Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Velayeti Kime Aittir?
Ana ve baba evli değil ise velayet hakkı, kural olarak doğum ile birlikte anaya aittir (TMK md. 337, cümle l). Kural evlilik dışında doğan çocukların velayetinin anaya ait olduğudur.( “… 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 337/1. maddesi gereğince evlilik dışı çocuğun velayet hakkı davacı anneye aittir. Aynı kanunun 404. maddesinde velayet altında bulunmayan küçüklerin vesayet altına alınacağı düzenlenmiştir. Sözü edilen yasal düzenlemelere göre velayet hakkı münhasıran anne ve babaya tanınan bir hak olup, evlat edinme hariç ana baba dışında hiç kimseye tevdi olunamaz. …”. Yargıtay 2. HD., 10.03.2016, E. 2016/3246, K. 2016/4786.)
Ancak doğum anında ananın küçük, kısıtlı, ölmüş olması veya ananın velayet hakkının çocuk doğmadan kaldırılmış olması durumunda hakim, çocuğun menfaatini gözeterek çocuğa vasi atar ya da velayet çocukla soybağının kurulmuş olması şartı ile babaya verebilir (TMK md. 337, c. 2).(Ana ve babanın evli olmaması halinde, velayet anaya aittir (TMK m. 337/1). Çocuk ile baba arasındaki soybağı, ana ile evlilik, tanıma ya da hakim hükmüyle kurulabilmektedir (TMK m. 282/2). Davacı ile davaya konu küçük Yaprak Deren arasında açıklanan şekillerde bir soybağı ilişkisinin kurulmadığı anlaşılmaktadır. Tanıma, babanın aile mahkemesine yazılı başvurusu ile de yapılabilir (TMK m. 295/1). …”. Yargıtay 2. HD., 21.03.2017, E. 2016/25573, K. 2017/3130.)
Çocuk ile ana arasındaki soybağı doğumla kurulur. Çocuk ile baba arasındaki soybağı ise, ana ve baba arasındaki evlilik, baba tarafından tanıma ve mahkeme kararı ile kurulur[4]. Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden itibaren 300 gün içinde doğan çocuğun babası kocadır (TMK md. 285/1).
Asıl olan velayet altına konulmaktır. Evlilik dışında doğan çocuğun velâyeti anada olduğundan, daha sonra açılan babalık davası sonucu erkek ile çocuk arasında soybağı kurulması halinde, çocuk ile baba arasında kişisel ilişki kurulması ve iştirak nafakası konusu hakim tarafından re’sen karara bağlanır.(Çocuk ile baba arasındaki soybağı, ana ile evlilik, tanıma ya da hâkim hükmüyle kurulabilmektedir (TMK m. 282/2). Davalı ile davaya konu nüfusa kayıtlı olmayan küçük (…) arasında açıklanan şekillerde bir soybağı ilişkisinin kurulmadığı anlaşılmaktadır. Tanıma, babanın aile mahkemesine yazılı başvurusu ile de yapılabilir (TMK m. 295/1). Yargıtay 2. HD., 04.05.2017, E. 2016/5148, K. 2017/5332.)
“… Velayet altında bulunmayan her küçük vesayet altına alınır. (T.M.K. m. 404/1)…Ana baba evli değilse velayet anaya aittir. (T.M.K. m. 337/1) Velayet hakkının anadan alındığı iddia edilmediğine göre, annenin bu çocuk üzerindeki velayet hakkı devam etmektedir…” (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi E. 2010/20718 K. 2011/9946 T. 7.6.2011)
Görüleceği üzere evlilik dışı doğan çocuğu baba alamaz. Baba aile mahkemesine başvurarak velayetin değiştirilmesi davası açabilir veya kişisel görüş düzenlenmesini isteyebilir.
Adana Velayet Avukatlarından Saim İNCEKAŞ evlilik dışı doğan çocuğun velayetinin değiştirilmesi talebi davalarının uzmanlık gerektirdiğini belirtmektedir.
Merhaba bir konu hakkında bilgi almak istiyorum. Evlilik dışı doğan ve babanın tanıması ile kimliğini çıkartığımız oğlum var. Türkiye içinde velayet annede olduğu için evrak ihtiyacı olmadı. Fakat yurtdışı seyahati planlıyoruz. Bu sebep ile velayet evrağı talep edilmesi durumunda istenilen evrağı nereden ve nasıl temin edebilirim. Teşekkür ederim 🙏🏻
Canan Hanım ilgili kanun maddesini göstermeniz yeterli; “Ana ve baba evli değil ise velayet hakkı, kural olarak doğum ile birlikte anaya aittir (TMK md. 337, cümle l).”