Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Nedir?
Fikir ve sanat eserleri hukuku, birçok farklı türde yasal konuyu kapsayan geniş kapsamlı bir hukuk alanıdır. Aynı zamanda “fikri mülkiyet” hukuku olarak da adlandırılır ve her türlü patent, ticari marka, tasarım, telif hakkı veya diğer fikri mülkiyet biçimlerini içerir.
Fikri mülkiyet iki kategoriye ayrılır: buluşlar, ticari markalar, endüstriyel tasarımlar ve coğrafi kaynak işaretleri için patentleri içeren sınai mülkiyet; ve roman, şiir ve oyun, film, müzik eserleri, çizim, resim, fotoğraf ve heykel gibi sanatsal eserler ve mimari tasarımlar gibi edebi ve sanatsal eserleri içeren telif hakkı.
- Telif hakkı yasası (telif hakları) kitaplar, filmler ve müzik gibi edebi ve sanatsal eserleri korur.
- Patent kanunu (patentler) makineler, ilaçlar ve ürün yapma süreçleri gibi buluşları korur.
- Ticari marka kanunu (ticari markalar) bir şirketin mal ve hizmetlerini diğerlerinden ayırt etmek için kullanılan kelime, isim veya sembolleri korur.
- Ticari sır kanunu, bir işletmeye rakiplerine karşı avantaj sağlayan gizli ticari bilgileri korur.
Göreceğiniz üzere fikir ve sanat eserleri kanunla korunur. Ancak hemen belirtmekte fayda vardır ki yaratıcı çalışmanızı ihlallere karşı korumak sizin sorumluluğunuzdadır. Bu noktada hukuk kendiliğinden devreye girmez, sizden aksiyonda bulunmanızı bekler.
Telif Hakkı Yasası
Telif hakkı koruması, bazı fiziksel ortamlarda sabitlenmiş eserler için mevcuttur. Telif hakkı yasası yaratıcıları korumak ve ödüllendirmek için vardır. Telif hakkı yasasının tam korumasını elde etmek için tescil kritik öneme sahiptir. Yasa, telif hakkı sahiplerine çalışmalarını çoğaltma, sergileme veya icra etme ve bunlara dayalı türev çalışmalar yapma konusunda münhasır haklar vermektedir.
Telif hakkı koruması genellikle yazarın yaşamı boyunca artı 70 yıl daha sürer. Telif hakkı talep etmek için Türkiye Telif Hakkı Ofisi’ne bir telif hakkı başvurusu yapmanız gerekir. Türkiye Telif Hakkı Ofisi telif hakkı tescil sertifikaları düzenler. Uluslararası çerçevede ise Bern Sözleşmesi, eserlerin menşe ülkelerinde koruma için uygun olması halinde diğer uluslardan yazarlara telif hakkı koruması sağlar.
Telif hakkı, eserin yaratıldığı andan itibaren mevcuttur. Bir eserin telif hakkı yasalarından koruma alabilmesi için orijinal olması gerekir.
Marka ve Patent Hukuku
Marka yasası, işletmenizi tanımlamak için kullanılan bir logo, ifade veya başka bir adın kullanımını korur. Patent yasası ise buluşları korur, ancak yalnızca sınırlı bir süre için. Marka hukuku ayrıca sahtecilik ve siberquatting gibi diğer alanları da kapsar.
Marka Nedir?
Marka, bir şirketin mal ve hizmetlerini tanımlamak ve diğerinden ayırt etmek için ticarette kullanılan herhangi bir kelime, isim sembolü veya cihazdır. Hizmet ve ticari marka olmak üzere ikiye ayrılır. Ticari marka, mal veya hizmetlerin kaynağını tanımlayan ve bunları diğerlerinden ayıran bir kelime, ifade, sembol veya tasarımdır. Bir hizmet markası, bir üründen ziyade bir hizmetin kaynağını tanımlaması ve ayırt etmesi dışında ticari marka ile aynıdır.
Ticari markanın, ticari çıkarlarınızı korumada etkili olabilmesi için benzersiz olması gerekir. Benzer ürün veya hizmetler (hatta farklı ürünler) satan başkaları tarafından kullanılan çok sayıda benzer marka varsa, bu durum tüketiciler arasında karışıklığa neden olabilir ve tüketiciler bir şekilde onlarla bağlantılı olduğunuzu veya ürününüze sahip olduklarını düşünebilir.
Örneğin, “Apple” adı tarihi boyunca bir elektronik şirketi (Apple Computer), bir eğitim kurumu (Apple University) ve hatta bir restoran zinciri (Applebee’s) dahil olmak üzere çeşitli şirketler tarafından kullanılmıştır. Her bir şirket, bilgisayar, eğitim ya da dışarıda yemek yeme ile bir şekilde ilgili olan mal ya da hizmetler sağladığı sürece “Apple” ismini kullanabilmiştir.
Patent Ne İşe Yarar?
