HMK 108. Madde
Hukuk Muhakemeleri Kanunumuzun 108. maddesi şu şekildedir:
| HMK Madde 108: | Dava Çeşitleri – İnşai dava (1) İnşai dava yoluyla, mahkemeden, yeni bir hukuki durum yaratılması veya mevcut bir hukuki durumun içeriğinin değiştirilmesi yahut onun ortadan kaldırılması talep edilir. (2) Bir inşai hakkın, dava yoluyla kullanılmasının zorunlu olduğu hallerde, inşai dava açılır. (3) Kanunlarda aksi belirtilmedikçe, inşai hükümler, geçmişe etkili değildir. |
Maddenin bağlı bulunduğu başlıklar şu şekildedir:
| İkinci Kısım: | Dava Çeşitleri, Dava Şartları ve İlk İtirazlar |
| Birinci Bölüm: | Dava Çeşitleri |
| Madde başlığı: | İnşai dava |
Gerekçe
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 108. maddesinin gerekçesi şu şekildedir:
Maddenin birinci fıkrasında, inşai dava kurumunun yasal çerçevede tanımı yapılmıştır. İnşai dava, yeni bir hukuki durumun yaratılmasını, mevcut bir hukuki durumun içeriğinin değiştirilmesini ya da onun tümüyle ortadan kaldırılmasını hedefleyen bir dava çeşididir.
Maddenin ikinci fıkrasında ise inşai davaların, ancak, bir inşai hakkın dava yoluyla kullanılmasının zorunlu olduğu hallerde işlerlik kazanacağı hususu açıkça hükme bağlanmıştır. Bu hallerin neler olduğunu maddi hukuk gösterecektir. İnşai haklar, varması gerekli tek taraflı bir irade açıklaması ile kullanılırlar; karşı tarafa vardıkları anda kendilerinden beklenen etkiyi doğururlar. İnşai hakka bağlanmış olan etkinin doğumu için, mahkeme aracılıyla kullanılması maddi hukuk tarafından zorunlu kılınmışsa, bu durumda inşai hak sahibinin inşai dava açması gerekir.
Maddenin son fıkrasında ise inşai davanın kabulü halinde, verilen hükümlere özgü bir nitelik olan inşai etkinin, hükmün verilip şekli anlamda kesinleştiği anda kanunlarda aksine bir düzenleme olmadığı sürece geçmişe değil; geleceğe etkili olacağı hususu açıkça ifade olunmuştur. İnşai hükümlerin geçmişe etkili olması ise son derece istisnai hallere münhasırdır.
Not: Bu sayfada yer alan “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 108. maddesi” direkt olarak “mevzuat.gov.tr” isimli Türkiye Cumhuriyeti kanunlarının paylaşıldığı resmi web sitesinde yer aldığı şekilde aynen paylaşılmaktadır. Maddeyi etkileyen kanun değişiklikleri takip edilmekte ve tarafımızca güncellenmektedir.
