Avukatların Reklam Yasağı

Avukatlıkta Neden Reklam Yasağı Var?

Avukatlık bir kamu hizmeti olup, serbest meslek faaliyetidir (AvK. md 1). Avukatlığın iki niteliğini oluşturan bu kavramlardan kamu hizmeti niteliği, avukatlıkta reklamı gereksiz ve yersiz görmekte, serbest meslek faaliyeti niteliği ise, işin yarış boyutunu hatırlatıp, avukatın kendisini bir şekilde tanıtımını hak olarak kabul etmektedir.

Bilindiği gibi yeni Yasa, avukatın temsil ettiği savunmayı yargının yardımcısı olmaktan kurucu unsuru düzeyine çıkartmıştır. Avukatlık mesleğinin kamu hizmeti yönünün ağırlığı da giderek güç kazanan bir anlayış olarak yerleşmektedir. Bu denli yüceltilmiş bir meslek ehlinin reklama gereksinimi de olmamalıdır”.

Peki, Gerçekten Avukatların Reklam ve Tanıtıcı Faaliyetlerden Kaçınması Vatandaşın Yararına Mıdır?

Christian Rumpf, Almanya’da ve Avrupa’da Avukatların Reklam Yapma Hakkı, “Bir yandan avukata hizmetlerini ve yapabilecekleri uygun bir biçimde kamuya lanse etme imkanının sağlanması, diğer yandan ise vatandaşın daha herhangi bir avukatın kapısını çalmadan evvel hangi avukatın hizmet yelpazesinin kendi ihtiyaçlarına en uygun olduğu konusunda bir fikir edinebilme imkanına sahip olması gerekmektedir”

Aynı Zamanda Serbest Bir Meslek Olan Avukatlıkta Rekabetin Olmadığını Söylemek Samimi Olur Mu?

Avukatlığın nitelikleri, mesleğin yapılması aşamasında reklamı yasaklamaktadır. Ancak avukatlık gibi serbest meslek faaliyetinin bir yarışma içinde geçmesi de kaçınılmazdır. Aynı yerde, aynı iş sahibine hizmet sunabilecek birden fazla avukatın olması durumunda bir tercih yapma durumunda kalan iş sahiplerinin avukatları tanıması da onun meslek adamını seçme özgürlüğüdür.

Avukatlık faaliyeti ticari bir faaliyet değildir. Avukat da tacir değildir. Ancak tanınmak, yıllarla ifade edilen birikimini, deneyimlerini, kişiliğini iş sahiplerinin önüne koyması onun en doğal hakkıdır. Bunu yaparken iş verilmesini özendirme amacıyla iş sahiplerinin dikkatini çekecek davranışlara girmesi mümkündür. Bu doğrudan olabileceği gibi dolaylı olarak da yapılabilir. Burada önemli olan yapılanın “tanıtım” boyutunda kalması ve hiçbir zaman iş verilmesini özendirme boyutuna ulaşmamasıdır.

Avukatın TANITIM Yapma Özgürlüğünün Sınırları Ne Olmalıdır?

Tanıtımın, bilgi verme olarak algılanması gerekir. Avukatın kartvizit bastırması, kapısına tanıtıcı (makul ölçüler içinde kalan) tabela asması gibi. Bunlara karşılık avukatın bastırdığı kartvizitinde fotoğrafına yer vermesi, internette açtığı web sitesinde, vekili olduğu şirket, holding ve grupların isimlerini, bilgilenme açısından zorunluluk olmamasına rağmen tek tek açıklamaları ve bu şirketlere danışmanlık ve avukatlık hizmetleri verdiğini bildirmesi, avukatın adının, büro adresinin, telefon ve faks numaralarının, e-posta adresinin ve web sitesinin adreslerinin bulunduğu duvar takvimi yaptırıp dağıtmak tanıtım boyutunun aşıldığı göstermesi yanında, bu davranışı iş sağlama amacına yönelik olduğu ve meslektaşlar arasında haksız rekabete yol açacağı kabul edilmektedir.