Patentler, teknoloji alanında yeni, faydalı ve aşikar olmayan buluşlar için verilir (mal ve hizmetleri diğerlerinden ayırt etmek için kullanılan ticari markaların aksine). Bir patent, patent ofisine ilk başvurunun yapıldığı tarihten itibaren 20 yıla kadar bir buluşu yapmak, kullanmak veya satmak için münhasır haklar verir. Bu münhasır haklar olmadan, şirketler telif ücreti ödemeden bir fikri kopyalayabilir.
Fikri Mülkiyet Haklarının Korunması
Bir fikri mülkiyet hakkının sahibi, eserinin kopyalarını satarak veya başkası tarafından kullanılmak üzere lisanslayarak para kazanmak için kullanabilir. Telif hakkı, sahibine eserinin yayınlanması ve dağıtımı üzerinde münhasır haklar verir; ticari marka, sahibine eserin ticarette kullanımı üzerinde münhasır haklar verir; patent ise sahibine yeni ürünler veya süreçler üretme, satış veya devir hakları verir.
Telif hakkı gibi bazı durumlarda yasa, başkalarının sizin izniniz olmadan çalışmanızı kullanmasını da engeller. Telif hakları ihlali, telif hakkı sahibinin izni olmadan eserleri kullanmanın bir şeklidir. Bu ihlal, maddi veya manevi cezalara sebep olabilir. Örneğin, birisi sizin izniniz olmadan hayat hikayeniz hakkında bir kitap yazmak isterse, telif hakkı ihlali nedeniyle dava açılabilir.
Fikir ve Sanat Eserleri Avukatları Ne İş Yapar?
Fikri mülkiyet avukatları eğlence, yayıncılık ve reklamcılık da dahil olmak üzere çeşitli alanlarda çalışırlar. Ayrıca, fikirlerini ve yaratımlarını çalınmaktan veya izinsiz kullanılmaktan korumak için bireyler ve şirketlerle birlikte çalışırlar.
Fikri mülkiyet avukatları, telif hakkı veya ticari markalar gibi fikri mülkiyet hukukunun farklı alanlarında uzmanlaşabilirler. Ayrıca kitaplar veya filmler gibi medya türlerine göre de uzmanlaşabilirler. Ek olarak, bazı fikri mülkiyet avukatları, sanatçılar ve yayıncılar arasındaki sözleşme anlaşmazlıkları gibi fikri mülkiyet yasalarıyla ilgili belirli anlaşmazlık türlerine odaklanır.
Fikri Mülkiyet Avukatı İş Tanımı
Fikri mülkiyet avukatları, müvekkillerine yaratımlarını başkalarının ihlallerinden en iyi nasıl koruyacakları konusunda tavsiyelerde bulunur. Bir müvekkilin eserinin başkaları tarafından nasıl kullanılabileceğini ve müvekkilin bu eser üzerinde hangi haklara sahip olduğunu belirleyen sözleşmeler hazırlarlar. Ayrıca, birisinin çalışmalarını ihlal etmesi veya birisinin çalışmalarını ihlal ettiğine inanmaları durumunda müvekkillerini mahkemede temsil ederler.
Fikri mülkiyet avukatları çok çeşitli alanlarda çalışmaktadır. Tek bir alanda uzmanlaşabilir veya çeşitli davalar üzerinde çalışabilirler. Bazıları, eserlerini çalabilecek veya izinsiz kullanabilecek kişilerden korumak isteyen sanatçıları veya mucitleri temsil edebilir. Diğerleri, başkasının fikri mülkiyet haklarını ihlal etmekle suçlanan işletmeleri temsil edebilir. Bu tür avukatlar, başkasının eserini çalmakla veya web sitelerinde izinsiz kullanmakla ya da itibarlarına veya geçim kaynaklarına zarar verebilecek diğer şekillerde haksız yere suçlanan kişileri de temsil edebilir. Baroya kayıtlı ruhsat sahibi bir avukat tüm bu işlemleri yapma yetkisine sahiptir.
Sonuç
Fikir ve sanat eserleri hukuku, yaratıcılığı teşvik etmek ve inovasyonu korumak için önemli bir araçtır. Bu hukuk dalı, yaratıcıları korurken, topluma da fikir üretimi, sanatın sergilenmesi ve kültürel zenginliğin korunması gibi birçok fayda sağlamaktadır. Telif hakları, yaratıcılar için adil bir ortam sağlar ve tüm toplumun kültürel gelişimine katkıda bulunur.
Umarım bu blog yazısı, fikir ve sanat eserleri hukuku hakkında genel bir bilgi edinmenizi sağlamıştır. Sayfada yer alan yönlendirici linklere tıklayarak bu alan hakkında daha detaylı ve teknik bilgilere ulaşabilirsiniz. Herhangi başka bir sorunuz varsa, lütfen bana ulaşın! İyi günler dilerim!
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, Bilgi Teknolojileri altyapısının ayrılmaz bir parçasını oluşturmaktadır. Fikri mülkiyetinizi korumak hayatınızda büyük bir fark yaratabilir. Yasalar sanat için vazgeçilmezdir. Hukuki probleminiz hakkında profesyonel avukatlık ve danışma hizmeti almak için benimle hemen iletişime geçmek için aşağıdaki başvuru formunu doldurabilirsiniz.