Asteğmenlik Sürecine Dair Detaylı Rehber

Asteğmenlik Sürecine Dair Detaylı Rehber

Öncelikle Asteğmen Ne Anlama Gelir, Kimler Asteğmen Olur sorularını cevaplayalım.

Bilindiği üzere üniversite mezunu bir kişi Türkiye’de askerliğini 2 farklı şekilde icra edebilmektedir. 1111 sayılı Askerlik Kanunu’nda bu husus şu şekilde belirtilmiştir;

1)Kısa Dönem Askerlik ( 6 Ay, Rütbesiz)

2)Uzun Dönem Askerlik – Yedek Subaylık ( 12 Ay, Asteğmen rütbesi ile başlanır ve teğmen olarak askerlik görevi bitirilir)

Görüldüğü üzere Asteğmen olabilmek için kişinin öncelikle “üniversite” mezunu olması gerekmektedir. Asteğmen olarak askerlik yapmanın bir diğer adı “Yedek Subay” olarak askerlik yapmaktadır. Yani Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) sizi “Subay” olarak orduya çağırır, sizi eğitir ve size 1 veya 3 aylık eğitiminizin sonunda asteğmen rütbesi verir.

Asteğmenler TSK’da 12 aylık bir süre için geçici olarak görev yapan ve bu sürede aylık ortalama 4.800 TL maaş alan subaylardır. TSK’da yer alan en düşük rütbeli subay tipidir. 

Askerliğimi Uzun Dönem Asteğmen Olarak Yapmak İstiyorum, Nasıl Asteğmen Olabilirim?

Uzun dönem asteğmen olarak askerlik yapmak istiyorsunuz ve bu isteğinizde kararlısınız diyelim. Bu noktada elinizden geleni yaparak orduya uzun dönem maaşlı bir asker olarak girmek istiyorsunuz. Peki asteğmen olma ihtimalinizi güçlendirmek için yapabileceğiniz ekstra bir işlem var mı?

Asteğmenlik süreci tamamen TSK’nın ihtiyacına bağlı olarak belirli meslek grupları arasından karşılanır. Savunma Bakanlığı celp döneminde ordunun ihtiyacı kadar çeşitli sınıflara ait asteğmen subay ister. Ancak genellikle asteğmen olmak isteyenlerin sayısı TSK’nın talep ettiği asteğmen sayısından fazladır. Böyle bir durumda doğal olarak her isteyen asteğmen subay olarak askerlik görevini yerine getiremez.

Ülkemizde gençler arasında işsizlik oranı ne yazık ki çok yüksektir. İş bulma konusunda büyük sıkıntılar çeken gençler için askerliklerini yedek subay asteğmen olarak yapmak çok cazip gelmektedir. “Nasıl olsa askerliğimizi yapacağız, en azından askerliğimin bitiminde elimde bir sermaye olsun” düşüncesi hakimdir. Türk Silahlı Kuvvetlerinin asteğmenlere ödediği maaş Türkiye şartlarında gayet güzel bir miktardır.

TSK’nın talebinden daha fazla başvuru söz konusu olduğu için, TSK asteğmenlerini elektronik bilgisayar ortamında çeşitli kriterler belirleyerek seçer. Bu kriterler bugüne kadar hiçbir zaman açıklanmamıştır. Bu noktada TSK’nın kendi bünyesinde lazım olan meslek gruplarına öncelik verdiği bilinmektedir. Hatta kimi zaman asteğmen olarak gitmek istemeyen bir kişiye dahi asteğmen olarak askerlik çıkmaktadır. Dolayısı ile bilgisayar ortamında rastgele bir seçimin yapıldığını söyleyebiliriz.

Asteğmen Olarak Görev Yapmış Bir Askerden Asteğmen Alımının Nasıl Gerçekleştiğine Dair Bilgiler

Ben bizzat asteğmen olarak askerlik vazifemi yerine getirirken çok sorulan bu sorunun cevabını bulmak için çeşitli gözlemler yaptım. Bu gözlemlerimin sonuçları şu şekildedir;

# Asteğmen Olmak İçin Mezuniyet Puanınıza Bakılır İddiası :Bu iddianın doğru olmadığını rahatlıkla söyleyebilirim. Binlerce asteğmen terhisi inceledim ve Kıbrısta parayla burssuz olarak çok düşük bir puanla okuyup mezun olan bir kişinin dahi asteğmenliğe hak kazandığını gördüm. Bu noktada okul puanım düşük diyerek kendinizi üzmeyin.

