“Boşanma davası hangi mahkemede açılmalıdır? Boşanma davası nerede açılır?” gibi sorular boşanma davasında yetkili mahkemenin hangisi olduğunu anlamak amacıyla sorulur.
Boşanma Davasında Yetkili Mahkeme Neresidir?
Boşanma davalarına özel olarak Türk Medeni Kanunu’nda özel bir yetki kuralı bulunmaktadır. Söz konusu özel yetki sayesinde boşanmanın tarafı eşler 3 ayrı yer mahkemesinde dava açma hakkına sahip olmuştur.
Boşanma davasında yetkili mahkemenin belirlendiği özel yetki kuralı şu şekildedir:
TMK md 168: “Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir.”
Boşanma Davalarında 3 Ayrı Yetkili Mahkeme Vardır
3 ayrı yetkili mahkeme belirlenmesinin amacı boşanma sürecinde eşlere dava açma konusunda kolaylık sağlanmasıdır. Nitekim kimi zaman evi terk eden eşin memleketine gittiği gözlemlenmektedir. Böyle bir durumda evi terk edip memleketine giden eş, memleketindeki Aile Mahkemesi’nde de boşanma davası açabilecektir. Belirlenen bu özel yetki özellikle kadın eş için süreci kolaylaştırır nitelikte olmuştur.
Boşanma Davasını İkamet Ettiğim Yerde Açabilir Miyim?
Boşanma davasının hangi mahkemede açılacağı hususunda şu sorularla sıklıkla karşılaşmaktayım: “Boşanma davası ikamet yeri dışında açılabilir mi?, Boşanma davasının ikamet edilen yerde mi açılması gerekir?”
Bu sorulara cevap vermek gerekir ise; boşanma davası ikamet yeri dışında açılabilir. Bunun dayanağı “eşlerin en son en az 6 ay boyunca ikamet ettikleri ortak yer”de de boşanma davasının açılabileceğidir. Örneğin İstanbul’daki eşinizden ayrılıp Adana’ya geldiniz. Bu durumda gerek Adana’da gerek ise İstanbul’da boşanma davası açma hakkınız bulunmaktadır. Adana boşanma avukatı ile açacağınız boşanma davası Aile Mahkemesi’nde açılacaktır.
Hangi Yetkili Mahkemede Boşanma Davası Açmalıyım?
Boşanma davası yapısı gereği karmaşık ve uzmanlık gerektiren bir süreçtir. Bu nedenle dava ile ilgilenen hakimin alanında uzman ve deneyimli olması her iki taraf için de verimli olacaktır. Nitekim alanında uzman ve deneyimli bir hakimin de daha çok şehirlerin merkez ilçelerindeki adliyelerde olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Dolayısı ile boşanma davasında yetkili mahkemeler arasından öncelikle merkezi lokasyonlarda bulunan yetkili mahkemenin seçilmesinin daha faydalı olacağı aşikardır.
Boşanma Davasında Yetkili Mahkeme Yargıtay Kararları
- Davacı tarafından yetki kuralı dikkate alınmadan dava açılmışsa ve davalının HUMK. m. 195 ve 187/2. uyarınca yetki itirazında bulunması halinde yetkili mahkemeyi tek ve doğru olarak göstermesi asıldır. Doğru olmakla birlikte birden çok mahkeme yetkili gösterilmişse yetki konusunda tercih hakkının davacıya geçeceğinin kabulü gerekir.(1) Y.2.H.D., Esas : 1992/11197 Karar : 1992/12088 Tarih : 30.11.1992
- Kesin yetkili mahkeme kanunla belirlenmemişse, yetki ilk itiraz olarak ileri sürülmedikçe dikkate alınamaz. Boşanma davalarında mahkemelerin yetkisi kesin yetki değildir.(2)Y.2.H.D., Esas : 1997/5261 Karar : 1997/6503 Tarih : 05.06.1997
- Boşanma davalarındaki yetki kuralları, kamu düzeni ile ilgili olmadığından, ilk (iptidai) itiraz yolu ile yetkisizlik itirazında bulunulmadıkça, mahkeme kendiliğinden yetkisizlik kararı veremez.(3)Y.2.H.D., Esas : 1998/2-276, Karar : 1998/297, Tarih : 22.04.1998
- Yerleşmek niyetiyle başka bir yerde oturduğunu ispat edemeyen davacının karine olarak ikametgahı, nüfusta kayıtlı olduğu yerdir.(4)Y.2.H.D., Esas : 1990/2119, Karar : 1990/8313, Tarih : 14.09.1990
- Boşanma davalarında kesin yetki söz konusu değildir. Hakim bu davalarda yetki kuralını resen gözetemez. Yetki itirazı cevap süresinde ileri sürülmelidir.(5)Y.2.H.D., Esas : 1997/12408 Karar : 1997/13882 Tarih : 18.12.1997
Boşanma davası ikamet yeri dışında açılabilir. Bunun dayanağı “eşlerin en son en az 6 ay boyunca ikamet ettikleri ortak yer”de de boşanma davasının açılabileceğidir. Örneğin İstanbul’daki eşinizden ayrılıp Adana’ya geldiniz. Bu durumda gerek Adana’da gerek ise İstanbul’da boşanma davası açma hakkınız bulunmaktadır.
Boşanma davalarında aile mahkemeleri goü revlidir. Aile mahkemesi olmayan yerlerde bu davalar asliye hukuk mahkemesinde goü ruü luü r ancak davaya “Aile Mahkemesi” sıfatı ile bakıldıgğı belirtilmelidir.
Yetki konusunda verilen ret kararı itirazda bulunana tebligğ edilerek onun durumdan haberdar edilmesi ile yargılamaya katılımı ve delil sunabilmesi için fırsat verilmesi sagğlanmalıdır.
