Askerlikte Hava Değişimi Nedir ve Nasıl Alınır?

Askerlikte alınan hava değişimi ne demektir? Rapor ve hava değişimi arasındaki fark nedir? Askerlikte hava değişimi kaç gündür? 2018 yılında askerlikte hava değişimi nasıl alınır? Hava değişimini tezkereye bağlayarak terhis olmak mümkün mü? Askerde en rahat hava değişimi alma yolları nelerdir? Bu sorulara makalemizde ayrıntılı bir şekilde cevap verdik.

Hava Değişimi Ne Demektir?

Hava Değişimi bir askerin hastalanması nedeniyle o askere Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından verilen bir izin çeşididir. Hastalığınız sonucu hava değişimi izni alabilmek için doktordan veya hastaneden rapor almanız gerekmektedir. Genellikle ameliyat, kol kırığı gibi durumlarda hava değişimi alındığı görülmektedir.

Hava değişimi birçok askerin en çok talep ettiği izin türüdür. Çünkü hava değişimi askerlik süresinden sayılır. Yani hava değişimi izni aldığınız günler askerliğinizde şafak atmaya devam etmektedir.

Bir askerin hava değişimi hakkı 45 gündür. Ancak çeşitli özel hastalıklarda 90 güne kadar hava değişimi alınabilir. Askerde hava değişimi almak için çoğu asker hasta taklidi yapmakta veya kendilerini sakatlayıp, yaralamaktadır. Askerlerin sırf hava değişimi alabilmek için kendilerini yaralayıp hasta duruma getirmeleri çok üzücü bir durumdur. Askerin kendisini bilerek yaralaması durumunda komutanı tarafından cezalandırılması söz konusu olabilir.

Hava Değişiminde Ödenen Para Nasıl Alınır?

Askerde aylık maaşınızın yattığı hesaba yatırılır hava değişimi parası. Dolayısı ile Ziraat Bankası hesabınıza ödeme yapılır. Hava değişimi tutarını ve hava değişimi ile ilgili detayları öğrenebilmek için en yakın askerlik şubesine giderek sistemden ayrıntıları sorgulayabilirsiniz.

Hava değişiminde ödenen para kimi zaman askerlikten sonra yani terhis olduktan sonra dahi hesabınıza yatırılabilir. Hava değişimi parası kesin olarak şu tarihte yatırılır demek mümkün değildir. Hava değişimi paranızın yatıp yatımadığını sorgulamak için sürekli olarak askerlikte sizin için açılan Ziraat Bankası Hesabınızı kontrol edebilirsiniz.

Askerlik Hava Değişimi Parasını Sorgulama, Hava Değişimi Parası Ne Kadardır?

2018 yılı için hava değişiminde bulunduğunuz hergüne 12,37 TL günlük para ödenir. Bu para günlük iaşe bedelidir. Yani birliğinizde size sağlanan yemek bedeli siz birlik dışındayken de size ödenir.

Hava değişimi boyunca verilen toplam para= 12,37 x (Hava Değişiminde Geçirdiğiniz Gün Sayısı)

Askerlik hava değişimi tutarını daha detaylı sorgulamak için en yakın Askerlik Şubesine giderek T.C. no’nuz ile bu bedeli sorgulayabilirsiniz. Ayrıca hava değişimi için memleketinize giderken ve hava değişimi sonrasında birliğinize dönerken “yol ve yemek” parası alırsınız. Giderken bu parayı birliğiniz verir, dönerken ise Askerlik Şubeden sevkinizi alırsınız.

Askerlik Hava Değişimi Kaç Gündür?

Uzun dönem ve kısa dönem askerlerde hava değişimi izin hakkı farklılık göstermektedir. Uzun dönem askerler toplam 30 gün hava değişimi alabilir. Kısa dönem askerler ise toplam 15 gün hava değişimi alabilir. Bu alınan hava değişimi izinleri askerlik süresinden sayılır. Yani uzun dönem iseniz 30 günden fazla alacağınız hava değişimi artık askerlik sürenizi uzatmaya başlar. Kısa dönem iseniz de 15 günden fazla aldığınız hava değişimi askerlik sürenizi uzatır ve daha geç terhis olmanıza neden olur.

Hava değişimi süresi bittikten sonra en yakın askerlik şubesine giderek birliğinize sevk olmak istediğinizi söylemeniz gerekir. Askerlik şubesi de size yol ve yemek parası vererek birliğinize sevk kağıdı verir. Eğer hava değişimi süreniz bitmesine rağmen hala birliğinize katılış yapmamışsanız “asker kaçağı” durumuna düşersiniz ve hakkınızda yakalama kararı çıkartılır.

Hava değişimi süresine örnek vermek gerekirse, diyelim ki uzun dönem bir askersiniz. 50 gün rapor aldınız. Bu durumda ilk 30 gün askerlikten sayılır. Geriye kalan 20 gün ise askerlik süreniz uzar. Yani 20 gün daha geç terhis olursunuz.