# Kilo ve Boy Oranına Bakılır, Atletik Olanlar Daha Şanslıdır İddiası : Böyle bir söylemin de genel olarak doğru olmadığını söyleyebilirim. Aşırı kilolu olan bir yandan da aşırı zayıf olan veyahut çok kısa olan bir çok asteğmen gördüm ve tanıdım.

Asteğmen olarak askerlik yapmak isteyen kişilerin, her zaman normal er olarak da askerlik yapabilme ihtimalleri olduğunu akıllarından çıkarmamaları gerekmektedir. Planlarını bu şekilde yapmalıdırlar. Uygulamada görülmektedir ki; kısa dönem isterken;uzun, uzun dönem isterken; kısa dönem çıkma ihtimali her zaman mevcuttur.

En çok asteğmen alımı yapılan celp “Şubat” celbidir. Aslında asteğmen olma şansınız en çok bu celp dönemindedir. Çünkü genellikle askerliğe başvurular yazın veyahut yılın başında olmaktadır. Şubat celbi ise ara celp ve kış ayı olduğu için az başvuru gerçekleşir ve asteğmen olma ihtimaliniz dolayısı ile artar. Asteğmen olarak askerlik yapıp yapmamak sizin elinizde değildir. Ancak anlattığım bu kriterleri göz önünde bulundurarak asteğmen olma şansınızı yükseltmeniz mümkündür.

# 2013 Yılından Önce Asteğmen Olabilmek İçin Sınav Yapılırdı : 2013 yılından önce daha hakkaniyetli bir durum vardı ve asteğmen olmak isteyenler yedek subaylık sınavına girerdi. Ancak 2013 yılından itibaren bu sınav kaldırıldı ve asteğmen seçimleri yukarıda anlattığımız doğrultuda yapılır oldu. Bu sınav sonucunda başarılı olanlar 12 ay uzun dönem asteğmen, başarısız olanlar ise 6 ay kısa dönem askerlik yapıyorlardı.

# Askerlik Şubesinde İşlemleriniz Yapılırken Size Asteğmen Olmak İsteyip İstemediğinizi Soruyorlar: Askerlik şubesine askerlik işlemlerinizi başlatmak amacıyla gittiniz diyelim. Öncelikle üniversite transkriptinizi kesinlikle yanınızda bulundurun. Bunun haricinde avukat iseniz avukatlık ruhsatınızı veyahut çeşitli meslek gruplarından iseniz belgelerinizi yanınızda bulundurun ve ibraz edin. Sevk öncesi hazırlık işlemleri adı altında size çeşitli sorular sorularak formlar doldurulacaktır. Bu aşamada ” askerliğinizi yedek subay olarak yapmak istiyor musunuz?” sorusuna verdiğiniz cevap önemlidir.  Asteğmen uzun dönem olmak isteğinizi belirttikten sonra kaderinizi sistem otomatik olarak belirler. Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacına görev

alım yapılır. Günümüzde uzun dönem yedek subaylığa talep çok fazladır, bu nedenle her isteyen asteğmen olamamaktadır.

# Askerlik Kanunu’nda Yedek Subay Asteğmen Alımına Dair Ne Yazıyor? : 

Askerlik K. Madde 5 – Erbaş ve erler için muvazzaflık hizmeti süresi; Kara, Deniz, Hava Kuvvetleri ile Jandarma Genel Komutanlığında on sekiz aydır. Bu sürenin, barışta, önce on beş aya ve bilahare on iki aya kadar indirilmesine, Silahlı Kuvvetlerin de ihtiyacı dikkate alınarak, Cumhurbaşkanınca karar verilebilir.(1)(2)
(Ek: 21/7/1999 – 4414/2 md.) 1076 sayılı Kanun hükmüne tabi yükümlülerden; bu yükümlülüklerini istekleriyle veya seçim sonucu yedek subay adayı olmadıkları için erbaş veya er olarak yerine getireceklerin hizmet süresi aynı celbe tabi olup, yedek subay adayı olarak ayrılanların hizmet süresinin yarısı kadardır.
Bu hizmetler askerlik şubesinden sevk tarihinden başlar. Belirtilen sürelerden fazla askerlik yapanların fazla hizmetleri, askerlik çağının sonundan iki kat olarak düşülür. Bu Kanunun tespit ettiği esaslar dışında veya muvazzaflık hizmetini yapmadıkça hiç bir fert askerlik çağından çıkarılamaz.

Üniversite Mezunu Kısa Dönem Erler Maaş Alır Mı?

Evet kısa dönem erler de devlet tarafından maaş almaktadırlar. Bu maaş da doğuda görev yapan ile batıda görev yapan kişi arasında farklılık göstermektedir. Doğuda görev yapan bir kısa dönem er 400-450 TL arasında maaş almaktadır. Batıda yapan bir kısa dönem er ise 150-200 TL arasında maaş almaktadır.

