Nafaka Nasıl Hesaplanır? (2024 Yılında Nafaka Ne Kadar?)

Nafaka Nedir?

Nafaka, boşanma veya ayrılık davaları sonucunda, daha az kazanç ve gelire sahip eş yararına verilen maddi yardımdır.

Nafakanın amacı, boşanma sonrasında daha az kazanç ve gelire sahip olan eşin sosyal statüsünü yani yaşam düzeyini korumaktır. Böylece boşanmanın mali açıdan daha zayıf durumdaki eş üzerindeki olumsuz etkileri en aza indirilmeye çalışılır.

Nafaka çeşitleri şunlardır:

• Yoksulluk nafakası: Gelir düzeyi düşük olan eş lehine verilen nafakadır.
• Tedbir nafakası: Boşanma davası sürerken, geçici olarak verilen nafakadır.
• İştirak nafakası: Çocukların bakım ve eğitim giderleri için verilen nafakadır.

Nafakanın temel amacı, boşanma sonrasında ekonomik olarak daha zayıf durumda kalan tarafı korumak ve desteklemektir. Bu sayede boşanmanın yarattığı sosyal ve ekonomik eşitsizlikler giderilmeye çalışılır.

Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?

Bununla birlikte, nafaka miktarı belirlenirken birçok faktör göz önünde bulundurulur. Bunları şu şekilde sıralayabilirim:

• Tarafların sosyal ve ekonomik durumu. Her iki eşin gelir seviyesi, mesleği, sosyal statüsü, ihtiyaçları, yaşam standardı gibi kriterler göz önüne alınır. Kısaca, ülke koşullarında ortalama bir insandan daha yüksek gelire sahipseniz nafakaya hak kazanan eşinize daha fazla miktarda nafaka ödemek durumundasınız.
• Çocuk sayısı. Çiftin çocuk sayısı arttıkça nafaka miktarı da artar. Çocuklar için belirli bir yaşam standardının sağlanması gerektiği göz önünde bulundurulur.
• Evlilik süresi. Evlilik ne kadar uzun sürmüşse, tarafların birbirine alışma ve belirli bir yaşam standardına ulaşma ihtimali o kadar yüksektir. Uzun süren evliliklerde daha yüksek nafaka takdir edilir.
• Boşanma sebebi. Eşlerden birinin ağır kusuru bulunması durumunda, kusurlu taraf aleyhine daha yüksek nafaka takdir edilebilir.
• Mal rejimi. Evlilik süresince edinilen mal varlığının paylaşımı nafaka miktarını etkiler. Örneğin aile konutu kadına tahsis edilirse, erkek konuttan yararlanamayacağından, bu durum erkeğin ödeyeceği nafakayı azaltır.
• Tarafların ihtiyaç ve harcamaları. Günlük yaşam için gerekli temel ihtiyaçlar, makul seviyedeki ihtiyaçlar göz önüne alınır. Lükse tüketim ve harcamalar dikkate alınmaz.

Yukarıda sıraladığım hususlar çerçevesinde, hakim tarafından her davanın kendi koşulları değerlendirilir ve adil bir nafaka miktarı belirlenir. Göreceğiniz üzere standart bir hesaplama yöntemi yoktur, sayılan kriterler çerçevesinde karar verilir.

2024 Yılı Asgari Ücretine Göre Nafaka Miktarı

2024 yılında asgari ücret tutarı belirlendi. Buna göre, bekâr ve çocuksuz bir çalışanın asgari ücreti aylık 11.402 TL oldu.

Asgari ücretteki bu artış kuşkusuz ki nafaka ödemelerini de etkiledi. Hakimler boşanma davası duruşmalarında asgari ücretteki zammı göz önüne alarak nafaka miktarlarında da artış yapıyor. Her dava kendi koşulları göz önüne alınarak değerlendirilse de, asgari ücretteki artışın genel olarak nafaka artırımı için yeterli gerekçe kabul edildiğini söylemem gerekiyor.

2024 ve sonrasında gerçekleşecek asgari ücret artışlarının da nafaka artışı olarak davalara yansıyacağı kesin gözüküyor. Zira maaşa yapılan zam, temel gelirde artış olarak yorumlanır.

Nafaka Neye Göre Artar?