Avukatın Bilgi Verme Özgürlüğü Reklam Sayılamaz

Tanıtımın bilgi vermeyi aşıp, reklam boyutuna kayması yasak bir faaliyettir. Bilgi vermeyi aştığımız anda müşteri çekme içine girilmesi kaçınılmazdır. Bu nedenle doğrudan doğruya ilgi çekme ve müşteri getirme çabası içermeyen faaliyetler tanıtım faaliyeti olarak kabul edilmelidir. “Bilgi verme” olarak adlandırılacak bu faaliyetin reklam sayılmaması gerektiği ifade edilmektedir.

Avukatların Reklam Yasağı

Bilindiği üzere avukatlar için sıkı bir reklam yasağı söz konusudur.Bu makalemizde Danıştay ve TBB kararları doğrultusunda ilgili yasakları inceleyeceğiz.İlgili reklam yasakları Türkiye Barolar Birliği tarafından hazırlanan Reklam Yasağı Yönetmeliğinden vücut bulmaktadır. Bu yönetmeliğin hazırlanması Avukatlık Kanunu 55. Maddesinde öngörülmüştür. TBB Avukatların Reklam Yasağı Yönetmeliğinin amaç ve kapsamı :

‘ Bu Yönetmelik kapsamında olanların, iş elde etmek için reklam sayılabilecek her türlü girişim ve eylemde bulunmalarının önlenmesidir’

Yönetmeliğin kapsadığı meslek grupları şunlardır :

1-Avukatlar

2-Avukatlık Ortakları

3-Avukatlık Büroları

4-Avukat Stajerleri

5-Dava Vekilleri

Tabela Reklam Yasağı

Yönetmelik kapsamına baktığımız zaman avukatların önüne çıkan ilk reklam yasağı hukuk bürolarına/ofislerine astıkları tabelalarla ilgilidir.Bu tabelalarda yazan yazıların içerik olarak sadece şunlardan oluşması gerekmektedir: Avukatlık ünvanı ile ad ve soyadı, varsa akademik ünvanı, büronun bulunduğu kat ve büro daire numarası ve telefonu, internet adresi ve e-posta adresi.Tabelanın asılabileceği alanlar ise şu şekilde belirlenmiştir: Tabela, fiziki imkansızlık dışında, büronun bulunduğu binanın giriş kapısının yanına, giriş holü veya koridoruna, büro giriş kapılarının yanına asılabilir.

-Bina cephelerine, büro balkonu ve pencerelerine birden fazla tabela asılamaz, benzeri yazılar yazılamaz. Tabela yerine ışıklı pano kullanılamaz, tabela ışık verici donanımla süslenemez. Tabelada en çok iki renk kullanılabilir.

-Tabela (70 cm x 100 cm) boyutunu geçemez. Ancak birden fazla avukata ya da avukatlık ortaklığına ait tabelalar ile yüksek katlarda kullanılacak tabelalarda bu boyut (100 cm X 150 cm) ye kadar arttırılabilir.

Basılı Evraklarda Reklam Yasağı

Basılı Evraklarda;

-Başlıklı kağıtlarda, kartvizitlerde ve diğer basılı evrakta; sadece avukatlık unvanı, varsa akademik unvan, adı ve soyadı, adres, telefon-faks numaraları, internet ve e-posta adresleri ile bağlı bulunulan; Baro ve Türkiye Barolar Birliği sicil numaraları, vergi dairesi ile vergi sicil numarası yer alabilir.

-Başlıklı kağıtlarda, kartvizitlerde ve diğer basılı kağıtta avukat unvanı ve akademik unvan dışında; emekli yargıç, emekli savcı, emekli noter, hukuk uzmanı, marka- patent vekili, sigorta uzmanı, bilirkişi, Bakan, Milletvekili ve benzeri sıfatlar kullanılamayacağı gibi kamu kurum ve kuruluşu ile özel kurum ve kuruluşlardaki, siyasi partilerdeki geçmiş ve mevcut görevler belirtilemez. Barolar ve Türkiye Barolar Birliği organlarında geçmişte görev alan avukatlar bu unvanlarını kullanamazlar. Halen görevli olanlar bu unvanlarını; ancak bu görevin ifasında ve bu görevleri ile sınırlı olmak kaydıyla kullanabilirler.

Basılı Evraklarda Uygulanan Yasağa İlişkin Danıştay Kararı: 

Karar: “Esas : 2007/9224 , Karar : 2008/1793” Avukat olan davacıların bürolarına ait antetli kağıtlarında, yurtdışında bulunan yabancı hukuk bürolarının isimlerinin irtibatlı büro olarak belirtilmesi karşısında baro tarafından disiplin cezası uygulanması yerindedir.