Erlerin bulundukları birliklerin ayrıca bir ödenekleri vardır. Erlerin yemek, barınma ve diğer ihtiyaçları bu ödenekten karşılanır. Yine bu ödenekten erlere maaş ödemesi yapılır.

Erler hastalık nedeni ile memleketlerine “hava değişimi”ne giderler ise ayrıca yol ve iaşe(yemek) parası alırlar. Bu ücret günlük 30 TL’dir.

TSK’nın En Çok Oranda Alım Yaptığı Asteğmen Meslek Grupları

Geçmişten bu yana TSK’nın belirli meslek gruplarına daha çok ihtiyacı doğmuştur. Bu ihtiyacı da dış kaynaktan yani askerliğini asteğmen yedek subay olarak yapmak isteyenler arasından karşılamıştır. Meslek grupları ve asteğmen olma ihtimallerini aşağıda yazdım. Yazdığım bu ihtimaller tamamen kişisel deneyimime ve gördüklerime bağlıdır. Ben de askerliğimi Personel Asteğmen sınıfında Askerlik Şubesinde, Şube Başkanı olarak yaptım. Dolayısı ile binlerce kişiyi askere gönderdim ve kim nasıl, ne olarak askere gitti hepsinin bilgileri elimdeydi. Bu doğrultuda asteğmen alımının kriterlerini en yakından ben gördüm.

1)Doktorlar, Eczacılar : %100 ihtimalle yedek subay asteğmen olarak askere gitme şansları bulunur. ( Bu meslek grupları zorunlu olarak yedek subaylık/uzun dönem asteğmenlik yapmaktadırlar.)

2)Avukatlar, Hukuk Mezunları: %80 ihtimalle yedek subay asteğmen olarak orduya alınırlar. Stajyer avukatların ise asteğmen olma ihtimali çok daha düşüktür. TSK sizden avukat olup olmadığını öğrenmek için avukatlık ruhsatı ister. Stajyer

avukat ruhsatını kabul etmez.

3) Mühendislik Mezunları: Çeşitli mühendislik sınıfları daha avantajlıdır. Şöyle ki;

• Makine Mühendisleri: %70
• İnşaat Mühendisleri: %50
• Diğer Mühendisler: %40

4) Tüm Diğer Fakülte Mezunları: %30

Asteğmenlerin Aldığı Maaşlar ve Tazminat Ödemesinin Yapıldığı Asteğmen Sınıfları

Asteğmenlerin aldıkları maaşlar “görev yerlerine” ve “görev sınıflarına” göre değişiklik göstermektedir. Bilindiği üzere TSK’da 3 ana sınıf bulunmaktadır. Bunlar: 1) Kara Kuvvetleri , 2) Hava Kuvvetleri, 3) Deniz Kuvvetleri. Söz konusu sınıflar içerisinde yüksek maaş 5.200 TL olarak Hava Kuvvetlerine verilir. Kara Kuvvetleri ve Deniz Kuvvetlerinde görev yapan asteğmenlere 4.800 TL olarak aylık maaş verilir.

Bu maaşa ek olarak “Olağanüstü Hal Bölgesinde” yani terör tehlikesi olan illerde görev yapan asteğmenler “Doğu Tazminatı” adı altında maaşlarına ek bir ücret alırlar. Bu ücret 1.300 TL’dir. Yani temel maaşı 4.800 TL olan Kara Kuvvetleri Komutanlığında görev yapan bir asteğmen ek olarak 1.300 TL alır ve toplam aylık maaşı 6.100 TL olarak belirlenir. Görüldüğü üzere asteğmenin nerde ve hangi kuvvette görev yaptığına göre aldığı maaş değişmektedir. Özetle Batı bölgesinde vazifesini yerine getiren asteğmenler, doğudaki asteğmenlere nazaran daha az maaş almaktadırlar.

Yurt dışında asteğmen olarak görevlendirilme durumu da söz konusudur. Böyle bir durumda 8.000 TL civarında bir maaş ödemesi yapılır. Kıbrıs, Bosna, Suriye, Afrika Ülkeleri gibi ülkelerde TSK’nın yapılanması mevcuttur ve bu teşikilatlanmada asteğmen görev yapabilir.

En düşük maaşı “personel sınıfı asteğmenler” almaktadır. Çünkü bu sınıf geri hizmette genellikle askerlik şubelerde görev yaparlar ve dolayısı ile ek tazminat almazlar.