Nafakanın hangi durumlarda arttırılabileceği konusu da tarafıma sıkça sorulan sorulardan bir tanesidir. Aşağıdaki durumlarda nafakanın artış göstereceğini söyleyebilirim.

1. Gelirdeki Artış

Nafaka miktarı, ödeme yükümlüsünün gelirinde belirgin bir artış olduğunda artırılabilir. Örneğin, ödeme yükümlüsü, yeni bir iş bulursa ve geliri önemli ölçüde yükselirse, nafaka miktarı artırılabilir. Mahkeme, tarafların gelir durumunu yeniden değerlendirecek ve nafakanın güncellenmesi gerekip gerekmediğine karar verecektir.

2. İhtiyaçların Değişmesi

Nafaka miktarı, alacaklı tarafın yaşam koşullarında veya çocukların ihtiyaçlarında önemli bir değişiklik olduğunda artırılabilir. Örneğin, çocukların eğitim ihtiyaçları arttığında veya alacaklı tarafın sağlık sorunları ortaya çıktığında, nafakanın artırılması için Aile Mahkemesinde dava açabilirsin.

3. Enflasyon ve Hayat Pahalılığı

Enflasyon ve hayat pahalılığı, nafaka miktarının artırılmasını gerektirir. Özellikle Türkiye’nin son 3 yıldır içerisinde bulunduğu hiper enflasyon nedeniyle nafaka artırım davaları sıkça açtığım bir dava türü haline gelmiştir.

Gördüğün üzere, nafaka miktarının artırılması, tarafların yaşam koşullarının değişmesi ve ekonomik durumlarının yeniden değerlendirildiği bir süreçtir. Mahkeme nafaka artırım davası sürecinde tanıkları dinler, delilleri değerlendirir ve somut duruma uygun bir karar verir.

Hangi Durumlarda Nafaka Alınabilir?

Nafaka, evliliğin sona ermesiyle ortaya çıkan geçim sıkıntısını gidermek amacıyla alınabilir. Boşanma, ayrılık veya evliliğin iptaline dair süreçlerde ekonomik anlamda zayıf durumda olan eş, diğerinden nafaka talebinde bulunabilir.

Boşanma Durumunda

Boşanma davalarında, dava sırasında veya boşanma gerçekleştikten sonra, boşanmanın kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde nafaka istenebilir. Boşanma nedeni ne olursa olsun, yoksulluk içinde bulunan taraf ağır kusurlu olmamak şartıyla diğerinden nafaka isteyebilir.

Ayrılık Durumunda

Ayrılık davası süresince ve ayrılığa karar verildiği tarihten itibaren bir yıl içinde nafaka talebinde bulunulabilir. Ayrılığın haklı gerekçeler içermesi gerekmektedir.

Evliliğin İptali Durumunda

Evliliğin iptali davası süresi boyunca ve iptal kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde nafaka istenebilir. Nafaka isteyen eşin ağır kusurlu olmaması gerekir.

Nafaka Alabilmek için Gerekli Şartlar Nelerdir?

Nafaka alabilmek için bazı temel şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Öncelikle taraflardan birinin diğerine nafaka ödeyebilecek maddi gücünün bulunması gerekir. Eşlerden birinin çalışmıyor olması veya düşük gelir elde ediyor olması, karşı tarafın ise yüksek gelire sahip olması nafaka talebinin temelini oluşturur.

İkinci olarak, nafaka talep eden tarafın gerçekten ihtiyaç içinde olması gerekir. Eğer kişinin temel ihtiyaçlarını kendisi karşılayabilecek geliri varsa, nafaka talebinde bulunması mümkün değildir. Ancak gerçek ihtiyaç içindeyse ve tek başına yaşamını idame ettirebilecek gelire sahip değilse, nafaka talebinde bulunabilir.

Üçüncü olarak ise nafaka isteyen eşin ağır kusurlu olmaması gerekir.

Kısacası nafaka almak için; karşı tarafın maddi gücünün olması, ağır kusurlu olunmaması ve talep eden tarafın gerçek ihtiyaç içinde olması gibi temel şartlar sağlanmalıdır. Bu koşullar altında hakim tarafından uygun görüldüğü takdirde nafaka bağlanır.

Nafaka Ne Kadar Süreyle Verilir?

