Katkı Payına Konu Olan Aracın Sürüm Değeri Esas Alınmalıdır
Boşanma davasının açıldığı tarihte, nizalı araç davalı …’in mülkiyetinde bulunduğuna göre, Mahkemece davacının katılma alacağının tespitinde uyuşmazlık konusu aracın sürüm değeri esas alınması gerekirken, Boşanma dava tarihi olan 31.07.2009 tarihindeki değerinin esas alınması usul ve yasaya aykırı olmuştur. ( 2016/7330 E. , 2017/17209 K. )
Katkı Payı Davasında Edinim Tarihinin Belirlenmesi Gerekir
Mahkemece 16.03.2011 tarihinde yapılan keşfe katılan inşaat bilirkişi Erdoğan Dözen 21.03.2011 tarihli bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın Boşanma davasının ve eldeki davanın açıldığı tarihler ile tasfiye tarihine en yakın tarihli değerlerini tespit etmiş ancak, edinim tarihindeki değerini belirlememiştir. ( 2016/7330 E. , 2017/17209 K. )
Evlenme Tarihinden Mülk Edinme Tarihine Kadar Tarafın Gelirleri Tespit Edilir
O halde mahkemece yapılacak iş; öncelikle, davalı …’un tarafların evlenme tarihinden taşınmazın edinildiği 15.09.1998 tarihine kadar çalışarak veya ortaklığı bulunduğu şirket veya işletmelerden elde ettiği gelirlerin tespit edilmeye çalışılması, bu kapsamda tüm bilgi ve belgelerin taraflardan ve ilgili kurum veya kuruluşlardan (mümkünse ortaklığı bulunduğu şirket ve işletmelerden) temin edilmesi, gelirin belirlenememesi halinde Tanık beyanları da dikkate alınarak emsal durumda bulunan kişilerin gelir durumlarının esas alınması, o da mümkün olmadığı taktirde hayatın olağan akışı kapsamında hakkaniyete göre belirlenmesi, (6098 s. TBK m. 50,51) gerekirse bu konularda uzman kuruluşlardan ya da meslek odalarından bilgi edinilmesi, bu şekilde davalı koca …’un elde ettiği toplam gelirinin tespit edilmesi… ( 2016/7330 E. , 2017/17209 K. )
Katkı Payı Davasında Tarafların Kişisel Harcamaları
Davacı ve davalının her birinin kişisel harcamaları ile davalı koca bakımından ayrıca 743 sayılı TKM.nun 152 maddesinin göz önünde bulundurulması… ondan sonra kanunda belirtilen esaslar çerçevesinde katkı oranı ve katkı alacağı miktarının tespitine çalışılması… ( 2016/7330 E. , 2017/17209 K. )
Katılma Alacağı Değerlendirmesi
Toplanan delillerden tarafların 08.10.2000 tarihinde evlendikleri, 11.06.2013 tarihinde açılan boşanma davasının boşanma ile sonuçlandığı, kararın 04.04.2005 tarihinde kesinleştiği, taraflar arasındaki edinilmiş mallara katılma rejiminin boşanma dava tarihi olan 11.06.2003 tarihinde sona erdiği anlaşılmaktadır.
Davacının ziynetleri satılmak suretiyle davaya konu aracın edinilmesine katkıda bulunduğu kanıtlanmıştır. Araç, evlilik birliği sırasında taraflar arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli bulunduğu 05.07.2002 tarihinde edinilmiştir. Mahkemece, araç ve ziynetlerin katkı tarihindeki değerleri belirlenip davacının katkı oranının tespiti, daha sonra aracın tasfiye tarihindeki değeri esas alınarak değer artış payının belirlenmesi gerekir.
Katılma alacağı isteğinde ise; edinilmiş mal her eşin mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir. Mal rejimimin başlangıcında eşlerden birine ait malvarlığı değerleri o eşin kişisel malıdır. Bu ilkeler doğrultusunda tarafların varsa kişisel mallarının katılma alacağı hesabından düşülmesi, her eşin edinilmiş mallarından bu mallara ilişkin borçların çıkarılması suretiyle artık değerin belirlenmesi ve artık değerin yarısı üzerinde diğer eşin hak sahibi olduğu düşünülmelidir.
