CMK Madde 122
Ceza Muhakemesi Kanunumuzun 122. maddesi şu şekildedir:
Belge veya kağıtları inceleme yetkisi
Madde 122 – (1) Hakkında arama işlemi uygulanan kimsenin belge veya kağıtlarını inceleme yetkisi, Cumhuriyet savcısı ve hakime aittir.
(2) Belge ve kağıtların zilyedi veya temsilcisi kendi mührünü de koyabilir veya imzasını atabilir. İleride mührün kaldırılmasına ve kağıtların incelenmesine karar verildiğinde bu işlemin yapılmasında hazır bulunmak üzere, zilyedi veya temsilcisi ya da müdafii veya vekili çağrılır; çağrıya uyulmadığında gerekli işlem yapılır.
(3) İnceleme sonucu soruşturma veya kovuşturma konusu suça ilişkin olmadığı anlaşılan belge veya kağıtlar ilgilisine geri verilir.
Başlık
CMK’nın 122. maddesinin ait olduğu bölüm başlık ismi şu şekildedir: BİRİNCİ KİTAP: Genel Hükümler – DÖRDÜNCÜ KISIM: Koruma Tedbirleri – DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Arama ve Elkoyma
Madde başlığı şu şekildedir: Belge veya kağıtları inceleme yetkisi
Gerekçe
Ceza Muhakemesi Kanunumuzun 122. maddesinin gerekçesi şu şekildedir:
Madde, aramada ele geçirilen kağıtların (evrakın) incelenmesi yetkisini mühasıran hakime vermiş ve 1412 sayılı Kanunda yer alan, rıza halinde kağıtları kolluğun da inceleyebilmesi olanağını kaldırmıştır. Amaç, özel hayatı korumaktır.
Cumhuriyet savcısı veya kolluk görevlileri belirtilen nitelikte kağıtlara rastladıklarında, bunları ilgilinin rızası olsa bile okumayarak bir zarfa koyacak ve zarfı mühürleyerek hakime teslim edeceklerdir. Kağıtların zilyedi veya onun temsilcisi isterse kendi mühürünü de koyabilecek veya imzasını atabilecektir. Yukarıda da açıklandığı üzere hükmün amacı, ilgilinin suçla ilişkisi olmayan ve onun özel hayat ve ilişkileri ile ilgili yazıların, ne suretle olursa olsun başkaları tarafından okunamamasını sağlamak ve böylece özel hayatın dokunulmazlığını güvence altında tutmaktır. Hakim kendisine teslim olunan kağıtları inceledikten sonra bir ayırım yapacak ve sadece suçla ilgili olanları Cumhuriyet savcısına verecektir. Kağıtların geri kalan kısmı ise, elbette ki, ilgiliye geri verilecektir. Böylece hakim, kişinin özel hayatını koruyucu önemli bir rolü yerine getirmiş olacaktır. Madde bu hususa o derecede önem vermektedir ki, hakim tarafından mühür kaldırılırken ve kağıtlar incelenirken zilyet veya temsilcisi veya avukatının çağrılmasını öngörmüş bulunmaktadır. Çağrıya uyulmadığında gerekli işlem yapılacaktır.
ADALET KOMİSYONU RAPORU
Tasarının 105 inci maddesinin başlığı “Belge veya kağıtları inceleme yetkisi” olarak değiştirilmiş, birinci fıkranın birinci cümlesindeki hakimin inceleme yetkisi, Cumhuriyet savcısına da verilmiş, yapılan bu ilave karşısında ikinci cümle metinden çıkarılmış, ikinci fıkrada redaksiyon yapılmış ve madde üç fıkra halinde düzenlenmiş ve 122 nci madde olarak kabul edilmiştir.
TBMM Kabul Metni
Kanun maddesi mecliste tartışılırken şu konuşmalar geçmiştir:
BAŞKAN – 122 nci maddeyi okutuyorum:
Belge veya kâğıtları inceleme yetkisi
MADDE 122. – (1) Hakkında arama işlemi uygulanan kimsenin belge veya kâğıtlarını inceleme yetkisi, Cumhuriyet savcısı ve hâkime aittir.
(2) Belge ve kâğıtların zilyedi veya temsilcisi kendi mührünü de koyabilir veya imzasını atabilir. İleride mührün kaldırılmasına ve kâğıtların incelenmesine karar verildiğinde bu işlemin yapılmasında hazır bulunmak üzere, zilyedi veya temsilcisi ya da müdafii veya vekili çağrılır; çağrıya uyulmadığında gerekli işlem yapılır.
(3) Hâkim, incelemesi sonucu suça ilişkin olduğunu saptadığı belge veya kâğıtları Cumhuriyet savcılığına verir. Soruşturma veya kovuşturma konusu suça ilişkin olmadığı anlaşılan belge veya kâğıtlar ilgilisine geri verilir.
BAŞKAN – Madde üzerinde 1 önerge vardır; okutuyorum:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan Ceza Muhakemesi Kanunu Tasarısının 122 nci maddesinin 3 üncü fıkrasının aşağıdaki şekilde düzenlenmesine karar verilmesini arz ve teklif ederiz.
İrfan Gündüz
Sadullah Ergin
Kemal Anadol
İstanbul
Hatay
İzmir
Muharrem Kılıç
M. Nuri Saygun
Mehmet Daniş
Malatya
Tekirdağ
Çanakkale
Mehmet Küçükaşık
Bursa
“(3) İnceleme sonucu soruşturma veya kovuşturma konusu suça ilişkin olmadığı anlaşılan belge veya kâğıtlar ilgilisine geri verilir.”
BAŞKAN – Komisyon?..
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI KÖKSAL TOPTAN (Zonguldak) – Genel Kurulun takdirine bırakıyoruz Sayın Başkanım.
BAŞKAN – Hükümet?..
ADALET BAKANI CEMİL ÇİÇEK (Ankara) – Katılıyoruz Sayın Başkanım.
BAŞKAN – Gerekçeyi mi okutalım?
EYÜP FATSA (Ordu) – Gerekçe okunsun.
BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:
Gerekçe:
Maddede inceleme yetkisi cumhuriyet savcısına da tanındığından, böyle bir düzenleme zorunlu olmuştur.
BAŞKAN – Komisyonun Genel Kurulun takdirine bıraktığı, Hükümetin katıldığı önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Etmeyenler… Kabul edilmiştir.
Kabul edilen önerge doğrultusunda maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Etmeyenler… Kabul edilmiştir.