Türkiye’de nafaka, süresiz veya süreli olmak üzere iki şekilde belirlenebilmektedir. Her ne kadar toplum genelinde nafakanın sadece “süresiz” olduğu yönünde yanlış bilgiler dolaşmakta ise de, TMK X maddesi gereği süreli nafaka mümkündür. Gerçekten de birçok dosyamda şahsen nafakanın süreli hükmedilmesi yönünde kararlar aldım.

Süresiz Nafaka

Süresiz nafaka, nafaka alacaklısının yaşamı boyunca devam eden bir nafaka türüdür. Evlilik süresine bakılmaksızın, nafaka alacaklısının ihtiyaçları ve imkânları göz önünde bulundurularak süresiz nafaka bağlanabilir.

Süresiz nafaka bağlanması için genellikle şu durumlar göz önünde bulundurulur:

• Nafaka alacaklısının çalışamayacak durumda olması
• Nafaka alacaklısının yaşlı olması
• Nafaka alacaklısının sürekli bakıma muhtaç olması

Süresiz nafakada, nafaka yükümlüsünün maddi durumunda kötüleşme olduğu takdirde, nafaka miktarının azaltılması veya kaldırılması için mahkemeden talepte bulunulabilir.

Süreli Nafaka

Süreli nafaka, belli bir süre için bağlanan nafaka türüdür. Türk Medeni Kanunu’nun 176. maddesine göre “Yoksulluk nafakasının toptan veya durumun gereklerine göre irat biçiminde ödenmesine karar verilebilir.” Örneğin 1 yıl boyunca aylık 1000 TL ödenmesine şeklinde verilen kararlar süreli nafaka anlamını taşır. Mahkemeler genellikle kısa süren evliliklerde nafakayı süreli olacak şekilde karara bağlamaktadır. Bu sayede eşlerin birbirleriyle muhatap olacağı süreyi mümkün olduğunca kısaltmak amacı taşımaktadırlar.

Süreli nafaka kararı verildiğinde, nafaka süresi dolduktan sonra nafaka kesilir. Nafaka alacaklısı eş sonrasında tekrar bu konuda bir dava açamaz.

Nafaka Ne Zaman Kesilir?

Nafakanın nasıl hesaplandığı, neye göre belirlendiği gibi hususlar ardından aklınıza şüphesiz ki nafakanın nasıl sona ereceği sorusu da gelmiştir. Nafakanın ne zaman kesildiğine dair örnekleri kısaca izah edeceğim:

1. Ödeme Yükümlüsünün Ölümü

Nafaka ödeme yükümlüsünün ölümü durumunda, nafaka ödeme yükümlülüğü sona erer.

2. Alacaklı Tarafın Yeniden Evlenmesi

Alacaklı tarafın yeniden evlenmesi, nafaka ödeme yükümlülüğünün otomatik olarak sona ermesine neden olur.

3. Alacaklı Tarafın Gelirinde Artış

Nafaka ödeme yükümlüsü, alacaklı tarafın yeni bir iş bulması veya işinde yükselmesi nedeniyle gelirinde önemli bir artış olduğunu kanıtlarsa, nafaka miktarı azaltılabilir veya tamamen kesilebilir. Ancak, nafakanın kesilmesi için önemli bir artış gerekir. Mahkeme, alacaklı tarafın gelir durumunu değerlendirerek, nafakanın kesilip kesilmeyeceğine karar verir.

4. Alacaklı Tarafın Kendi İsteğiyle

Alacaklı taraf, nafakayı kendi isteğiyle sonlandırabilir. Bu durumda, mahkeme tarafından bir karar alınması gerekmez ve nafaka ödeme yükümlülüğü sona erer.

Sonuç olarak, bu yazımızda nafakanın nasıl belirlendiği, maaşlara göre ne miktarda nafakaya hükmedildiğini kişisel tecrübelerim çerçevesinde izah etmiş oldum.

Nafaka davaları stresli ve zorlu süreçlerdir. Bu süreci kendi başınıza yürütmek yerine deneyimli bir avukat tutarak size sağlayacağı bilgi ve destekten faydalanmanızı öneririm. Avukatınız sizin haklarınızı gözeterek sizin için en iyi sonuca ulaşmaya çalışacaktır.