Değer artış payı ve katılma alacağı hesabında da tasfiye tarihinin boşanma ve mal rejiminin sona erdiği tarih olmayıp, tasfiye veya değer artış payına yönelik açılmış bulunan davanın karar tarihi olduğu göz önüne alınmalıdır. Mahkemece bu yönler üzerinde durularak gerektiğinde yanlar, yargıç ve Yargıtay denetimine elverişli bilirkişi rapor alınarak varılacak sonuç uyarınca kazanılmış haklar da gözetilerek karar vermek gerekirken, eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.(Yargıtay 2. III, 25.12.2007 Tarih ve 2007/1097 K.2007/177459 Sayılı)
2002’den Önce Sahip Olunan Şirket Hissesi Edinilmiş Mal Sayılır Mı?
Davacı Fatma, davalı eşi adına ticaret sicilinde % 75 hissesi kayıtlı bulunan limited şirketin ve 35…87 plakalı otomobilin yarı paylarının edinilmesinde kendisinin de katkısı bulunduğunu ileri sürerek; katkısı ve yeni yasadaki mal rejimi uyarınca XA bedelini istemiş, yerel mahkemenin kısmen kabul kararı davalı tarafından temyiz olunmuştur.
Dosyadaki kanıtlara göre: tarafların 11.04.19X4 tarihinde evlenip 26.04.2005 tarihinde boşandıkları, davalının % 75’inde pay sahibi bulunduğu şirketin 24.04.2000 tarihinde kurulduğu, otomobilin 01.02.2002 tarihinde satış nedeniyle davalı adına trafikle tescil edilmişken 04.03.2005 tarihinde üçüncü şansa devredildiği, temyize
konu davanın ise 22.12.2004 tarihinde açıldığı anlaşılmaktadır.
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda; dava konusu şirketin davalı adına kayıtlı bulunan % 75 hissesinin boşanma tarihindeki sürüm değeri ile otomobilin en son satış tarihindeki kasko değeri esas alınmıştır.
Tarafların daha önce “mal ayrılığı rejimine” tabi iken 01.01.2002 tarihinden itibaren “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimine” tabi oldukları ve bu rejimin de boşanma davasının açıldığı 26.02.2004 tarihinde sona erdiği, bo-şanmaya dair kararın 26.04.2005 tarihinde kesinleşmesiyle de; “Değer Artış Payı” ve “Katılma Alacağı” davasının esasının incelenebilme koşulunun gerçekleştiği yönleri sabittir.
Edinilmiş mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan malvarlığı değerleri o eşin kanuna göre kişisel malıdır. Değer artış payı ve katılma alacağı hesabında “tasfiye tarihi” değerleri esas alınır. Tasfiye tarihi ise boşanma ve mal rejiminin sona erdiği tarih olmayıp, tasfiye
veya değer artış payına yönelik açılmış bulunan davanın karar tarihidir. Değer artış payı davasına konu olan mal. daha önce elden çıkartılmışsa hakim, diğer eşe ödenecek alacağı hakkaniyete uygun olarak belirler.
Davacı, dava dilekçesinde; davalı adına kayıtlı dava konusu mallara yaptığı katkının yanı sıra katılma alacağını da istemiştir. Mahkemece; davalı adına % 75’ i kayıtlı bulunan limited şirketin kurulma tarihi itibariyle değerinin davalının “kişisel malı” olup “katılma alacağı” hesabından bunun çıkarılıp, 01.01.2002 tarihinden sonraki sürüm değerinin “edinilmiş mal” olarak dikkate alınması, otomobilin elden çıkarılmış bulunması nedeniyle değer anş payı hesabında Türk Medeni Kanunun madde 227/2 hükmünün gözetilmesi gerekirken; bunlar yapılmaksızın yazılı olduğu şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.(Yargıtay 2. HD, 22.01.2007 Tarih ve E. 2006/7011 K. 2007/111 Sayılı)
Katkı Payı Hesabı Nasıl Yapılır?
