece yargılamasının yapıldığı mahkemenin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ödendiği,
3-) Sulh ceza hakimliklerinde değişik iş kapsamında görülen ve trafik denetlemelerinden kaynaklanan idari para cezalarına itirazdan doğan vekalet ücretlerinin, dava konusu olan idari para cezası tutanağını düzenleyen (Belediye Başkanlığı, Jandarma Komutanlığı, Emniyet Müdürlüğü, Bölge Trafik İstasyon Amirliği v.b.) birimin bütçe yönünden bağlı olduğu kurumca ödendiği,
4-) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararı gereğince ödenmesi gereken tazminat, vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin Bakanlığımız İnsan Hakları Dairesi Başkanlığınca ödendiği,
5-) Haksız tutuklama ve gözaltı kararları nedeniyle açılan tazminat davaları sonucunda hükmedilen tazminat ve yargılama giderlerinin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ödendiği,
6-) Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvurular sonucunda kamu idareleri aleyhine hükmedilen tazminat ve yargılama giderlerinin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ödendiği hususunda baro başkanlıklarının ve avukatların bilgilendirilmesi talep edilmiştir.
Ancak mevcut durumda avukatlar tarafından gerek ödeme talebini içerir başvuruların gerekse icra takip işlemlerinin yanlış kamu idarelerine yapılmaya devam ettiği tespit edilmiştir. Özellikle beraat eden sanık vekalet ücreti ödemelerinin beraat kararını veren mahkemenin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ödendiğinin bildirilmesine rağmen; bu ödemelere yönelik başvurular yanlış kamu idarelerine yapılmakta veya icra takip işlemlerinde borçlu olarak beraat kararını veren mahkemenin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığı gösterilmesi gerekirken Başkanlığımız gösterilmekte ve Başkanlığımız aleyhine takip işlemi başlatılmaktadır. Bu nedenle bürokrasi ile kırtasiyecilik artmakta ve ödeme işlemlerinde gecikme yaşanmaktadır. Ayrıca bu yanlış uygulamaya bağlı olarak hem icra takibi başlatılırken hem de serbest meslek makbuzu düzenlenirken avukatlar tarafından Başkanlığımızın vergi kimlik numarası talep edilmektedir.
Bu itibarla;
1-) Adli ve idari yargı birimlerince Hazine aleyhine hükmedilen ödemelere yönelik başvurular ile icra takip işlemlerinin yukarıdaki açıklamalara uygun yapılması,
2-) Beraat eden sanık lehine hükmedilen vekalet ücreti ödemelerine yönelik icra takip işlemlerinde ve serbest meslek makbuzu düzenlemelerinde beraat kararını veren mahkemenin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığının vergi kimlik numarasının kullanılması ve vergi kimlik numaralarının ilgili adliye ile irtibata geçilerek temin edilebileceğine dair baro başkanlıklarının ve avukatların bilgilendirilmesi hususunu,
Bilgilerinize rica ederim.
Ertuğrul ÇEKİN – Hâkim
Makbuz Kesme Usulü
Başsavcılık ödemeyi gelir vergisi kesintisiyle birlikte yapar. Makbuz tarihi paranın icra dosyasına veya hesabınıza yattığı tarih olarak belirtilir.
Stopajı tutturmak önemli. Stopajı doğru denk getirin çünkü sizin adınıza ödenecek meblağ o. Eğer tutturamazsanız vergi dairesi daha sonra izahat ister.
Birçok Başsavcılık ödemeyi yaparken açıklamaya zaten uygulanan gelir vergisi kesintisi (stopaj) miktarını yazıyor uyumsuzluk olmasın diye.
Beraat vekalet ücreti makbuz örneği 2024
İcra vekalet ücreti dahil yatan para tek makbuz üzerinden kesilir. Örneğin Başsavcılık tarafından 4.852,43 TL’lik alacağınız için 970,48 TL gelir vergisi kesintisi yapılarak neticeten 3.381,94 TL ödeme hesabınıza yatırılmış olsun. Bu durumda makbuz oluştururken brüt ücreti 4.852,43 TL, KDV tutarını 873,44 TL, Stopaj tutarını 970,48 TL belirleyerek aşağıdaki şekilde bir serbest meslek makbuz oluşturmanız gerekir.
Beraat vekalet ücretlerinde KDV tevkifatı uygulanmıyor. Adalet bakanlığı ceza işleri genel müdürlüğünün bu konuda bir yazısı var.
Aklınıza takılan başkaca sorular için de bizzat bulunduğunuz yerdeki başsavcılık idari isler bürosuna veya beraat vekalete bakan büroya soru sorabilirsiniz. Parayı yatıran savcılığın muhasebe birimi arandığında birlikte makbuz kesmeye yardım ediyorlar.
İlgili Kanun Maddeleri
Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin “Ceza davalarında ücret” başlıklı 14. maddesinin 4. fıkrası: Beraat eden ve kendisini vekil ile temsil ettiren sanık yararına Hazine aleyhine maktu avukatlık ücretine hükmedilir.
Ceza Muhakemeleri Kanununun “Yargılama Giderleri” başlıklı 324. maddesinin 4. fıkrası: Devlete ait yargılama giderlerine ilişkin kararlar, Harçlar Kanunu hükümlerine göre; kişisel haklara ilişkin kararlar, 09/06/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre yerine getirilir. Devlete ait yargılama giderlerinin 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 106. maddesindeki terkin edilmesi gereken tutarlardan az olması halinde, bu giderin Devlet Hazinesine yüklenmesine karar verilir.