Reklam Yasağı Yönetmeliğinin 10. maddesinde, bu yönetmelik kapsamında olanların, ülke içinde ve dışında işbirliği yaptıkları ve başka kentlerdeki avukatları, ortak avukat bürolarını ve avukatlık ortaklıklarını, “İrtibat Bürosu” ve benzeri tanımlarla, işbirliğini geliştirecek ve süreklilik kazandıracak biçimde açıklayamayacakları

Karar: “Esas : 2004/2155, Karar : 2005/1841” Vekili olduğu şirket tarafından üretilen ürün hakkında verilen gazete ilanında imzası bulunan avukatın bu davranışı hukuk aykırıdır. Disiplin Cezası yerindedir.

Medyada Uygulanan Reklam Yasakları

Medya İlişkileri;

-Adres değişikliğini, büro açılışını ve altı ayı aşan ara vermeden sonra yeniden mesleğe dönüşünü; avukatlık ortaklığına girişini ve çıkışını, reklam niteliğini taşımayacak şekilde, gazete ve sair yazılı basın yolu ile bir kez duyurabilirler. Avukatlık ortaklığının tescil ya da sona ermesi ya da ortaklardan birinin ayrılması ilan yolu ile duyurulabilir,

–Yazılı, işitsel ve görsel iletişim araçlarında ve internet’te röportaj, sohbet, konuşma, tartışma ve benzeri programlara katıldıklarında; reklam sayılabilecek her türlü davranıştan, avukatlık mesleğini zedeleyici her türlü açıklamadan kaçınmak zorundadırlar,

-Avukat unvanı kullanarak yazılı, işitsel, görsel iletişim araçlarında ve internet’te yönetmen, düzenleyici, danışman ve sair sıfatlar ile dizi, sürekli yayın, süreli ya da süresiz programlar hazırlayamaz, sunamaz, yönetemez, hazırlanmasına, sunulmasına ve yönetilmesine katılamazlar,

İnternet Alanında Uygulanan Avukata Reklam Yasağı

-Mesleki faaliyetlerini internet üzerinden sürdürmek, müvekkillerini bilgilendirmek, mesleki makalelerini ve bilimsel çalışmalarını yayınlamak amacıyla yalnızca [av.tr] uzantılı internet sitesi açabilir. Tabelada, basılı evraklarında ve internet sitesinde sadece av.tr uzantılı veya Türkiye Barolar Birliğinin ya da bağlı bulunduğu barosunun verdiği e-posta adreslerini kullanabilir. Internet sitesi üzerinden mesleki faaliyetini yürütürken avukatlık mesleğinin onur ve kurallarına, avukat unvanının gerektirdiği saygı ve güvene aykırı olmamak şartı ve gerekli güvenlik tedbirlerini alarak sır saklama yükümlülüğüne uygun davranmak kaydı ile internet’in kendine özgü araçlarını ve sadece ilgili kişinin ulaşabileceği, şifre-algoritma ile korunan internet sitesinin geri planında kişiselleştirilmiş “sanal ofis” benzeri uygulamaları kullanabilir. Bu uygulamalar ilgilisinin dışındakilerin kullanımına açılamaz.

-Site sahibi ya da sahiplerinin adı soyadı varsa akademik unvanı, avukatlık ortaklığı ise tescil unvanı, avukatlık bürosu ise büro unvanı, fotoğrafı, Türkiye Barolar Birliği ve baro sicil numaraları, mesleğe başlama tarihi, mezun oldukları üniversite, bildikleri yabancı dil, mesleki faaliyetin yürütüldüğü büro adresi, telefon ve faks numaraları, e-posta adresi gibi bilgilerin bulunmasını sağlar,

-İş sağlama amacına yönelik olmamak ve meslektaşlarıyla haksız rekabete yol açmamak kaydıyla internet sitelerini arama motorlarına kayıt ederken anahtar kelime (keyword) olarak; “adı ve soyadı”, “avukatlık ortaklığı unvanı”,”avukatlık bürosu unvanı”, “bulunduğu şehir ve kayıtlı oldukları baro” “avukat, hukuk, hukukçu, adalet, savunma, iddia, eşitlik, hak” dışında bir sözcük ya da tanıtım tümcesi kullanamaz,

– İş sağlama amacına yönelik ve meslektaşlarıyla haksız rekabete yol açacak şekilde, internet kullanıcılarını kendi sitesine veya kendi sitesinden bir başka siteye yönlendirecek internet kısa yolları kullanamaz, kullanılmasına izin veremez ve reklam veremez ve alamaz.