Asteğmenlerin 1 veya 3 aylık eğitimleri bulunmaktadır. Bu eğitim süreleri bulundukları sınıflara göre farklılık arz eder. Eğitim sürecinde olan bir asteğmen aylık olarak 240 TL askeri öğrenci maaşı ödemesi almaktadır. Eğitimi başarıyla sonuçlandırıp asteğmen rütbesini takan kişi maaşını ancak bu zamandan sonra almaya başlayabilir. Asteğmenler son 3 ayında “Teğmen” rütbesine yükselirler ve 375 TL daha fazla maaş almaya hak kazanırlar.

Doktor, eczacı, tabip, avukat, mühendis asteğmenler arasında maaş bakımından başka bir fark bulunmamaktadır. Asteğmenlerin maaşlarının değişmesindeki tek kriter anlattığımız üzere sınıfları ve görev yerleridir.

Asteğmenlik Eğitiminde Neler Yapılır?

Genel olarak asteğmenlerin rahat bir askerlik geçirdiğini söylemek yanlış olmaz. Geçmişte 16 ay olan asteğmenlik görev süresi 2018’de günümüzde 12 aydır. Bu 12 ay içerisinden 24 günlük izin terhis mahiyetinde kullanılırsa pratik olarak 11 ay askerlik yapmak mümkündür.

Asteğmenin Görevleri Nelerdir, Neler Yapar?

Halk arasında asteğmenlerin rütbesi “domino”ya benzetilir. Tek bir çizgi şeklinde rütbeleri olduğu için domino benzetmesi yapılır. Genellikle asteğmen üniversite mezunu ve belirli bir bilgi birikimine sahip olduğu için, asteğmenin bu özelliklerinden sonuna kadar yararlanılmak istenir.

Asteğmenlerin giydiği kıyafet normal subay kıyafetidir. Kıyafet yani üniformanın omuzlarının üstüne sağdaki resimde yer alan asteğmen apoleti takılır. Eskiden kara harp okulundan mezun olan askerler “asteğmen” rütbesi ile göreve başlıyordu. Ancak günümüzde asteğmenler sadece üniversite mezunu olup askerlik görevini yerine getiren kişilerden oluşuyor ve dolayısı ile meslekleri ile alakalı sınıflarda görev alıyorlar.

Kışlalarda görev yapan asteğmenlerin genellikle nöbetçi subay olarak birliklerde görevlendirildiği görülmektedir. En düşük rütbeli subay olmasına rağmen orduda yer alan tüm astsubay, er ve erbaşların komutanıdır.

Askeri kanuna göre “bir subay zimmet alamaz” dolayısı ile astğemenlere herhangi bir malın zimmetlenmesi mümkün değildir. Uygulama da bu kuralın ihlal edildiğine sıkça rastlanmaktadır. Bir çok görev yerinde asteğmenlerin normalde “astsubay sorumluluğunda” olan bir işe vekaleten atandıkları görülmektedir ki bu da kurallara aykırıdır. Asteğmenler görüleceği üzere orduda tampon olarak boşlukları doldurmaktadır. Çoğu

astsubay ve askerin düşüncesine göre asteğmenler olmasa askerlik kurumu çekilir bir yer olmaktan çıkar. TSK’nın tamamlayıcı subay sınıfıdır.

Yedek Subay Asteğmen Olarak Askerlik Yapmak İsteyen Kişilerden- SORU ve CEVAP

1)Komando Olmak İstiyorum Seçeneğini İşaretlersem Yedek Subay olma şansım artar mı?

Evet, artar. Komando herkesin tercih etmediği bir sınıf. Bu nedenle daha az talep olduğu için şansınız daha artar.

2)Meslekçi Asteğmen ve Sınıfçı Asteğmenlerin Farkı Nedir?

Asteğmen olarak askerlik yerinizi açıklandı diyelim. Sınıf kısmında “Meslek Kurası” yazıyorsa eğitimizin 1 ay süreyle olur ve son 3 ay Teğmen olarak maaş alırsınız. Ancak sınıf kısmında meslek kurası haricinde herhangi bir diğer sınıf yazıyorsa, bu durumda 3 ay eğitim sonrasında son 1 ay teğmen olarak terhis olursunuz.

3)Asteğmen Olmak İstiyorum ancak asteğmenlik çıkmazsa bedelli askerlik yapmak istiyorum, bu mümkün müdür?

Evet, diyelim ki yeriniz açıklandı ve kısa dönem er çıktı. Bu durumda henüz kışlanıza katılış yapmadıysanız hemen bedelliye başvurabilirsiniz.

Avukat Saim İNCEKAŞ – Adana Avukatlık ve Hukuk Ofisi