Hava değişimi süresine bir diğer örnek,  kısa dönem askersiniz diyelim. 40 gün rapor aldınız. Bu durumda ilk 15 gün askerlik sürenizden sayılır.Geriye kalan 25 gün geç terhis olursunuz. Yani askerliğiniz 25 gün uzar.

En Rahat Hangi Hastalıklarda Hava Değişimi Alabilirim?

Psikolojik veya fiziksel hastalıklara hava değişimi raporu verilmektedir. Ancak psikolojik rahatsızlık nedeniyle hava değişimi almak zordur. Birlik komutanları psikolojik rahatsızlığınız olduğuna inanmaz ve genellikle hava değişimi alabilmek için rol yaptığınızı düşünür. Çünkü askerde hava değişimi alabilmeyi neredeyse herkes talep etmektedir.

Askerdeyken yaşadığı zor günler nedeniyle psikolojisi bozulan ve memleketine hava değişimine yollanan bir çok asker vardır. Genellikle kendine zarar vermesinden şüphelenilen ve memleketine yollanarak kafasını dinlenemesi istenilen askerlere psikolojik nedenlerle hava değişimi verilir.

Fiziksel hastalıklara gelirsek; kol kırığı, ameliyat gibi durumlar zaten yoruma dahi gerek olmadan hava değişimi verilen hastalıklardır.

Hava Değişimi Hakkının Kanundaki Açıklamaları

1111 Sayılı Askerlik Kanunu’nda “hava değişimi” ile ilgili şu maddeler yer almaktadır.

Madde 77 –Erbaş ve erlerin izin süreleri muvazzaflık hizmetinin her ayı için iki gün olarak hesap edilir ve bu izin süresi muvazzaflık hizmetinden sayılır. Bir yıl içerisinde verilen izin sürelerinin toplamı otuz günü geçemez. Muvazzaflık hizmetini yerine getirmek üzere kıt’a veya kurumlara katılmış olan erbaş ve erlere acemi eğitimini bitirmedikçe ve cezalılara ceza süresini tamamlamadıkça izin verilmez. (Değişik 4. cümle: 13.07.2013 – 6496 S.K/Madde 7) Yılda otuz günden fazla izin ile acemi eğitimini tamamlamamış bulunan yükümlülerden fevkalade özürleri olduğu anlaşılanlara izin verebilmek hakkı asgari alay ve eşiti komutanlığına (Deniz ve Hava Kuvvetleri ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında eşiti) aittir. (Değişik cümle: 22.01.2015 – 6586 S.K/Madde 14) İzin, istirahat veya hava değişimine gönderilecek olan erbaş ve erlerin ne kadar süreyle izinli, istirahatli veya hava değişimli olduklarını gösterir belge birlik komutanlıklarınca yükümlülere elden verilir, ayrıca bu belgelerin bir nüshası da yükümlülerin terhislerinde kıta şahsi dosyası ile birlikte askerlik şubesine gönderilir.

Madde 78 –   Erbaş ve erlere verilen hava değişimi ve istirahat sürelerinin toplam otuz güne kadar (dahil) olan kısmı muvazzaf askerlik hizmetlerinden sayılır.

Muvazzaf hizmetlerini bitirmiş oldukları halde görülen lüzum üzerine terhisleri geciktirilmiş olanlara yedek ve cezalı erbaş ve erden hava değişimine gidenlerin ve izin alanların tebdi lhava ve izin müddetleri, ne kadar olursa olsun tamamiyle hizmet ve cezalarından sayılır.

(Mülga 3. fıkra: 11.02.2014 – 6519 S.K/Madde 5)

(Değişik 4. fıkra: 11.02.2014 – 6519 S.K/Madde 5) 1076 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca, erbaş ve er statüsüne geçirilenlere verilen hava değişimi ve istirahat sürelerinin toplam on beş güne kadar (dahil) olan kısmı muvazzaf askerlik hizmetlerinden sayılır.

(Değişik 5. fıkra: 11.02.2014 – 6519 S.K/Madde 5)  Kendilerini askerliğe elverişsiz hale getirmeye veya getirtmeye teşebbüs ettikleri mahkeme kararı ile sabit olan erbaş ve erlerin yargılanmalarına esas eylemleri dolayısıyla ortaya çıkan rahatsızlıklar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması nedeniyle mahkeme tarafından haklarında tedaviye karar verilen erbaş ve erlerin bu karar nedeniyle yatarak gördüğü tedaviler veya istirahatte ya da hava değişiminde geçirdikleri süreler muvazzaf askerlik hizmetlerinden sayılmaz. (Adana ceza avukatlarından Saim İncekaş bu konuda birçok davaya tanık olmuştur. Kendini elverişsiz hale getirme konusu yoruma açık olmakla birlikte suç teşkil etmektedir.)

Avukat Saim İNCEKAŞ – Adana Avukatlık ve Hukuk Ofisi