Burada not düşmek gerekir ise hiç kuşkusuz ki avukatların internet ortamında yaptığı sponsorlu içerik google reklamları reklam yasağı yönetmeliğine açıkça aykırıdır.

Yükümlülükler

Madde 11 — Bu Yönetmelik kapsamında olanlar; salt ün kazanmaya yönelik her tür girişim ve eylemlerden kaçınmak, iş elde etmek için reklam sayılabilecek her hangi bir girişim ve eylemde bulunmamak, üçüncü kişilerin kendileri için reklam sayılabilecek bu tür eylem ve davranışlarına izin vermemek, engel olmak için gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler.

Yönetmelik Hükümlerine Aykırılık

Madde 12 — Bu Yönetmelik hükümlerine aykırılık tespiti halinde barolar tarafından resen soruşturma açılır.

Kaynak: (bknz: http://www.barobirlik.org.tr/mevzuat/avukata_ozel/yonetmelikler/reklam_yasagi.aspx)

Avukatlık Reklam Yasağına İlişkin TBB Kararları 

Karar:

Dosyadaki bilgi ve belgelerden ve şikâyete konu kartvizit incelendiğinde; ön yüzünde şikâyetli avukatın ismi, TC. Numarası, telefon numaraları ile işyeri adresinin bulunduğu, hemen yanında kâtip unvanı altında M.Ö. adının, telefon numaralarının ve aynı işyeri adresinin olduğu, arka yüzünde ise “ Yaralanmalarda tüm hastane masrafları, sakatlanma ve ölümlü kazalarda mağduriyetinizin giderilmesi için hukuk danışmanlığı, ölüm tazminatı, sakatlık tazminatı “ gibi ifadelerin yer aldığı,

Karar:

Görüldüğü üzere, ülkemizde olduğu gibi, uluslararası uygulamada da, avukatın kendine iş sağlama yönündeki reklam yasağı ile ilgili hükümler, bir kamu hizmeti olan avukatlık mesleğini iş temini konusunda meslektaşlar arasında haksız rekabetin yaratılması, mesleğin ticarileşmesi ve avukatın iş sahipleri karşısında bağımsızlığını kaybetme tehlikesine karşı korumak için getirilen kurallar olduğu açıktır.

Genel olarak reklam, kamunun tümünün veya bir kesiminin ilgisini çekerek yarar sağlamak amacıyla herhangi bir yoldan yapılacak tanıtma faaliyeti olarak ifade edilebilir. Bu sebeple reklam “serbest rekabet” kavram ve kuralları içinde yer alır. Oysa Avukatlar rakip değil, Adaletin gerçekleşmesinde “Sav, Savunma ve Karar” üçlüsünde yargının kurucu unsuru olarak görev alan, adaletin yardımcısıdırlar.

Avukata Karşı Davayı Baroya Bildirim Zorunluluğu

Karar:

Diğer taraftan; Baro Disiplin Kurulu’nca; şikâyetçinin … Barosuna kayıtlı Avukat olması ve dava ve icra aşamasında ilgili baroya herhangi bir bildirimde bulunulmamış olması nedeniyle, şikâyetli avukat, bildirim yükümlülüğüne aykırı davrandığı anlaşıldığından disiplin cezası verilmesi yoluna gidildiği görülmektedir.

Baro Disiplin Kurulunun Re’sen Araştırma Yetkisi Yoktur

Karar:

Avukatlık Yasası’nın 141. maddesi hükmüne göre, disiplin kovuşturması Yönetim Kurulu tarafından verilen bir kararla açılır. Baro Disiplin Kurullarının re’sen kovuşturma yapma yetkisi bulunmamaktadır. İnceleme konusu dosyamız içerisinde TBB Meslek Kuralları’nın 27/2.maddesi uyarınca değerlendirme yapılmak üzere şikâyetli avukat hakkında usulüne uygun açılmış herhangi bir disiplin kovuşturmasının bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Soruşturma Dosyasında İnandırıcı Bir Delil Yer Almaması