Davacının yaptığı ödemelerin tüm ödemelere oranı belirlenip, evin rayiç değerinde, bu oranın karşılığı tespit edilmek suretiyle hesaplanır.(Yargıtay 2. HD, 13.09.2001 Tarih ve E. 2001/10178 K. 2001/ 11610 Sayılı)
Katkının Niteliği
Davalının işlettiği bakkal dükkanında davacının zaman zaman çalışması, taraflar arasında bu konuda ortaklık bulunduğunu kabule elverişli delillerle açıkça ortaya konmadıkça, TMK nun 185/3 ve 186/2 maddelerinde gösterilen aileye yardım niteliğindedir. Bu bakımdan söz konusu durum; oradaki kazançları sebebiyle davalının satın aldığı taşınmaz malda, davacının da ortak olarak katkıda bulunduğunu kabule yeterli değildir.(Yargıtay 2. HD, 09.07.2001 Tarih ve E. 2001/9395 K. 2001/10735 Sayılı)
Davacının el işi yaparak elde ettiği kazancıyla ve aynca 4 adet bilezik satarak evin alınmasına katkıda bulunduğu kanıtlanmıştır. Katkı payının tespiti ile dava tarihindeki değere göre katkı payının karar altına alınması gerekir.(Yargıtay 2. HD 18.12.2000 Tarih ve E. 200014233 K. 2000/15997 Sayılı)
Katkı Payı Davası Dilekçe Örneği
AİLE MAHKEMESİ HAKİMLİĞİ’NE
DAVACI :
TC KİMLİK NUMARASI :
ADRES :
VEKİLİ :
(Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin)
ADRES :
(Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin)
DAVALI :
ADRESİ :
KONU : Katkı Payı Alacağının Ödenmesi İstemimizden İbarettir.
AÇIKLAMALAR
1-) Müvekkilimiz, …/ …/ … tarihinde davalı … … ile evlenmiştir. İlk başlarda mutlu giden evlilikleri şiddeti giderek artan kavgaların dayanılmaz hale gelmesi nedeni ile dayanılmaz hale gelmiştir. Müvekkilimiz, …/ …/ … tarihinde açmış olduğu dava ile boşanma talebinde bulunmuş ve … Aile Mahkemesi’nin …/ …/ … tarih ve …/ … E. …/ … K. sayılı kararı ile müvekkilimiz ve davalının boşanmasına kara verilmiştir.(EK 1)Verilen bu karar, …/ …/ … tarihinde temyiz edilmeden kesinleşmiştir.(EK 2)
2-) Müvekkilimiz, … Üniversitesi mezunu olup … yıldır öğretmenlik yapmaktadır. Müvekkilimiz, evlilik birliğinin …/ …/ … tarihinde kurulmasından sonra da mesleğini yapmaya devam etmiş ve aylık ortalama … TL. gelir elde etmiştir. Müvekkilimiz, davalı ile evli kaldığı dönemde edinilen ve boşanma neticesinde davalı tarafta kalan; … ada … parselde bulunan … numaralı bağımsız bölümün alınmasına katkıda bulunmuştur.(EK 3)
3-) 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “Değer Artış Payı” başlıklı 227. maddesinde;
“Eşlerden biri diğerine ait bir malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunmuşsa, tasfiye sırasında bu malda ortaya çıkan değer artışı için katkısı oranında alacak hakkına sahip olur ve bu alacak o malın tasfiye sırasındaki değerine göre hesaplanır; bir değer kaybı söz konusu olduğunda katkının başlangıçtaki değeri esas alınır.”düzenlemesi yer almaktadır.
4-) Mevzuatta yer alan düzenleme gereğince, … ada … parselde bulunan … numaralı bağımsız bölümün edinilmesinde müvekkilimizin yaptığı katkının davalıdan talep edilmesi için mahkemenize başvurulması zorunluluğu hasıl olmuştur.
HUKUKİ NEDENLER : 4721 S. K. m. 227, 228, 229, 230, 239, 240, 241 , 4787 S. K. m. 4.
HUKUKİ DELİLLER : … Aile Mahkemesi’nin …/ …/ … tarih ve …/ … E. …/ … K. sayılı kararı, Tapu Kayıtları, yerel mahkeme kararının kesinleşme şerhi, bilirkişi, Tanıkların isimleri ve adresleri ile tanıklık edecekleri konuları gösterir tanık listesi
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda açıkladığımız nedenlerden dolayı, …/ …/ … tarihinde başlayan ve …/ …/ … tarihinde boşanma kararı ile sona eren evlilik birliği içerisinde edinilen ve boşanma neticesinde davalıda kalan … ada … parselde bulunan … numaralı bağımsız bölüme müvekkilimizin yaptığı katkının karşılığı olarak … TL’nin davalıdan alınarak müvekkilimize verilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine, karar verilmesini, müvekkilimiz adına saygıyla talep ederiz. …/ …/ …
EKLER :
- . ….Aile Mahkemesi’nin …./…. E. …/…. K.sayılı ilamı
- Yerel Mahkeme ilamının kesinleşme şerhi
- Dava konusu taşınmaza ait tapu kaydı
- Tanıkların isimleri ve adresleri ile tanıklık edecekleri konuları gösterir tanık listesi,
- Bir adet onaylı vekaletname örneği.
Davacı Vekili
Av.
