89-1 Haciz İhbarnamesi Kimlere Gönderilir?

89-1 Haciz İhbarnamesi Kimlere Gönderilir?

89/1 Haciz ihbarnamesi borçlu kişinin 3. kişilerden alacağı olduğu miktarların direkt olarak sizin alacak dosyanıza ödenmesini sağlayan prosedürdür. Daha basit bir anlatımla: borçlunun alacaklı olduğu herhangi bir kişi veya kuruma söz konusu ihbarnameyi göndererek borçluya olan alacağın kendinize ödenmesini istersiniz. 

89/1 Haciz ihbarnamesi borçlu kişinin alacaklı olduğu herhangi bir kişiye gönderebilir. Örneğin borçlunun annesi, babası, dedesi, şirketi, kurumu, kullandığı bankayı vs. kişi ve kuruluşlara bu ihbarname gönderilebilir. Daha kolay bir anlatımla 89-1 ihbarnamesi “borçluya borçlu olan” herkese gönderilebilir.

Pratikte icra avukatları borçlunun alacağı veya hesabı olduğu düşündüğü şu kurum ve kişilere 89/1 haciz ihbarnamesi göndermektedirler.

• Borçlunun kullandığı yani hesabı olduğu düşünülen bankalara,
• Borçlunun sahip olduğu bir taşınmaz varsa bu taşınmazda yer alabilecek kiracıya,
• Borçlunun bağlı bulunduğu bir vergi dairesi var ise bu vergi dairesine(iade vergi alacağı, ihracat bedeli, kdv alacağı)
• Borçlu asker olarak görev yapıyor ise OYAK kurumuna,
• Borçlunun işvereni olan patronu veya işletmesine,
• Borçlunun aktif olarak ticaret yaptığı 3. firmalara,

İİK 89/1 Kanun Maddesinin İncelenmesi

Öncelikle İcra İflas Kanunu 89. maddesinin 1. fıkrasını ele alalım: 

“Alacaklar ve üçüncü şahıs elinde haczedilen mallar hakkında:

Madde 89 – Hamiline ait olmıyan veya cirosu kabil bir senetle müstenit bulunmıyan alacak veya sair bir talep hakkı veya borçlunun üçüncü şahıs elindeki taşınır bir malı haczedilirse icra memuru; borçlu olan hakiki veya hükmi şahsa bundan böyle borcunu ancak icra dairesine ödiyebileceğini ve takip borçlusuna yapılan ödemenin muteber olmadığını veya malı elinde bulunduran üçüncü şahsa bundan böyle taşınır malı ancak icra dairesine teslim edebileceğini, malı takip borçlusuna vermemesini, aksi takdirde malın bedelini icra dairesine ödemek zorunda kalacağını bildirir (Haciz ihbarnamesi). Bu haciz ihbarnamesinde, ayrıca 2,3 ve 4 üncü fıkra hükümleri de üçüncü şahsa bildirilir.”

Madde başlığında yer alan 3. kişi kavramı borçlu ve alacaklı hariç herkesi kapsar niteliktedir.

Samimi olmak gerekirse bu noktada durum tehlike arz ediyor. Öyle ki herhangi bir kişiye 89/1 haciz ihbarnamesi yolladığınız zaman bu kişinin itiraz etmesi gerekiyor, aksi taktirde süreç ilerlediğinde bu kişi malın kendi yedinde bulunduğunu kabul etmiş sayılıyor. Uygulamada bazı avukatların borçlunun nüfus aile kaydında yer alan tüm tanıdıklarına 1. haciz ihbarnamesi çıkarttığına rastlıyoruz.

Borçlunun ailesine gönderilen haciz ihbarnamelerinin Medeni Kanunun iyiniyet kuralına ters düşüp düşmediği tartışmaya açıktır. Öyle ki “Hak sahibine sağladığı yararın başkalarına verdiği zarardan çok az olması” kriterinin devreye girmesi muhtemeldir. Bazı yargı kararlarına göre “ihbarname gönderilen 3. kişiyle borçlu arasındaki ilişkinin neye dayalı olduğu açıklanmalıdır” görüşü benimsenmiştir. Borçluya borcu olma ihtimali olmayan bir şahısa yapılacak ihbarnamenin tamamen hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.