Dosyada bulunan belgelerden şikâyetli avukat hakkında açılmış kamu davasında mahkumiyetine yeter derecede kesin, inandırıcı ve her türlü şüpheden uzak delil elde edilemediğinden beraatine karar verildiği, Disiplin Hukuku bakımından da şikâyetli avukat hakkında Avukatlık Yasası’nın ve TBB Meslek Kuralları’nın ihlal edildiği iddiasını kanıtlar mahiyette dosyamız içerisinde de kesin, inandırıcı ve somut bir delile rastlanılamadığından itirazın kabulü ile Baro Disiplin Kurulu kararının kaldırılarak şikâyetli hakkında disiplin cezası verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiştir.

Reklamın Tanımı ve Kapsamı

Genel olarak reklam, kamunun tümünün veya bir kesiminin ilgisini çekerek yarar sağlamak amacıyla herhangi bir yoldan yapılacak tanıtma faaliyeti olarak ifade edilebilir. Bu sebeple reklam “serbest rekabet” kavram ve kuralları içinde yer alır. Oysa Avukatlar rakip değil, Adaletin gerçekleşmesinde “Sav, Savunma ve Karar” üçlüsünde yargının kurucu unsuru olarak görev alan, adaletin yardımcısıdırlar.

Belgelerin Avukat Tarafından Gönderilmesi Reklam Karinesi Oluşturur

Her ne kadar yayının “jest” amaçlı olarak yapıldığı savunulmuş ve yayıncı tarafından da kabul edilmiş ise de kişisel bilgilerin ve fotoğrafların bizzat şikayetli avukat tarafından gönderilmiş olması, hedef kitlenin yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları olması gerçeği karşısında “jest” savunmasına itibar olanağı yoktur.

Verilen Röportajın Reklam Yasağına Aykırı Olduğu

Şikayetlinin … Dergisinin 11 ve 15 sayılı yayınlarına kapak da olmak üzere mesleki faaliyetlerinin de yer aldığı 2 sayfalık röportajlar, Avukatlık Yasası 55, Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliği’nin 1, Türkiye Barolar Birliği Meslek Kuralları’nın 7, 8. maddesine aykırılık oluşturduğu. ( 2015/828, 2016/6)

Reklam Yasağına Aykırılıkta Kast Aranmaz

Av. Saim İNCEKAŞ

^[3]      TBB Disiplin Kurulu, 20.12.2013 günlü, E.2013/576, K.2013/986 sayılı karan “avukatın adının, büro adresinin, telefon ve faks numaralarının, e-posta adresinin ve web sitesinin adreslerinin bulunduğu duvar takvimi bastınp, dağıtmak ve toplatmamak disiplin suçu oluşturmaktadır”

Avukat Saim İNCEKAŞ Adana Avukatlık ve Hukuk Ofisi

^[1]      TBB Disiplin Kurulu, 06.06.2003 günlü, E.2003/63, K.2003/168 sayılı karan (Web sayfasında büroda çalışan avukatların faaliyet konularının bildirilmesi, soru cevap formu ile ücretsiz danışmanlık yapılması ile tanıtım boyutu aşılmış, haksız rekabete yol açacak boyuta ulaşılmıştır”. (TBBD, Y. 2003, S. 49, sh. 351)

Fransız Hukukunda Reklam Yasağı

Fransız avukatlık sisteminde; mesleğin temel ilkelerine saygı çevresinde avukatların kamu oyuna bilgi vermek amacıyla reklam yapmasına, kişisel olarak kendilerini tanıtılmasına izin verilmektedir^[1].

^[1]      Bu reklam, avukatın sunmakla yükümlü olduğu hizmetler hakkında bilgilerin, meslek
ilke ve kuralları ile mesleğin etik kuralları çerçevesinde paylaşım ile sınırlıdır. Reklam
veya tanıtım, bir kişi aleyhine veya kıyasa yönelik ibareler içermemeli ve pazarlama ma-
hiyetinde olmamalıdır. Avukatın potansiyel bir iş sahibine yönelik kişisel teklifte bulun-
ması, bürosu dışında iş teklif etmesi yasaklanmıştır (Avukatlık Mesleğine İlişkin Ulusal
İç Tüzük, madde 10, age. Fransa’da avukatlık, sh 75 ve 334)