
Hukuk sistemimizde ortak velayet için bir düzenleme bulunmuyor. Ancak Yüksek Mahkeme güncel kararları çerçevesinde ortak velayetin Türk Hukuku’nda uygulanabileceğine karar verdi!
Boşandığım Eşimle Ortak Velayet Almamız Mümkün Mü?
Avukat olarak tarafıma son zamanlarda en çok yöneltilen sorulardan birisi de bu. Evet, artık boşanma durumunda eşinizle birlikte çocuğun velayetini ortak olarak alabilirsiniz. Nasıl evliliğin devamı boyunca anne ve baba olarak çocuğunuz hakkındaki kararları birlikte veriyorsanız, boşandıktan sonra da çocuğunuz hakkındaki kararları birlikte vermeye devam edebilirsiniz bu sayede.
Yargıtay: “Ortak Velayet Toplum Yapımıza Uygundur”
Yargıtay güncel kararları çerçevesinde ortak velayetin Türk toplum yapısında uygun olduğunu kabul etti. Yargıtayın verdiği bu kararın tamamını bu linke tıklayarak okuyabilirsiniz. 2016 yılında iki İngiliz vatandaşı Türkiye’de açtıkları davada ortak velayetin Türk Hukuku’na da uygun olduğu kararıyla karşılaştılar. Bu karar hem onlar hem de Türk Yargısı için sürpriz olmuştu.
Yargıtay Verdiği Diğer Kararlarla Birlikte Ortak Velayeti Uygulama Haline Getirdi
Yargıtay yine 2016 yılı içerisinde verdiği başka kararlara da ortak velayeti benimsediğini ve uygulamanın bu şekilde oluşmasını istediği sinyallerini verdi.
Ortak Velayetin Şartları
- Taraflar ortak velayet taleplerini mahkemeye açıkça belirtmelidirler.
- Çocuğun ne zaman ve hangi süreyle diğer eşle görüşeceğini belirlemelidirler.
- Çocuğun giderleri hakkında nasıl bir paylaşımda bulunacaklarını belirlemelidirler.
Yukarıda yer alan ortak velayet şartlarından da anlaşılacağı üzere taraflar çocuk için fiilen bakan eşe verilmek üzere bir nafaka belirleyebilir, çocuğun eğitimi hakkında ortak kararlar alabilirler.
Uygulamada sorun yaşanmaması adına veli toplantısına kimlerin katılacağı, yurt dışına çıkışta iznin aranıp aranmayacağı, giyim ve okul giderleri gibi hususlarda da ayrıca anlaşılıp protokole geçirilmesinde yarar vardır. Yine çocukla diğer eşin kişisel görüş saatlerinin belirlenmesinde fayda vardır. Zira olası bir çekişme durumunda mahkeme kararı icraya rahatlıkla koyulabilir olmalıdır.
Tarafların ortak velayet hakkında tam bir mütabakata vardığını söylerken dilekçeye şu şekilde yazmanızda fayda vardır: “Çocuk yaşı gereği anne ve babanın yoğun ilgisine sevgisine muhtaç olduğu bir dönemdedir. Bu nedenle çocuğun üstün yararı gereği anne-baba arasında ortak velayet konusunda tam bir mütabakat bulunmaktadır.” veya “Davacı ve davalı tarafı X isimli müşterek çocuğun ortak velayetlerinde kalmasını kabul etmişlerdir.” veya “Tarafların müşterek çocukları X’in velayetinin ORTAK VELAYET olarak kalması konusunda taraflar mutabıktırlar. Çocukların maddi ve manevi olarak gelişmesinde en iyi velayet şeklinin ortak velayet olması ve çocukların boşanmadan önceki eğitim, sosyal durum, ihtiyaçlarının değiştirilmemesi, AYNEN DEVAMI konusunda mutabık kalan taraflar; müşterek çocukların özel okul ücretleri, X kolejinde eğitim görmekteler), yemek ücretleri, servis ücretleri, özel kurs ücretlerinin (halen çocuklar ikişer özel kursa devam etmektedirler) davalı eş X tarafından karşılanacağı konusunda mutabakata varmışlardır. “
Özet olarak ortak velayet her iki tarafın da bu konuda kesin olarak anlaşmalarına bağlıdır. İki tarafın da samimi ve istekli olması gerekmektedir.
Ortak Velayetin Gerekçesi ve Emsal Karar
1- Türkiye Cumhuriyeti adına 14 Mart 1985 tarihinde imzalanan “11 No’lu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme’ye Ek 7 No’lu Protokol”ün onaylanması 25 Mart 2016 Tarihli ve 29664 Sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan 6684 sayılı kanunla uygun bulunmuştur.
2- Ek 7 No’lu Protokol”ün 5. maddesi hükmüne göre “Eşler evliliğin SONA ERMESİ durumunda, ÇOCUKLARI ile ilişkilerinde medeni haklar ve sorumluluklardan EŞİT ŞEKİLDE yararlanırlar.”
3- Çocuğun GÜVENLİĞİNE ve ÜSTÜN YARARINA AYKIRI olduğuna dair dava dosyasında yeterli OLGU ve DELİL bulunmadığı anlaşıldığı takdirde velayetin ana ve babaya ORTAK VERİLMESİ artık mümkündür.
Milletlararası Sözleşme Kanunların Üstündedir
1- Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar “KANUN” hükmündedir. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda FARKLI HÜKÜMLER içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası “ANDLAŞMA” hükümlerine göre karar verilmesi ZORUNLUDUR.
(TCA m. 90)2- 6684 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi ile ORTAK VELAYETİ engelleyen 4721 sayılı Kanun hükümleri ÖRTÜLÜ OLARAK ortadan kaldırılmıştır.
2- Yargıtay’a kanunun yürürlüğünden sonra intikal eden bir çekişme bulunmadığından EMSAL KARAR henüz yoktur.
3- TBMM tarafından kabul edilen Uluslararası Sözleşme sayesinde ortak velayet Türk Hukukunda uygulanabilir hale gelmiştir. Tüm Meclis Üyelerine teşekkür ederiz.
Ortak Velayet Kararı Hangi Durumlarda Verilmelidir?
1- Evliliğin boşanmayla sonlanması halinde ortak velayet ASIL olup velayetin eşlerden birine verilmesi İSTİSNA olandır.
2- Ortak velayet GÖNÜLLÜLÜK esasına dayalıdır. Eşlerin velayetin eşlerden BİRİNE VERİLMESİ istemi varsa çekişmelere neden olacağı için ortak velayet düzenlemesi yapılmamalıdır.
3- Aile mahkemesince ortak velayet konusunda idrak çağındaki çocuğun GÖRÜŞÜ alınmalı gerekirse uzman görüşüne başvurulmalıdır.
4- Çocuğun giderlerine taraflar kural olarak eşit şekilde katılırlar. Talep halinde her bir eşin yapacağı katkı miktarı mahkemece belirlenir.
5- Kişisel ilişki konusunda tarafların ve idrak çağındaki çocuğun görüşü alınıp gerekiyorsa uzman görüşü de alınarak bir karar verilmelidir.
6- Tarafların ortak velayet talebi çocuğun güvenliği ve üstün yararına AYKIRI ise velayet eşlerden birine verilmeli, her ikisi de elverişli değilse vasi atanması için vesayet makamına ihbarda bulunulmalıdır.